Bitwa nad rzeką Frigidus

Bitwa nad rzeką Frigidus

Wojna Teodozjusza I z Eugeniuszem 392–394
Bitwa nad rzeką Frigidus na miedziorycie Janeza Vajkarda Valvasora (1689)
Czas	5–6 września 394 n.e.
Miejsce	rejon rzeki Frigidus (Wipawa)
Terytorium	Słowenia
Wynik	zwycięstwo Teodozjusza
Strony konfliktu
Teodozjusz I Wielki posiłki gockie Eugeniusz posiłki z Galii
Dowódcy
Teodozjusz I Wielki, Stylicho Eugeniusz, Arbogastes
Siły
36 000–51 000 25 000–35 000
Straty
ponad 10 000 (1/3 stanu armii) 12 000–18 000 (połowa stanu armii)
Położenie na mapie Słowenii miejsce bitwy
45°52′13,4800″N 13°56′10,1600″E/45,870411 13,936156

(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0

Flawiusz Eugeniusz

Bitwa nad rzeką Frigidus – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 394 n.e. między wojskami Teodozjusza I Wielkiego i uzurpatora Eugeniusza.

W roku 392 dzięki poparciu Arbogastesa, nowym cesarzem na Zachodzie okrzyknięto Eugeniusza. Oczekując na poparcie ze strony Teodozjusza I, Eugeniusz wyruszył nad Ren, gdzie pokonał Franków i Alamanów w kilku potyczkach, po czym zawarł z nimi rozejm korzystny dla Rzymu. Tymczasem Teodozjusz odmówił poparcia Eugeniuszowi, wobec czego uzurpator wraz z Arbogastesem wiosną 393 roku skierowali się do Italii. Po wkroczeniu uzurpatora do Rzymu, wojna domowa stała się faktem^[1].

W roku 394 armia Teodozjusza w sile 36 000–51 000 ludzi zatrzymała się w Konstantynopolu. Na jej czele stali wyznaczeni przez Teodozjusza wodzowie: Stylicho (Rzymianie), Bakurius (kontyngenty arabskie i bliskowschodnie) oraz Gainas (Goci). Przeciw nim Eugeniusz i Arbogastes zgromadzili około 25 000–35 000 Rzymian oraz Galów. We wrześniu 394 obie armie podeszły w rejon przełęczy Piro. Armia Eugeniusza oraz Arbogastesa rozbiła obóz w dolinie rzeki Frigidus (Wipawa) w Górach Dynarskich. Tutaj też przygotowała zasadzkę na wojska Teodozjusza, zamierzając odciąć je w wąskiej dolinie^[2].

5 września siły Teodozjusza wkroczyły do doliny, spychając oddziały wywiadowcze przeciwnika. Wkrótce maszerujący żołnierze zostali zaatakowani od frontu oraz ze zboczy gór przez ukrytych tam ludzi Eugeniusza. W wyniku tego starcia przednie oddziały cesarskie zostały rozbite. Śmierć poniósł Bakurius i większość jego żołnierzy. Reszta wojsk Teodozjusza rozpoczęła odwrót. Straty jego armii były ogromne, dotyczyły jednak głównie znajdujących się na czele kolumny wojsk sprzymierzonych. Równie wielkie straty ponieśli Eugeniusz i Arbogastes. Obaj wodzowie zlekceważyli jednak siły przeciwnika zarządzając postój, który wykorzystano na świętowanie zwycięstwa^[3].

Następnego dnia rano wojska Teodozjusza ponownie weszły do doliny, tym razem zaskakując przeciwnika. Wojska doszły do obozu przeciwnika, gdzie doszło do krwawej walki. W wyniku ostrzału pociskami i zapalonymi strzałami w obozie wybuchł pożar, co wywołało zamieszanie w szeregach wojsk uzurpatora. On sam dostał się do niewoli i został ścięty. Gdy jego głowę pokazano broniącym się zaciekle obrońcom obozu, większość z nich zdała broń, wielu jednak zbiegło w góry. Wśród nich znajdował się Arbogastes, który dwa dni później popełnił samobójstwo. Straty obu armii w dwudniowej bitwie były ogromne i wyniosły 12 000–18 000 ludzi po stronie Eugeniusza oraz ponad 10 000 żołnierzy Teodozjusza. Bitwa była jedną z największych w historii wojen domowych pomiędzy władcami Zachodniej i Wschodniej części Imperium i przyczyniła się do umocnienia wiary chrześcijańskiej w Cesarstwie^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Daniel Gazda: Wojny domowe w Imperium Rzymskim. Warszawa: Bellona, 2008, s. 288–299. ISBN 978-83-11-11325-1.
• Daniel Gazda: Adrianopol 378, rzeka Frigidus 394. Warszawa: Bellona, 2007, s. 154–166. ISBN 978-83-11-10744-1.