Bitwa o Kępę Oksywską

Bitwa o Kępę Oksywską
II wojna światowa, Kampania wrześniowa 1939
Ilustracja
Pomnik pamięci m.in. żołnierzy baterii „Canet” z Kępy Oksywskiej na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni-Oksywiu
Czas

1-19 września 1939

Miejsce

Kępa Oksywska

Terytorium

II Rzeczpospolita

Przyczyna

agresja III Rzeszy na Polskę

Wynik

zwycięstwo Niemców

Strony konfliktu
 II Rzeczpospolita III Rzesza
Dowódcy
Stanisław Dąbek †Leonhard Kaupisch
Siły
Lądowa Obrona Wybrzeża
(ok. 15 000)		ok. 45 000
Straty
ponad 2000 zabitych,
7000 rannych		nieznane
Położenie na mapie Polski w 1939 r.
Ziemia54°32′54,856″N 18°32′46,046″E/54,548571 18,546124

Bitwa o Kępę Oksywską, także Obrona Kępy Oksywskiej – obrona Kępy Oksywskiej przez oddziały polskie w dniach 1-19 września 1939 roku (działania lądowe od 10 września). Był to jeden z epizodów polskiej obrony Wybrzeża w kampanii wrześniowej 1939.

Po wybuchu II wojny światowej, już w ciągu pierwszych dni walk rejon Wybrzeża został odcięty od reszty kraju. Z tego powodu 10 września 1939 r. po ciężkich walkach w rejonie Redy i na zachodnich przedpolach Gdyni, płk Stanisław Dąbek, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża, podjął decyzję oddania rejonu Gdyni i generalnego odwrotu wszystkich sił na teren Kępy Oksywskiej. Była ona również spowodowana brakiem nadejścia wsparcia, początkowo przewidywanego przez Sztab Główny w planach obrony.

Na Kępie znalazło się w krótkim czasie ok. 9 tys. żołnierzy polskich, 120-140 ckm, 14 moździerzy, 23 działa piechoty, oraz wielu cywilów. Walki piechoty trwały od 10 do 19 września. W krótkim okresie i na terenie o powierzchni zaledwie 4 km2 stoczono co najmniej 110 potyczek. Brak umocnień poza najprostszymi rowami strzeleckimi przyczynił się do wzrostu strat po polskiej stronie – zginęło ponad 2 tys. żołnierzy, czyli 14% stanu osobowego (dla porównania – pod Monte Cassino zginęło ok. 1200 Polaków).

Po południu 19 września, wyczerpawszy wszelką możliwość dalszej obrony, płk Dąbek poprowadził garstkę pozostających przy nim żołnierzy do ataku, podczas którego został trafiony w głowę odłamkiem pocisku moździerzowego. Ranny pułkownik ostatnią kulę zostawił dla siebie i odebrał sobie życie strzałem z pistoletu. O godzinie 17:00 Kępa Oksywska skapitulowała.

Walki żołnierzy polskich o Oksywie zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po 1990 r. "WESTERPLATTE-OKSYWIE-HEL 1 IX - 2 X 1939".

Ostatni żyjący weteran tej bitwy, kapitan w stanie spoczynku Aleksander Pawelec, zmarł 4 lutego 2019 w wieku 103 lat[1][2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wojsko Polskie | Urodziny najstarszego marynarza, www.wojsko-polskie.pl [dostęp 2018-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-16].
  2. ↑ Katarzyna Fryc: Zmarł Aleksander Pawelec, ostatni obrońca Kępy Oksywskiej. Miał 103 lata. 2019-02-05. [dostęp 2019-02-06].

Bibliografia

  • Gdynia 1939. Relacje uczestników walk lądowych, wstęp, wybór, koment. Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1979.
  • Antoni Kopacz, Obrona Kępy Oksywskiej. Nieznane relacje obrońców polskiego morza 1 IX - 19 IX 1939 r., Wydawnictwo Maria, Polanica Zdrój – Nowa Ruda 2013.
  • Edmund Kosiarz, Obrona Kępy Oksywskiej, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1973.
  • Władysław Szarski, Zapomniana tragedia Oksywia, Muzeum Obrony Wybrzeża, Hel 2013.

Linki zewnętrzne

Kampania wrześniowa
Wojska
Armie
Samodzielne GO
Grupy operacyjne
Dywizje piechoty
Brygady kawalerii
Bitwy
graniczne
na głównej linii obrony
wewnątrz kraju
z Armią Czerwoną
na terytorium Niemiec

Media użyte na tej stronie

Poland (1939) location map.png
(c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski — 1939 (marzec – wrzesień).
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Battle icon active (rifles).svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst
Cmentarz Marynarki Wojennej pomnik.jpg
Autor: kkic, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pomnik pamięci gen. dyw. Gustawa Orlicz-Dreszera oraz żołnierzy baterii "Canet" na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni.