Bitwa o Skalbmierz
| II wojna światowa | |||
 Pomnik ofiarom i partyzantom uczestniczącym w bitwie o Skalbmierz | |||
| Czas | 5 sierpnia 1944 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | Skalbmierz i teren wokół miejscowości | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | likwidacja Republiki Pińczowskiej przez Niemców | ||
| Wynik | zwycięstwo polskich oddziałów partyzanckich | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
| Historia Polski |
 Ten artykuł jest częścią cyklu: |
Bitwa o Skalbmierz – zwycięska bitwa partyzancka stoczona 5 sierpnia 1944 roku w Skalbmierzu przez oddziały Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej przeciwko niemieckiej ekspedycji karnej (złożonej z formacji policyjnych i wojskowych w sile około 900 ludzi)[2].
Przebieg bitwy
Przystępując do oczyszczenia zaplecza frontu wschodniego Niemcy przystąpili do likwidacji terenu opanowanego przez partyzantów tzw. Republiki Pińczowskiej. Atak na Skalbmierz nastąpił rano 5 sierpnia 1944 i zakończył się wyparciem z miasta oddziału Armii Krajowej w sile plutonu, dowodzonym przez podporucznika Franciszka Pudo. Na wieść o zajęciu Skalbmierza i rozpoczęciu przez Niemców pacyfikacji miasta na pomoc oddziałom Armii Krajowej przyszły oddziały Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej. Do Zygmunta Bieszczanina dowódcy oddziału Armii Ludowej stacjonującego w lasach chroberskich wysłano kuriera z prośbą o pomoc. Pomimo wzmocnienia sił, partyzanci nie byli w stanie zdobyć miasta i zapobiec mordowaniu mieszkańców i paleniu domów. Potrzebne było jeszcze dodatkowe wsparcie, które zostało uzyskane po rozmowach przeprowadzonych przez Jana Pszczołę z dowódcą patrolu armii radzieckiej stacjonującego w Wiślicy, który dotarł tu po wysłaniu z przyczółka baranowsko sandomierskiego[3]. Po otrzymaniu wsparcia w postaci dwóch czołgów oddziały partyzanckie liczące około 400 ludzi rozpoczęły główny atak na miasto zakończony powodzeniem[1]. W bitwie poległo 21 partyzantów i 80 cywili. Straty niemieckie wynosiły około 100 zabitych[4].
Upamiętnienie
Ofiarom niemieckiego terroru oraz partyzantom uczestniczącym w bitwie o Skalbmierz na placu obok kościoła wzniesiono pomnik z napisem cyt: 5 sierpień 1944 r. Pomnij na dzień ów. Dzień grozy ognia i krwi. W 25 rocznicę pamiętnej bitwy i pacyfikacji Skalbmierza Rada Państwa odznaczyła miasto Orderem Krzyża Grunwaldu III kl.[5]
Przypisy
- ↑ a b Bitwy polskie 1999 ↓, s. 118.
- ↑ Republika 2002 ↓, s. 94.
- ↑ Wojnar 1976 ↓, s. 242.
- ↑ Encyklopedia 1977 ↓, s. 566, 567.
- ↑ Przewodnik 1988 ↓, s. 320,.
Bibliografia
- Andrzej Kozera, Zdzisław Antolski: Republika Pińczowska 1944. Kielce: ZPW "U Poety", 2002.
- Eugeniusz Fąfara: Wojnar i jego żołnierze. Białystok: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976.
- Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1975.
- Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988.
- Tomasz Gąsowski, Jerzy Ronikier, Zdzisław Zblewski: Bitwy polskie. Leksykon. Kraków: Znak, 1999.
.svg){kind=small}
Media użyte na tej stronie
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)
.svg)
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
.svg){kind=link}
.svg)
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż Batalionów Chłopskich.
Autor: Dahn, Licencja: CC BY-SA 4.0
Banner of the Farmer Battalions, peasant resistance units organized by Stronnictwo Ludowe Roch during the Nazi occupation of Poland. Obverse version; the reverse had local units designs (see photographs at the Museum of the Polish Peasant Movement).
Pomnik tragedii skalbmierskiej