Bitwa o Kołobrzeg

Bitwa o Kołobrzeg
II wojna światowa, front wschodni, operacja pomorska
Ilustracja
Zniszczone budynki w Kołobrzegu, 1945.
Czas4 i 7–18 marca 1945
MiejsceKołobrzeg
TerytoriumIII Rzesza
Przyczynapotrzeba usunięcia wojsk niemieckich z Kołobrzegu
Wynikzwycięstwo polskie
Strony konfliktu
 Niemcy Rzeczpospolita Polska
 ZSRR
Dowódcy
Fritz FullriedeStanisław Popławski
Siły
10 000 żołnierzy,
pociąg pancerny, krążowniki ciężkie i inne okręty
1 Armia Wojska Polskiego – ponad 28 000 żołnierzy (od 7 marca 1945)
1 Armia Pancerna (4 marca 1945)
Straty
m.in. ≈8000 jeńców, pociąg pancerny1206 zabitych,
≈2500 rannych
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej
54,175737°N 15,573643°E/54,175737 15,573643

Bitwa o Kołobrzegbitwa stoczona w dniach 4–18 marca 1945 roku w mieście Kołobrzeg, jedna z głównych bitew operacji pomorskiej podczas II wojny światowej.

Geneza

Kołobrzeg w niemieckim systemie obronnym w 1945 spełniał rolę ważnego punktu ewakuacyjnego i bazy morskiej umożliwiającej między innymi lądowanie oddziałów desantowych przeznaczonych do uderzenia w skrzydło wojsk działających na kierunku berlińskim.

Wykorzystując podmiejskie tereny bagniste, rzekę Parsętę i Kanał Drzewny, Niemcy w 1944 roku rozpoczęli rozbudowę umocnień w mieście. W 1945 roku zbudowano system barykad, przystosowano do obrony budynki i stare forty ziemne położone w węzłowych punktach miasta. Siły obronne, liczące około 10 tysięcy żołnierzy, walczyły we współdziałaniu z jednostkami Kriegsmarine, dysponowały ciężkimi działami artylerii nabrzeżnej, artylerią okrętową, pociągiem pancernym, czołgami i działami pancernymi. W marcu 1945 roku miasto było przepełnione cywilnymi uchodźcami z Pomorza.

Przebieg bitwy

4 marca od zachodu wzdłuż ulicy Trzebiatowskiej do Kołobrzegu podeszły czołgi radzieckiej 45. Brygady Pancernej Gwardii płk Morgunowa z 1 Armii Pancernej, które podjęły nieudaną próbę zdobycia miasta z marszu. W dniu 5 marca niemiecki kontratak odrzucił wojska radzieckie w południowo-zachodniej części miasta.

Właściwe oblężenie miasta rozpoczęto się w dniu 7 marca, gdy zaatakowały jednostki 1 Armii WP. Od południowego zachodu uderzyły jednostki 6 Dywizji doprowadzając do głębokiego włamania. W dniu 8 marca 3 Dywizja zamknęła pierścień okrążenia od wschodu. Szczególnie ciężkie walki toczone są we wschodniej części o kościół św. Jerzego, a w zachodniej o Białe i Czerwone Koszary. Do 12 marca, w ciężkich walkach, przełamano zewnętrzny pierścień obronny zdobywając Białe i Czerwone Koszary.

Od 12 do 17 marca walczono o przełamanie drugiego pierścienia obrony i umocnionych obiektów w śródmieściu, 13 marca do walki wprowadzono 4 Dywizję Piechoty i 4 Pułk Czołgów Ciężkich. W dywizjach zorganizowano grupy szturmowe. W tym okresie 6 Dywizja zbliżyła się z południa do portu, opanowała Wyspę Solną i sforsowała rzekę Parsętę. 3 Dywizja i 18 Pułk 6 Dywizji, wspierane przez czołgi i działa pancerne, walczyły o Stare Miasto, zdobyły gazownię i podeszły do stacji kolejowej. 4 Dywizja zdobyła tor wyścigowy, lokomotywownię i warsztaty kolejowe. W rejonie dworca kolejowego zniszczony został niemiecki pociąg pancerny Panzerzug 72A, którego dowódcą był Gerhard Roeming.

14 marca 1945 roku radiostacja sztabu armii nadała do komendanta twierdzy, płk. Fullriede, wezwanie do poddania Kołobrzegu. Wobec odrzucenia propozycji kapitulacji oddziały 1 Armii wznowiły działania bojowe.

15 marca na redę kołobrzeską przybyły ze Świnoujścia, wezwane drogą radiową, posiłki niemieckie. Działanie lotnictwa polskiego, z powodu gęstej mgły, nie mogło przeszkodzić w desantowaniu. Mimo ognia artylerii desant zdołał wylądować i wykonał silne kontrataki, które odparto.

W nocy z 17 na 18 marca, po przegrupowaniu oddziałów i przygotowaniu artyleryjskim, rozpoczął się generalny szturm trzeciego pierścienia obrony. W godzinach rannych zostały zdobyte rejon stacji kolejowej i port. Nieprzyjacielowi udało się część sił ewakuować morzem. Reszta została zniszczona lub wzięta do niewoli (około 8000 jeńców). Własne straty wyniosły 1206 poległych i zaginionych bez wieści oraz około 2500 rannych.

Po walkach na kołobrzeskiej plaży odbyły się uroczyste zaślubiny Polski z morzem.

Upamiętnienie

Walki żołnierzy polskich o Kołobrzeg zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po 1945 r. i po 1990 r. "KOŁOBRZEG 8 – 18 III 1945" oraz napisem "KOŁOBRZEG" na zniczu Grobu Nieznanego Żołnierza w Krakowie.

Zobacz też

Bibliografia

  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
  • Wolfgang Sawodny: Die Panzerzuge des Deutschen Reiches 1899-1945. 2006.

Media użyte na tej stronie

German Empire 1937 adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the German Empire 1937
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Battle icon active (rifles).svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Abstract crossed rifles symbol on sunburst
Kolobrzeg-monument-poland-wedding-to-the-sea.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie, Polska). Pomnik Zaślubin z morzem.
Kolobrzeg-pomnik-Sanitariuszki-front-080428-061.jpg
Pomnik Sanitariuszki w Kołobrzegu. Widok od strony północnej.
Kolobrzeg1945.JPG
Kołobrzeg in 1945.