Bitwa pod Białobrzegami

Bitwa pod Białobrzegami

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	6 sierpnia 1920
Miejsce	pod Białobrzegami
Terytorium	Polska
Przyczyna	ofensywa Frontu Zachodniego
Wynik	zwycięstwo Sowietów
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Aleksander Osiński
Siły
17 Wielkopolska Dywizja Piechoty 60 pp, 69 pp, 70 pp 62 Brygada Strzelców
Straty
60 jeńców 7 ckm
brak współrzędnych

Bitwa pod Białobrzegami – część bitwy nad Bugiem. Walki oddziałów polskiej 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty z sowiecką 62 Brygadą Strzelców w czasie II ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Sytuacja ogólna

W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego^[1]. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej^[2]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich^[3]. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, a 4 Armia nad Szczarę^[4].

Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie rozpoczęły wycofanie na linię Bugu^[5][6].

Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że 1. i 4 Armia oraz Grupa Poleska do 5 sierpnia będą bronić linii Narew – Orlanka oraz Leśna – Brześć aby umożliwić przygotowanie kontrofensywy z rejonu Brześcia na lewe skrzydło wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Rozstrzygającą operację na linii Bug, Ostrołęka, Omulew doradzał też gen. Maxime Weygand^[7]. 3 i 4 sierpnia cofająca się znad Niemna 17 Dywizja Piechoty przekroczyła linię Bugu^[8].

Walki pod Białobrzegami

4 sierpnia 69 pułk piechoty obsadził front na odcinku Kosaki – Kiełpiniec^[9]. Odcinka frontu od Białobrzegów do Niecieczy bronił podporządkowany 17 DP 60 pułk piechoty z 15 Dywizji Piechoty, a w samych Białobrzegach obronę zorganizował 70 pułk piechoty^[8][a]. Nocą z 4 na 5 sierpnia pod stanowiska polskie podeszły sowieckie pododdziały rozpoznawcze. Rano pod Kamieńczykiem przeprawiła się przez Bug 56 Dywizja Strzelców, pobiła polski 60 pułk piechoty i wyszła na prawe skrzydło 70 pułku piechoty^[8]. W tym czasie pod Białobrzegi podeszła sowiecka 21 Dywizja Strzelców. W następnym dniu jej 62 Brygada Strzelców uderzyła na stanowiska 70 pułku piechoty broniącego miasta i zmusiła go do odwrotu^[10]. Dowódca 17 Dywizji Piechoty wyprowadził kontratak siłami II i III batalionu 70 pułku piechoty, odwodowego batalionu 69 pp oraz 155 pułku piechoty^[11]. Po ciężkiej walce miejscowość odzyskano. Oddziały polskie zdobyły 7 ckm i wzięły 60 jeńców. W ciągu dnia przeciwnik jeszcze kilkakrotnie nacierał na Białobrzegi i w godzinach popołudniowych ponownie opanował wieś. Interweniował II/68 pp i odbił miejscowość. Walki trwały do późnych godzin popołudniowych^[8][9].

7 sierpnia 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty otrzymała rozkaz opuszczenia linii Bugu, a w następnym dniu jej pułki zostały zluzowane przez 8 Dywizję Piechoty, załadowane na transporty kolejowe w Zieleńcu i przewiezione nad Wkrę do rejonu koncentracji 5 Armii gen. Władysława Sikorskiego^[8].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Józef Englicht: Zarys historii wojennej 70-go pułku Piechoty Wielkopolskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Jan Filary: Zarys historii wojennej 69-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
• Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów - Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
• Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.