Bitwa nad Stochodem
| ||||
| ||||
| Czas | 15 września 1920 | |||
| Miejsce | nad Stochodem | |||
| Terytorium | II Rzeczpospolita | |||
| Przyczyna | polska ofensywa jesienna | |||
| Wynik | nieudany wypad na Łuck | |||
| Strony konfliktu | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Siły | ||||
| ||||
Bitwa nad Stochodem – część wielkiej bitwy wołyńsko-podolskiej; walki polskiej 18 Dywizji Piechoty z oddziałami sowieckiej 12 Armii w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
2 września, jeszcze w czasie walk pod Zamościem, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zdecydowało, iż 3. i 6 Armie, po stosownym przegrupowaniu, około 10 września podejmą większą akcję zaczepną w kierunku wschodnim celem „nie tylko odrzucenia nieprzyjaciela poza granice Małopolski, lecz także rozbicia i zdezorganizowania jego sił tak, aby później można było utrzymać front przy użyciu słabych sił własnych"[2]. 3 Armia przystąpiła do działań 10 września[3]. Wstępnym etapem był zagon grupy motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka wyprowadzony z Włodawy, który przeprawił się przez Bug i następnego dnia opanował Kowel. Za nim ruszyło natarcie sił głównych armii[4][5]. Grupa gen. Franciszka Krajowskiego uderzyła czołowo i sforsowawszy Bug, parła forsownym marszem w ogólnym kierunku wzdłuż linii kolejowej Chełm – Kowel. Na południe od grupy gen. Krajowskiego, z obszaru Hrubieszowa w kierunku Łucka, nacierała grupa gen. Stanisława Hallera, a grupa gen. Lucjana Żeligowskiego uderzyła na Sokal[6].
Walczące wojska
 Wojsko Polskie | ||
|---|---|---|
| dowództwo 18 Dywizji Piechoty | gen. Franciszek Krajowski | 3 Armia |
| ⇒ I/49 pułku piechoty | 18 Dywizja Piechoty | |
| ⇒ I/145 pułku piechoty | ||
| ⇒ 2/18 pułku artylerii lekkiej | por. Konrad Unger | |
 Armia Czerwona | ||
| dowództwo 12 Armii | Nikołaj Kuźmin | Front Płd. Zach. |
| ⇒ pociągi pancerne | ||
Walki nad Stochodem
Pod wrażeniem sukcesu grupy pancerno-motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka pod Kowlem dowództwo polskie postanowiło wykorzystać samochody do dokonania wypadu na Łuck.
Zadanie zorganizowania wypadu otrzymała 18 Dywizja Piechoty. Utworzono grupę szybką na samochodach w składzie I batalion 49 pułku piechoty i batalion 145 pułku piechoty. Grupę wspierać miała 2 bateria 18 pułku artylerii polowej[7]. Za grupą zmotoryzowaną maszerowały pozostałe pododdziały obu pułków piechoty[8]. 15 września kolumna polska dotarła nad Stochód, na południe od Rożyszcz. Podczas przeprawy samochodów przez rzekę nadjechały dwa sowieckie pociągi pancerne i celnym ogniem zniszczyły osiem ciężarówek. Mimo wysiłków, 2 bateria nie mogła podjąć równorzędnej walki ogniowej z pociągami pancernymi. Poległ jej dowódca por. Konrad Unger i kilku kanonierów. Baterię zaatakowała też sowiecka piechota. W ataku na bagnety wybiła większość obsług i zdobyła działa[9][10]. Dopiero spóźniony kontratak I/49 pułku piechoty odbił je, a ocalałe działony otworzyły ponownie ogień, zmuszając pociągi pancerne do odwrotu[7].
Bilans walk
Z uwagi na poważne straty grupy zmotoryzowanej i utratę elementu zaskoczenia, dowództwo polskie postanowiło zrezygnować z prowadzenia dalszych działań w kierunku na Łuck[7].
Przypisy
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 68.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 306.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 69.
- ↑ Tarczyński (red.) 2014 ↓, s. 1237.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 209.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 394.
- ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 29.
- ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 30.
- ↑ Grochot 1930 ↓, s. 29.
Bibliografia
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Jan Fuglewicz: Zarys historii wojennej 49-go pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Grochot: Zarys historii wojennej 72-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918–1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
Ofensywa na Froncie Południowym. Adam Przybylski, Wojna Polska 1918 ― 1921; Szkic Nr 29.
.svg)