Bitwa pod Custozą (1848)
wojna austriacko-piemoncka | |||
Bitwa pod Custozą | |||
Czas | |||
---|---|---|---|
Miejsce | Custoza, Republika Wenecka | ||
Terytorium | |||
Wynik | zwycięstwo wojsk austriackich | ||
Strony konfliktu | |||
| |||
Dowódcy | |||
| |||
Siły | |||
| |||
45°22′44″N 10°47′45″E/45,378889 10,795833 |
Bitwa pod Custozą – bitwa w dniach 25-27 lipca 1848 r. w trakcie wojny austriacko-piemonckiej (1848–1849), zakończone decydującą porażką wojsk włoskich.
Karol Albert Sabaudzki, chcąc rozstrzygnąć na swoją korzyść konflikt w północnych Włoszech, zdecydował 13 lipca oblec Mantuę. Feldmarszałek austriacki Joseph Radetzky, który miał 20 tys. ludzi w Mantui, 50 tys. pod swoją bezpośrednią komendą w Weronie, i mógł liczyć na kolejny 20 tys. korpus maszerujący z Adygi, wyruszył przeciwko Piemontczykom. Siły piemonckie (ok. 60 tys. żołnierzy) były rozciągnięte od Sommacampagni (gen. Sonnaz, 10 tys. ludzi), przez Peschierę i Goito (10 tys. ludzi), do rzeki Mincio i Roverbelli, gdzie prawe skrzydło (gen. Bava), blokowało podejścia do Mantui[1].
Radetzky postanowił wciąć się w centrum sił włoskich, izolując ich lewe skrzydło (Sonnaza) i następnie zepchnąć siły gen. Bavy w kierunku Mantui. Sonnez, zaatakowany 22 lipca, bronił się przez dzień w Rivoli, ale wobec przewagi wroga wycofał się w nocy ku Sommacampagni. Król Karol chciał skupić siły koło Villafranca, ale robił to zbyt opieszale. Radetzky przekroczył Mincio 24 lipca, i choć Sonnaz obronił początkowo Sommacampagnię, musiał wycofać się ku Volcie[2].
25 lipca nastąpiło główne zderzenie armii pod Custozą. Oddziały włoskie zaatakowały z opóźnieniem i zbyt słabymi siłami dobrze przygotowanego nieprzyjaciela i poniosły poważne straty. Ich ratunkiem mogły być oddziały Sonnaza, ale te nie były w stanie dotrzeć na pole bitwy przed wieczorem[2]. Piemontczycy, głodni i zmęczeni, ulegli dwukrotnej przewadze nieprzyjaciela i wycofali się w porządku ku Villafranca. Sonnaz, który nie zdołał zająć Volty, podjął próbę jej zdobycia w nocy 26/27 lipca, ale został odparty a jego siły uległy rozprzężeniu. Król, chcąc utrzymać porządek w zdemoralizowanej i głodnej armii, poprosił Radetzky'ego o zawieszenie broni. Ten zgodził się pod warunkiem, że Włosi wycofają się za Addę, zwolnią jeńców i rozpoczną rokowania pokojowe[3]. Karol, uznawszy warunki za nazbyt upokarzające, usiłował wycofać swoje oddziały, ale jego armia, dotąd walcząca bardzo dzielnie, poszła w niemal całkowitą rozsypkę[4].
Efektem bitwy był odwrót sił królewskich, kapitulacja Mediolanu 6 sierpnia i podpisanie zawieszenia broni 9 sierpnia 1848[5]
Przypisy
- ↑ Thayer 1892 ↓, s. 210-211.
- ↑ a b Thayer 1892 ↓, s. 211.
- ↑ Thayer 1892 ↓, s. 212.
- ↑ Thayer 1892 ↓, s. 213.
- ↑ Spencer M. Di Scala: Italy: From Revolution to Republic, 1700 to the Present. Boulder, CO: Westview Press, 1998, s. 86.
Bibliografia
- William Roscoe Thayer: The Dawn of Italian Independence:Italy from the Congress of Vienna, 1814, to the Fall of Venice, 1849. T. II. Boston: Houghton Mifflin and Company, 1892.
Media użyte na tej stronie
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
La battaglia di Custoza del 1848
flag of the Kingdom of Sardinia from 1848 until 1851.
↑ Civil flag or Landesfarben of the Habsburg monarchy (1700-1806)
↑ Merchant ensign of the Habsburg monarchy (from 1730 to 1750)
↑ Flag of the Austrian Empire (1804-1867)
↑ Civil flag used in Cisleithania part of Austria-Hungary (1867-1918)
House colours of the House of Habsburg
Autor: Eric Gaba (Sting - fr:Sting) and NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Blank physical map of Italy including the 08-2009 modification of the boundary between Emilia-Romagna and Marche regions, for geo-location purpose.