Bitwa o Metz

Bitwa o Metz

II wojna światowa, front zachodni
Oddziały amerykańskie wkraczają do Metzu
Czas	27 sierpnia – 13 grudnia 1944
Miejsce	Metz
Terytorium	Francja
Przyczyna	konieczność przełamania obrony niemieckiej w Lotaryngii
Wynik	zwycięstwo Amerykanów
Strony konfliktu
III Rzesza  Stany Zjednoczone
Dowódcy
Otto von Knobelsdorf Heinrich Kittel George Patton
Straty
3800 zabitych 7904 rannych n/n
Położenie na mapie Francji miejsce bitwy
49°07′13″N 6°10′40″E/49,120278 6,177778

Bitwa o Metz – trwająca blisko trzy miesiące batalia pomiędzy siłami armii amerykańskiej, a niemieckicm Wehrmachtem i Waffen-SS na froncie zachodnim II wojny światowej. Doszło do niej na przedpolach miasta Metz po przełamaniu obrony niemieckiej w Normandii. Atak oddziałów amerykańskiej 3 Armii napotkał zdecydowany opór wojsk niemieckich, co spowodowało ciężkie straty po obu stronach^[1]. Silnie ufortyfikowane miasto zostało zajęte przez Amerykanów przed końcem listopada 1944 roku, a pozostałe wojska niemieckie skapitulowały.

Przygotowania

(c) Bundesarchiv, Bild 183-J28180 / CC-BY-SA 3.0

Żołnierz 462 Dywizji Grenadierów Ludowych, uzbrojony w granatnik przeciwpancerny Panzerschreck, obrońca jednego z Fortów Metzu jesienią 1944 r.

Metz był silnie ufortyfikowanym miastem, położonym w widłach rzek Mozela i Seille. Na fortyfikacje te składało się kilka fortów i punktów obserwacyjnych połączonych ze sobą systemem obwałowań i tuneli powstałych w większości w XIX wieku^[2]. Należące do roku 1870 do Francji, następnie do Niemiec, a od roku 1918 ponownie do Francji, po upadku Francji w roku 1940 miasto zostało zaanektowane i włączone raz jeszcze w granice III Rzeszy. Dla ogromnej większości Niemców Metz był niemieckim miastem. W pierwszych latach wojny Wehrmacht nie przywiązywał większej wagi do jego obrony, w rezultacie większość ciężkiego uzbrojenia fortów została z nich zabrana i przeniesiona gdzie indziej^[3].

Jednakże, gdy po przełamaniu niemieckiego oporu w Normandii siły Aliantów ruszyły w głąb terytoriów okupowanych, Metz stał się dla niemieckiego dowództwa ważnym ośrodkiem oporu, w nadziei powstrzymania alianckiego natarcia w kierunku na południowe Niemcy^[3]. Pod koniec sierpnia 1944 roku wojska niemieckie w Lotaryngii zdołały przygotować linie obrony, co zmusiło 3 Armię generała Pattona do wstrzymania ofensywy. W rezultacie nastąpiła ponad 3-miesięczna przerwa w działaniach ofensywnych na froncie zachodnim. Forty i inne punkty oporu Metzu zostały silnie uzbrojone i zamaskowane tak dobrze, że ani rozpoznanie lotnicze, ani wywiad francuski nie potrafiły niektórych przedmiotów zidentyfikować, za co mieli wkrótce zapłacić amerykańscy żołnierze^[4]. Zgodnie z osobistym rozkazem Hitlera z marca 1944 roku dowódcy miast-fortec mieli bronić się do ostatniego żołnierza, a otoczone forty mogły poddawać się wyłącznie za osobistą zgodą Führera. Gdy 3 Armia dotarła do Verdun i zagroziła terytorium Saary w Niemczech, Metz został również ogłoszony „twierdzą”^[3]. W ten sposób dowództwo niemieckie chciało zyskać na czasie dla wzmocnienia obrony Linii Zygfryda. Rozkaz obrony otrzymała 1 Armia niemiecka dowodzona przez generała Otto von Knobelsdorffa. Wywiad aliancki oceniał, że wojska niemieckie w tym rejonie stanowią odpowiednik czterech i pół dywizji piechoty i wojsk pancernych^[3].

Bitwa

Oficerowie „Festung Metz”, Generalmajor SS Anton Dunckern i pułkownik Constantine Meyer w niewoli. Obaj próbowali uciec, ale zostali ujęci. Płk. Meyer (na przednim siedzeniu dalszego jeepa, w okularach) przekonywał Amerykanów, że Dunckern (na pierwszym planie, tyłem) nie był jego przyjacielem i że on nienawidzi SS oraz Gestapo.

Pododdziały kawalerii pancernej amerykańskiego XX Korpusu, podczas działań rozpoznawczych w kierunku Mozeli, natknęły się 6 września 1944 roku na elementy 17 Dywizji Grenadierów Pancernych i natychmiast zostały wycofane. 18 września doszło do ponownego spotkania obu jednostek. Amerykanie nie spodziewali się już spotkać Niemców w tym miejscu i teraz musieli pospiesznie zwierać swe – rozproszone dotąd – siły^[3]. Starcie to doprowadziło do kilku amerykańskich uderzeń na małą skalę.

Pierwszy atak przypuściła 5 Dywizja Piechoty, która próbowała uchwycić przyczółek na północ od Metzu. Atak został z łatwością odparty przez Niemców, podobnie jak następny, wprost na przedmieścia. Dopiero przy trzeciej próbie Amerykanom udało się zdobyć niewielki przyczółek na południe od Metzu^[3].

Pod koniec września większość wojsk niemieckich, do tej pory skupionych na północ od Metzu, została przegrupowana na południe od miasta, z którego również wycofano część oddziałów. Wykorzystując osłabienie prawego skrzydła nieprzyjaciela, przystąpił do natarcia XII Korpus amerykański, ale został odparty przez obrońców. W ciągu następnych dwóch tygodni Amerykanie ograniczyli działania do ataków na małą skalę i patrolowania przedpola Metzu. Jednocześnie wojska XX Korpusu przechodziły intensywne szkolenie, wypróbowując różne metody zdobywania umocnień. Zważywszy na dotychczasowe niepowodzenia dowódca 3 Armii postanowił, zamiast atakować Metz frontalnie, obejść ugrupowanie przeciwnika i uderzyć od wschodu^[3].

Atak został podjęty 8 listopada, a zastosowanie nowej taktyki doprowadziło do przełamania zewnętrznego pasa obrony. 14 listopada dowódcą 1 Armii niemieckiej został, w miejsce Knobelsdorfa, Generalleutnant Heinrich Kittel^[5]. Do 17 listopada wojska amerykańskie zdołały izolować większość ufortyfikowanych punktów oporu i następnie przypuścić szturm na miasto. Pierwsze oddziały wkroczyły do Metzu 18 listopada, a w trzy dni później Kittel został ciężko ranny i wzięty do niewoli, gdy Amerykanie zajęli podziemny szpital wojskowy. Jednakże, mimo że miasto zostało opanowane a walki ustały 22 listopada^[6], pozostałe odizolowane forty broniły się nadal^[3][7]. Główne siły niemieckie zaczęły wycofywać się już 17 listopada, ścigane przez Amerykanów przez następne dwa dni^[8].

Rezultaty

Bezpośrednie atakowanie obsadzonych przez Niemców fortów nie było możliwe wobec nakazu oszczędzania amunicji artyleryjskiej XX Korpusu, który miał w najbliższym czasie próbować forsować rzekę Saarę. Niemniej izolowane forty kapitulowały jeden po drugim, szczególnie po poddaniu się 26 listopada Fortu Verdun. Ostatni punkt zorganizowanego oporu, obsadzony przez grenadierów z 462 Dywizji Grenadierów Ludowych, Fort Jeanne d’Arc, dotrwał aż do 13 grudnia^[9].

Rezultat bitwy był oczywisty: wojska niemieckie zostały pokonane, Metz oswobodzony. Jednakże wstrzymywanie wojsk alianckich przez trzy miesiące pozwoliło Niemcom wycofać się w porządku, zregenerować siły i przygotować Dolinę Saary do obrony^[10], co spowodowało, że siły alianckie wkroczyły do Niemiec dopiero w lutym 1945 roku^[11].

Przypisy

Bibliografia

• Hugh M. Cole: United States Army in World War II: The European Theater of Operations: The Lorraine Campaign. Washington, D.C.: Center of Military History, 1993.
• Ivor Matanle: World War II. New York: Military Press, 1989. ISBN 0-517-67605-2.

Linki zewnętrzne

• Wywiad z Frankiem Niedermayerem, żołnierzem piechoty w czasie Bitwy o Metz (ang.)