Bitwa pod Żabinką (VIII 1920)

Bitwa pod Żabinką
— Wojna polsko-bolszewicka —
Czas	26 sierpnia 1920
Miejsce	pod Żabinką
Terytorium	II Rzeczpospolita
Przyczyna	Bitwa Warszawska
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Zdzisław Maćkowski N.Z. Mikita-Kolada
Siły
3 DP Leg. 7 pp Leg. 57 Dywizja Strzelców
brak współrzędnych

Bitwa pod Żabinką – walki 7 pułku piechoty Legionów z 3 Dywizji Piechoty z oddziałami sowieckiej 57 Dywizji Strzelców w czasie Bitwy Warszawskiej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego^[1]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim^[2][3], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą^[4], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza^[5]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie^[6].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
3 Dywizja Piechoty Legionów	gen. Leon Berbecki	2 Armia
⇒ 7 pułk piechoty Legionów	ppłk Zdzisław Maćkowski	3 DP Leg.
⇒ I/7 pułku piechoty Legionów	por. Stanisław Janczyni	gr. płk. Maćkowskiego
⇒ II/7 pułku piechoty Legionów	kpt. Jan Niemiec-Moroński
⇒ 4 kompania ckm	por. Kazimierz Kominkowski
⇒ pluton artylerii 6 dak
Armia Czerwona
57 Dywizja Strzelców	N.Z. Mikita-Kolada	12 Armia

Walki pod Żabinką

Zdzisław Maćkowski, Wypad 7 p. p. Legjonów na Żabinkę...^[7]

Po klęsce nad Wisłą dowództwo sowieckie pospiesznie uzupełniało i reorganizowało ocalałe z pogromu jednostki. W Żabince koncentrowała się sowiecka 57 Dywizja Strzelców. Jej dowództwo planowało uderzenie na Brześć^[8]. 24 sierpnia dowódca 7 pułku piechoty Legionów otrzymał zadanie zorganizowania wypadu na Żabinkę i rozbicia zgrupowanych tam sowieckich jednostek. W skład oddziału wypadowego wszedł I batalion 7 pp por. Stanisława Janczyniego, II/7 pp Leg. kpt. Jana Niemca-Morońskiego, pułkowa 4 kompania ciężkich karabinów maszynowych i pluton artylerii. W sumie oddział liczył około 1400 żołnierzy, dwa działa, 22 ckm-y^[9].

Przed świtem 25 sierpnia oddział opuścił Brześć i niezauważony przez nieprzyjaciela przekroczył linię sowieckich ubezpieczeń. Maszerując lasem w kierunku Czerniawczyce - Demianicze, unikając spotkania z Sowietami, żołnierze dotarli wieczorem do Chmielowa. Tu zarządzono odpoczynek i wysłano patrole rozpoznawcze ku stacji Żabinka. Zwiadowcy przyprowadzili jeńców – zwiadowców artyleryjskich, których zeznania stwierdziły obecność brygady kawalerii w sile około 400 „szabel” z karabinami maszynowymi w Siedliszczach, Wietochnie i Iwachnowiczach, zaś na stacji Żabinka – dowództwa 57 Dywizji Strzelców ze świeżo przybyłymi transportami piechoty^[10]. Po wnikliwej ocenie sytuacji ppłk Zdzisław Maćkowski zdecydował uderzyć II batalionem frontalnie na stację, a I batalionem obejść Żabinkę od północy i zaatakować nieprzyjaciela z północnego wschodu^[11]. Nocą z 25 na 26 sierpnia Polacy bez strzału zlikwidowali placówki sowieckie i wdarli się do miasta. Dobrze skoordynowane natarcie obu batalionów nie pozwoliło zaskoczonym czerwonoarmistom na zorganizowanie obrony. Zdobywano dom po domu obrzucając je granatami. 2 kompania ckm rozpoczęła morderczy ogień ze wszystkich karabinów maszynowych do pociągu napełnionego wojskiem sowieckim.

Po wykonaniu zadania grupa ppłk. Maćkowskiego, nie niepokojona przez nieprzyjaciela, wróciła przez Iwachnowicze do Brześcia, rozbijając w drodze powrotnej słabe oddziały sowieckiej kawalerii^[12].

Komunikat prasowy Sztabu Generalnego z 27 sierpnia 1920 donosił^[13][14]:

Bilans walk

Polacy odnieśli zdecydowane zwycięstwo, a stacjonujące w Żabince oddziały sowieckie zostały doszczętnie rozbite. 57 Dywizja Strzelców straciła znaczną liczbę poległych i rannych. Polacy wzięli 650 jeńców, zdobyli cztery samochody, dwanaście ckm-ów i dużą ilość sprzętu wojskowego. Zginęli: dowódca 57 Dywizji Strzelców i szef sztabu dywizji. Straty polskie były minimalne - jeden zabity, jeden ranny^[11][14].

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Zdzisław Maćkowski. Wypad 7 p. p. Legjonów na Żabinkę dnia 25 - 26.VIII.1920 r.. „Bellona”. 4 (11), s. 988-994, 1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo – Wydawniczy. 
• Ferdynand Markiewicz: Zarys historji wojennej 7-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
• Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918 – 1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1930.
• Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
• Lech Wyszczelski: Niemen 1920. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1991.
• Lech Wyszczelski: Warszawa 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08399-1.
• Lech Wyszczelski: Operacja Niemeńska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-43-6.
• Lucjan Żeligowski: Wojna w roku 1920 - wspomnienia i rozważania. Warszawa: Instytut Badania Najnowszej Historji Polski, 1930.