Bitwa nad Dźwiną

Bitwa nad Dźwiną

III wojna północna
Bitwa nad Dźwiną
Czas	19 lipca 1701
Miejsce	południowy brzeg rzeki Dźwina niedaleko Rygi, Inflanty szwedzkie
Terytorium	Królestwo Szwecji
Wynik	wygrana Szwedów
Strony konfliktu
Szwecja Saksonia Księstwo Kurlandii i Semigalii
Dowódcy
Karol XII feldmarszałek Adam Henryk von Steinau
Siły
18 000 12 000
Straty
400 zabitych i 100 rannych 2 000 zabitych, 700 dostało się do niewoli i 30 dział
Położenie na mapie Łotwy miejsce bitwy
56°59′N 24°04′E/56,983333 24,066667

Bitwa nad Dźwiną (znana także jako bitwa pod Rygą lub bitwa pod Kokenhuzą) – starcie zbrojne, które miało miejsce 19 lipca 1701 roku podczas III wojny północnej.

Armia szwedzka licząca 7 000 żołnierzy przekroczyła Dźwinę pod osłoną dymów. W tym samym czasie wykorzystując zasłonę dymną Szwedzi wprowadzili na rzekę żaglowce, które pomogły w przeprawie. Karol XII natychmiast po udanej przeprawie uderzył rano o 9:00 na zaskoczoną armię sasko-rosyjską 12 000 żołnierzy Sasów i 10 000 Rosjan (na odgłos bitwy Rosjanie rozpoczęli odwrót w górę rzeki) dowodzoną przez feldmarszałka von Steinaua, która obozowała na łąkach rozciągających się na południowym brzegu Dźwiny. Gdy dymy opadły, wódz feldmarszałek Steinau zorientował się w sytuacji i przeprowadzał czterokrotnie kontratak. Dwa razy kontratakował piechotą, a dwa razy kawalerią. Siły szwedzkie będące pod osobistym dowództwem Karola XII nie dały się zepchnąć z powrotem za Dźwinę. W znaczącym stopniu pomógł im w tym ogień z dział pokładowych barek, które wcześniej wpłynęły do rzeki. Następnie Szwedzi uszykowali się i ruszyli do drugiego ataku. Po dwóch godzinach walki i przy wsparciu dział okrętowych wygrali, zmuszając Sasów do odwrotu. Wkrótce po tym pozostała część sił szwedzkich przeprawiła się na drugi brzeg Dźwiny. W bitwie Szwedzi stracili 400 zabitych i 100 rannych, natomiast Sasi – 2 000 zabitych.

Znakomite zwycięstwo było efektem gruntownie przemyślanego i przygotowanego planu, na podstawie którego w bitwie użyto kombinacji sił lądowych i morskich z dodatkowym wsparciem zasłony dymnej. Wkrótce Szwedzi opanowali Kurlandię, a armia Karola XII udała się do Bauska, gdzie stacjonowała do 11 sierpnia.

Bibliografia

• Zbigniew Anusik, Karol XII, wyd. Ossolineum, Warszawa 2006.