Bitwa pod Antoninem

Bitwa pod Antoninem
Wojna polsko-bolszewicka
Czas8 sierpnia 1920
Miejscepod Antoninem
TerytoriumII Rzeczpospolita
Przyczynaofensywa Frontu Płd.-Zach.
Wynikbitwa nierozstrzygnięta
Strony konfliktu
 Polska Rosyjska FSRR
Dowódcy
Juliusz RómmelSiemion Budionny
Siły
1 Dywizja Jazdy1 Armia Konna
brak współrzędnych
Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921 [1]

Bitwa pod Antoninemwalki polskiej 1 Dywizji Jazdy płk. Juliusza Rómmla z oddziałami sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

W końcu lipca Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego planowało uderzenie na prawe skrzydło nacierających wojsk Michaiła Tuchaczewskiego. Do przeprowadzenia operacji zamierzano użyć także jednostek ściągniętych z Frontu Południowo-Wschodniego generała Edwarda Rydza-Śmigłego[2]. Warunkiem sukcesu było wcześniejsze pobicie 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego w obszarze Brodów i Beresteczka[3].

Po pięciu dniach bitwy, szala zwycięstwa zaczęła przechylać się na stronę polską. Jednak sytuacja na Froncie Północnym, a szczególnie upadek Brześcia, zmusiła Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego do przerwania bitwy[4].

W tym czasie dowódca sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego Aleksander Jegorow nakazał 1 Armii Konnej Budionnego zdobyć Lwów. Jej dywizje wdarły się w słabo obsadzoną lukę między polskimi 2 i 6 Armią, a 7 sierpnia pod Szczurowicami sforsowały Styr. 6 i 14 Dywizja Kawalerii z 45 Dywizją Strzelców miały działać zaczepnie w kierunku na RadziechówChołojówDobrotwórKamionkę Strumiłową, zaś 4 i 11 Dywizja Kawalerii na Busk[5]. Północne skrzydło 1 Armii Konnej osłaniała walcząca pod Łuckiem 24 Dywizja Strzelców, a południowe 45 Dywizja Strzelców[6].

Działania opóźniające na tym kierunku prowadziła Grupa Operacyjna Jazdy generała Kazimierza Sawickiego[7].

Walki pod Antoninem

Po bitwie pod Beresteczkiem i Brodami 1 Dywizja Jazdy płk. Juliusza Rómmla prowadziła działania opóźniające na linii Rudenko – Łąckie – Kulików. 8 sierpnia 14 pułk ułanów otrzymał bezpośrednio ze sztabu Grupy Operacyjnej Jazdy rozkaz odejścia z frontu i załadowania się na transporty kolejowe[8]. O rozkazie nie został poinformowany ani dowódca dywizji, ani inni dowódcy pułków współdziałający na polu walki z 14 p.uł. Widząc odejście z pozycji obronnych szwadronów 14 p.uł, również dowódca 9 pułku ułanów dał komendę swoim pododdziałom do odejścia na zachód. W ślad za nim poszły inne pułki i opuściły wcześniej zajmowane stanowiska obronne. Tej kuriozalnej sytuacji nie wykrył przeciwnik i nie rozpoczął natarcia. Tylko dzięki temu płk Rómmel mógł interweniować i próbował uporządkować niezaplanowany odwrót swojej dywizji. Dalszymi działaniami planował kierować z folwarku Antonin. Tam też ześrodkował dywizjon 8 pułku ułanów mjr. Karola Rómmla[8]. Tymczasem w oddziałach dywizji wybuchła panika. Szosą na Antonin pod naporem sowieckiej 14 Dywizji Kawalerii bezładnie wycofywały się przemieszane szwadrony 9., 12. i 11 pułku ułanów oraz artylerzyści 4 dywizjonu artylerii konnej. Tym razem Sowieci zauważyli zamieszanie w szeregach polskich i położyli ogień na skłębioną masę wojska, a do szarży szykowały się kozackie sotnie[8][5].

Płk Rómmel bezskutecznie próbował opanować panikę. Przy sobie posiadał grupę około 50 oficerów i żołnierzy, a jedynym pułkiem, który w pełni zachował zdolność bojową był 1 pułk ułanów. Dowódca dywizji wysłał swojego szefa sztabu rtm. Stanisława Pragłowskiego, aby ten zbierał szwadrony w lesie za Antoninem, sam zaś, z zebraną pięćdziesięcioosobową grupą i 3 szwadronem 1 pułku ułanów, wykonał szarżę na Kozaków. Czerwonoarmiści nie przyjęli walki wręcz i wycofali się z pola bitwy, porzucając przy tym kilka taczanek. Szarżę ze stanowisk na skraju lasu wspierał dywizjon 8 pułku ułanów. W tym czasie udało się rtm. Pragłowskiemu uporządkować pułki i zorganizować obronę Radziechowa. Zgodnie z nowymi rozkazami, około 19:00 1 Dywizja Jazdy rozpoczęła dalszy odwrót w kierunku na Witków Nowy[8].

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1919–1928).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
A.Przybylski - Szkic nr 24.jpg
Nad Bugiem. Położenie jednostek polskich i rosyjskich dnia 7 sierpnia 1920. Adam Przybylski, Wojna Polska 1918 ― 1921; Szkic Nr 24.