Bitwa nad Krasną
| II wojna światowa, Kampania wrześniowa 1939 | |||
| Czas | 6 września | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | nad Krasną | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | ofensywa niemiecka, Koncentracja południowego zgrupowania Armii Prusy | ||
| Wynik | zwycięstwo Niemców | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w 1939 r. | |||
 51°07′42″N 20°28′17″E/51,128333 20,471389 | |||
Bitwa nad Krasną – starcie zbrojne stoczone podczas kampanii wrześniowej nad Krasną. Miało ono miejsce 6 września 1939 i zakończyło się wygraną Niemców[1][2].
Przed bitwą
3 Dywizja Piechoty Legionów (płk. Mariana Turkowskiego) zgodnie z planem mobilizacyjnym miała tworzyć część sił głównych południowego zgrupowania Armii „Prusy”. Pierwszy rzut 3 Dywizji Piechoty wyładował się 3 września 1939 w rejonie Radom – Jedlnia. Składał się tylko z I Batalionu 7 Pułku Piechoty Legionów, I Batalionu 8 Pułku Piechoty Legionów, I batalionu 9 Pułku Piechoty Legionów. Większe postępy armii niemieckiej zmusiły skierowanie batalionów szybciej, niż wcześniej chciano. Oddziały podporządkowano dowódcy 12 Dywizji Piechoty gen. Paszkiewiczowi i zostały skierowane do obrony rejonu Krasna – Luta – Samsonów. W ostatnim momencie przed walką przydzielono do oddziałów I Baterię 3 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów oraz pluton z kompanii przeciwpancernej[2][3][4].
6 września niemiecka 2 Dywizja Lekka rozpoczęła siłami dwóch zgrupowań w sile ok. dywizjonu zmotoryzowanej kawalerii wspartej ok. 20–25 czołgów każde działania z rejonu Kielc w kierunku na Skarżysko-Kamienną i Radom. Natarcie wspierał 78 pułk artylerii dowodzony przez mjr. Kesslera[5].
Przebieg bitwy
Pod Krasną
Rano 6 września I batalion 7 Pułku Piechoty Legionów majora Romana Grabińskiego obsadził odcinek wzdłuż rzeki na południe od Krasny. I kompania kapitana Bolesława Marca (wzmocniona plutonem moździerzy) zamknęła drogę na Serbinów, pozostawiając odwód w Krasnej, II kompania kapitana Gustawa Cichockiego zajęła stanowiska obronne na lewym skrzydle ugrupowania, a III kompania por. Zenona Starewicza rozlokowała się za rzeką, stanowiąc zabezpieczenie przeprawy na drodze do Huciska. Dodatkowo wszystkim kompaniom przydzielono po plutonie ckm z kompanii ckm. W ostatniej chwili do oddziału dołączyła I bateria 3 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów i zajęła stanowiska pod Mokrą, a jedno działo skierowano do Krasnej, które miało zwalczać pojazdy pancerne, ponieważ pluton dział przeciwpancernych nie przybył na czas[2]. Niemieckie wojska zmotoryzowane natarły w godzinach rannych z Miniowa na Krasną[6].
Od rana jednostki 7 Pułku Piechoty walczyły z niemieckimi czołgami i piechotą nadchodzącymi od Serbinowa, które z powodzeniem były zwalczane przez polską artylerię. Po kilku nieudanych natarciach artyleria wroga zwiększyła ostrzał niszcząc jedną polską armatę i podpalając zabudowania Krasnej[6], a do szturmu przystąpiła niemiecka piechota. W rezultacie polskie oddziały zostały wyparte z Krasnej. Do kontrataku została wyznaczona III kompania, która odzyskała miejscowość. Około godziny 14:00 rozkazano jednak odwrót w kierunku Bliżyna, ponieważ I batalion 9 Pułku Piechoty pod naciskiem Niemców wycofał się ze swoich stanowisk w Lucie, co zagroziło okrążeniem polskich oddziałów w Krasnej[3][2].
Po przejęciu miejscowości Wehrmacht dokonał zbrodni na cywilach, mordując ogółem 37 osób[3][2].
Pod Samsonowem
I batalion 8 Pułku Piechoty Legionów majora Michała Kaseja rozlokował się w pobliżu gajówki Samsonów. I kompania kapitana Witolda Stanisława Jaworskiego obsadziła pozycje na lewym skrzydle, II kompania porucznika rezerwy Mieczysława Tudreja zajęła stanowisko niedaleko szosy do Odrowąża, a III kompania podporucznika Kazimierza Rzepki obsadziła prawe skrzydło. W samym Samsonowie usadowiło się ubezpieczenie Batalionu. Oddział jako jedyny z Dywizji posiadał pluton dział pancernych[2]. Na jego odcinku atak przeprowadził oddział wydzielony z 7 Aufklärungs-Regiment (pułku rozpoznawczego) dowodzonego przez plk. Walthera Silkow-Neumanna, wyposażony w samochody pancerne i motocykle[7].
Pierwsze niemieckie natarcie uderzyło w ubezpieczenie batalionu, jednak po chwili się wycofało. Wraz z napływem kolejnych sił niemieckich, polska placówka musiała się wycofać. W południe Wehrmacht ponowił uderzenie na główny odcinek obrony batalionu, poprzedzając go ostrzałem artyleryjskim. Polskie oddziały odparły atak, niszcząc kilka samochodów pancernych. Na skutek ognia moździerzy i artylerii batalion poniósł straty. Pomimo tego kolejne ataki niemieckie były odpierane. Dowódca II kompani por. Tudrej, celnym strzałem z karabinu przeciwpancernego zniszczył czołg. Niemcy jednak wzmocnili ogień. Mieczysław Tudrej został ranny tak jak wielu innych dowódców. Wszyscy byli zastępowani przez podoficerów, co było przykładem odwagi i nieustanności. Pomimo strat liczących 10 zabitych i wielu rannych batalion utrzymał pozycje do 14:00, kiedy to dotarł rozkaz wycofania jednostek, spowodowany odwrotem 9 Pułku Piechoty. Wycofanie się polskich sił z Luty zagrażało okrążeniem Batalionu 8 Pułku Piechoty[2].
Po zajęciu Samsonowa Niemcy zabili 3 mieszkańców[2].
Pod Lutą
I batalion 9 Pułku Piechoty Legionów majora Wacława Korsaka zajął odcinek na skraju lasu obok wsi Luta wzdłuż Krasnej, czołem do Serbinowa. I kompania Wilhelma Malca odwodowa, II Kompania porucznika rezerwy Mieczysława Adama Wąsowicza obsadziła pozycje na lewym skrzydle, a III Kompania podporucznika rezerwy Zenona Józefa Jachymeka na prawym[2].
Tak jak na pozostałych odcinkach obrony także tu natarcie niemieckie ruszyło rankiem 6 września. Początkowo polskie oddziały z łatwością odparły oddziały rozpoznawcze wroga, jednak wprowadzenie do walki czołgów przechyliło szalę zwycięstwa na stronę Niemców. Było to spowodowane brakiem odpowiednich narzędzi do niszczenia pojazdów pancernych[2]. W południe batalion został częściowo rozproszony, wyrzucony z zajmowanych pozycji i wycofał się do Bliżyna tracąc 2-3 oficerów i ok. 30 żołnierzy[7].
Skutki walka na Krasną
Atakujące przez cały dzień polskie pozycje niemieckie oddziały zmotoryzowane poniosły poważne straty w ludziach i sprzęcie i nie przeprowadziły pościgu ograniczając się do ostrzelania wycofującej się polskiej piechoty ogniem artylerii. Opuszczenie pozycji przez trzy bataliony 3 DPLeg. wytworzyło lukę szerokości ok. 20 km pomiędzy Piekłem obsadzonym przez oddziały 36 Rez DP, a Bliżynem zajmowanym przez prawe skrzydło 12 DP. Umożliwiło to Niemcom oskrzydlenie 36 Rezerwowej Dywizji Piechoty[8].
Przypisy
- ↑ Miasto i gmina Stąporków, Urząd Miejski w Stąporkowie [dostęp 2022-10-29].
- ↑ a b c d e f g h i j Działania wojenne w województwie - AK Okręg Kielce, Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych "Jodła" [dostęp 2022-10-29].
- ↑ a b c Bitwa pod Krasną - 06.09.1939 r. | Katalog Podkastów, Radio Kielce [dostęp 2022-10-29].
- ↑ Krasna, Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych "Jodła" [dostęp 2022-10-29] (pol.).
- ↑ Piotr Zarzycki, Iłża 1939, 2013, s. 101, 103.
- ↑ a b Piotr Zarzycki, Iłża 1939, 2013, s. 103.
- ↑ a b Piotr Zarzycki, Iłża 1939, s. 105.
- ↑ Piotr Zarzycki, Iłża 1939, s. 106.
Bibliografia
- Zarzycki Piotr, Iłża 1939, Warszawa 2013, Bellona, ISBN 978-83-11-12887-3
Media użyte na tej stronie
_location_map.png)
(c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski — 1939 (marzec – wrzesień).
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
.svg){kind=icon}
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst