Bitwa pod Dębem
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas | 14–16 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | pod Dębem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik | zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Dębem – walki polskiego 167 pułku piechoty z oddziałami sowieckich 6. i 56 Dywizji Strzelców w czasie Bitwy Warszawskiej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza
Latem 1920 wojna polsko-bolszewicka weszła w krytyczną fazę. Na początku sierpnia wojska sowieckiego Frontu Zachodniego przekroczyły linię Bugu i Narwi, zmierzając w kierunku Wisły[1].
Naczelny Wódz Józef Piłsudski planował zatrzymać sowiecką ofensywę gwałtownym uderzeniem Frontu Środkowego na południowe skrzydło Frontu Zachodniego[2]. Za obronę północnego odcinka frontu, rozciągającego się od granicy niemieckich Prus Wschodnich do Modlina, odpowiadać miała natomiast nowo utworzona 5 Armia, której dowództwo objął gen. Władysław Sikorski[3]. W skład tego związku operacyjnego wchodziły: 9 Dywizja Piechoty, 17 Dywizja Piechoty, 18 Dywizja Piechoty, 22 Dywizja Ochotnicza, Brygada Syberyjska, 8 Brygada Jazdy, grupa jazdy płk. Gustawa Orlicz-Dreszera[4]. 5 Armii podporządkowano także załogę twierdzy Modlin oraz tzw. Grupę Dolnej Wisły gen. Mikołaja Osikowskiego, zabezpieczającą przedmościa w Wyszogrodzie, Włocławku i Płocku. Naczelny Wódz początkowo przewidział dla 5 Armii wyłącznie zadania obronne[5][6].
Walczące wojska
 Wojsko Polskie | ||
|---|---|---|
| VII Brygada Rezerwowa | ppłk Kazimierz Zenkteller | 5 Armia |
| ⇒ 167 pułk piechoty | ppłk Władysław Langner | VII BRez. |
 Armia Czerwona | ||
| 6 Dywizja Strzelców | 3 Armia | |
| 56 Dywizja Strzelców | 15 Armia | |
Walki pod Dębem
Latem 1920 Dębe było umocnionym przyczółkiem mostowym na prawym brzegu Narwi. Stanowiło ważny punkt obronny trójkąta Modlin – Zegrze – Warszawa. Obrona oparta była na umocnieniach fortu i liniach dawnych niemieckich okopów chronionych zasiekami z drutu kolczastego. Załogę stanowił 167 pułk piechoty ppłk. Władysława Langnera[8][9]. Zreorganizowany w Jabłonnie pułk 13 sierpnia liczył około 2800 żołnierzy i posiadał 50 ckm-ów[10]. Wsparcie artyleryjskie na przedmościu zapewniały trzy baterie 10 pułku artylerii polowej[10].
O świcie 14 sierpnia broniące przedmościa oddziały polskie zostały zaatakowane przez oddziały sowieckiej 6 Dywizji Strzelców. Dwa kolejno następujące po sobie ataki zostały odparte na linii zasieków celnym ogniem artylerii polskiej. Po tym niepowodzeniu przeciwnik przeszedł do obrony i okopał się w odległości około dwóch kilometrów od polskich stanowisk[8][11]. 15 sierpnia wieczorem na fort „Dębe” uderzyły oddziały 56 Dywizji Strzelców, a artyleria sowiecka ostrzelała most na Narwi. Przez całą noc z 15 na 16 sierpnia trwały zacięte walki[8].
Bilans walk
Były to ostatnie walki o Dębe. Zagrożone okrążeniem oddziały Armii Czerwonej rozpoczęły odwrót znad Wisły. Na polu bitwy naliczono blisko 300 poległych i ciężko rannych sowieckich żołnierzy[8].
Przypisy
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 437.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 438.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 148.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 439.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 152.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 41.
- ↑ Waligóra 1934 ↓, s. 81.
- ↑ a b c d Odziemkowski 2004 ↓, s. 95.
- ↑ Głut 1928 ↓, s. 23.
- ↑ a b Głut 1928 ↓, s. 22.
- ↑ Głut 1928 ↓, s. 24.
Bibliografia
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Marian Głut: Zarys historii wojennej 75-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918 – 1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1930.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Bolesław Waligóra: Bój na przedmościu Warszawy w sierpniu 1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Lech Wyszczelski: Warszawa 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08399-1.
Media użyte na tej stronie
Bitwa o przedmoście warszawskie. Ugrupowanie piechoty i artylerii odcinka grupy płk. Małachowskiego w dniu 13 sierpnia 1920 r.
.svg)
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.