Bitwa nad rzeką Tolenus

Bitwa nad rzeką Tolenus
—Wojna Rzymu ze sprzymierzeńcami 91–88 p.n.e.—

Alba Fucens
Czas90 p.n.e.
MiejsceRzeka Toleno w Abruzji, rejon Alba Fucens
TerytoriumItalia
Wynikzwycięstwo Italików
Strony konfliktu
konfederacja plemion ItalskichRzymianie
Dowódcy
Publiusz Rutyliusz Lupus
Siły
nieznanenieznane
Straty
nieznane8 tys.
brak współrzędnych

Bitwa nad rzeką Tolenus – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 90 p.n.e. podczas wojny Rzymu ze sprzymierzeńcami.

W roku 91 p.n.e. wybuchło powstanie przeciwko Rzymowi. Do plemienia Marsów, które pierwsze podniosło bunt dołączyły wkrótce szczepy górskie Pelingów, Marrucynów i Westynów, a także Samnici i w końcu niemal wszystkie ludy środkowej i południowej Italii[1].

Zanim zaczęły się działania wojenne sprzymierzeńcy wysłali do Rzymu posłów z oświadczeniem, że są gotowi złożyć broń pod warunkiem otrzymania obywatelstwa rzymskiego. Po odrzuceniu tych żądań podjęto na wiosnę 90 p.n.e. działania wojenne. Walki wybuchły zarówno na południu w Kampanii i Samnium, gdzie główne dowództwo ze strony rzymskiej sprawował konsul Lucjusz Juliusz Cezar, jak i na północy w Abruzji, gdzie Rzymianami dowodził drugi konsul Publiusz Rutyliusz Lupus. Osobna armia rzymska dowodzona przez Gnejusza Pompejusza Strabona działała w ziemi piceńskiej.

Siły walczących stron były porównywalne, w szeregach Rzymian walczyli także Numidyjczycy oraz Hiszpanie.

W dniu 11 czerwca 90 p.n.e. nad rzeką Tolenus (obecnie Turano) Rzymianie pod wodzą konsula Publiusza Rutyliusza Lupusa ponieśli klęskę w bitwie ze sprzymierzeńcami. Zginęło 8 tys. legionistów, wśród nich sam konsul[1]. W tym samym czasie drugi konsul Lucjusz Juliusz Cezar cofał się z Kampanii przed zwycięskim wojskiem samnickim pod wodzą Mutilusa[2].

Dopiero pod koniec roku Lucjusz Juliusz Cezar wprowadził ustawę nadającą prawo obywatelstwa wszystkim sprzymierzeńcom, którzy dochowali wierności Rzymowi, a w rok później, tym którzy złożą broń.

Przypisy

  1. ↑ a b Gazda 2008 ↓, s. 77.
  2. ↑ Dart 2014 ↓, s. 135 nn.

Bibliografia

  • Christopher J. Dart: The Social War, 91 to 88 BCE: A History of the Italian Insurgency against Roman Republic. Routledge, 2014. ISBN 978-1472416766. (ang.)
  • Daniel Gazda: Wojny domowe w Imperium Rzymskim. Warszawa: Bellona, 2008. ISBN 978-83-11-11325-1.

Media użyte na tej stronie

Alba Fucens.jpg
(c) CaesarGJ z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Alba Fucens in front of mount Velino