Bitwa pod Göllheim

Bitwa pod Göllheim
Konflikt o koronę niemiecką
Ilustracja
Śmierć Adolfa von Nassau podczas bitwy
Czas2 lipca 1298
MiejsceGöllheim, Palatynat
TerytoriumNiemcy
PrzyczynaSpór między Adolfem z Nassau a Albrechtem Habsburgiem o koronę niemiecką
Wynikzwycięstwo wojsk habsburskich
Strony konfliktu
Habsburgowie
Austria

Królestwo Czech

Palatynat
Frankonia
Dolna Bawaria
Alzacja
St. Gallen
Wormacja

Nassau

Dowódcy
Albrecht I HabsburgAdolf von Nassau†
Siły
nieznanenieznane
Straty
nieznanenieznane
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Ziemia49°35′33″N 8°02′39″E/49,592500 8,044167
Krzyż królewski w Göllheim

Bitwa pod Göllheim – starcie zbrojne, które miało miejsce 2 lipca 1298 r.[1] w palatynackiej gminie Göllheim pomiędzy wojskami księcia Albrechta I Habsburga a oddziałami króla Niemiec Adolfa von Nassau.

Wprowadzenie

W obliczu wzrostu potęgi Habsburgów po przejęciu przez nich w 1278 władzy nad Austrią, w maju 1292 elektorzy postanowili przyznać władzę królewską Adolfowi hrabiemu Nassau. Jego próby prowadzenia własnej polityki dynastycznej (zakup Turyngii i Miśni od Albrechta Wyrodnego w 1293 r.) spowodowały jednak niezadowolenie elektorów, którzy 24 czerwca 1298[2] wybrali nowym władcą Albrechta Austriackiego[3], który od samego początku nie uznawał królewskiej godności Adolfa[4].

Po elekcji Albrecht, chcąc uzyskać uznanie w Alzacji, obległ Alzey, jednakże większość tamtejszych miast pozostała wierna Adolfowi, utrudniając kampanię Habsburga. W tej sytuacji postanowił on skierować się przez Strasburg i Wormację, a następnie wzdłuż Renu ku południowi. Tymczasem król Adolf, przebywający w warownym obozie w Kenzingen na czele kontyngentów z Palatynatu, Frankonii, Dolnej Bawarii i Alzacji, postanowił zaatakować wycofującego się wroga.

Bitwa

Do starcia doszło w rejonie Hasenbühl, na południowy zachód od Göllheim w północnym Palatynacie, pomiędzy Kaiserslautern i Wormacją, w pobliżu masywu Donnersberg. Armia królewska nie zdążyła się skupić w całości i ustępowała liczebnością przeciwnikowi. W bitwie większymi zdolnościami dowódczymi wykazał się Albrecht, który po raz pierwszy użył w bitwie ciężkiej jazdy pancernej, a ponadto zaplanował i przeprowadził trzema częściami swojej armii manewr, w wyniku którego atakująca w centrum pola walki armia królewska znalazła się w okrążeniu. Taki przebieg starcia spowodował zamieszanie i panikę w szeregach królewskich, które spotęgowały strzały wspierających Albrechta Węgrów i Kumanów. Powstałe zamieszanie w szeregach armii osobiście próbował opanować sam król, który znalazł się w pierwszych szeregach walczących, próbując przebić się przez centrum wojsk austriackich. Pomimo utraty konia i hełmu w dalszym ciągu próbował zaatakować bezpośrednio stanowisko Albrechta, jednakże ostatecznie padł pod licznymi ciosami wroga. W tej sytuacji pokonana armia Adolfa pod dowództwem palatyna Rudolfa i księcia Ottona bawarskiego skierowała się przez Ren w kierunku Heidelbergu[5].

Następstwa

Wynik bitwy uznano jako wyrok boski. 27 lipca 1298 we Frankfurcie Albrecht po raz drugi ogłoszony został królem, a jego koronacja odbyła się 24 sierpnia w Akwizgranie.

W miejscu bitwy wdowa pod Adolfie Imagina postawiła wczesnogotycki krzyż z piaskowca, który przetrwał do dziś i uznawany jest za najstarszy krzyż przydrożny w Palatynacie[6].

Przypisy

  1. Albrecht I, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-01-22].
  2. Die Schlacht bei Göllheim
  3. Niemiecka monarchia elekcyjna (1273-1356)
  4. Jerzy Krasuski: Historia Niemiec. Wrocław: Ossolineum, 1998, s. 76. ISBN 83-04-04422-6.
  5. Schlacht bei Göllheim im Jahr 1298
  6. Göllheim

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Germany.png
Autor: derivative work Виктор_В, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief map of Germany
Tod Adolf von Nassau.jpg
 
  • Tod Adolfs von Nassau in der Schlacht von Göllheim
  • Simon Meister, Maler
  • Koblenz, 1829
Königskreuz 3.JPG
Autor: Altera levatur, Licencja: CC BY-SA 4.0
Königskreuz Göllheim (um 1309)
U+2694.svg
zwei stilisierte gekreuzte Schwerter als Zeichen zur Nutzung in Karten, in der Genealogie, etc.; Unicode-Zeichen U+2694