Bitwa pod Gawinowiczami

Bitwa pod Gawinowiczami

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	8 marca 1920
Miejsce	pod Gawinowiczami
Terytorium	Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Siły
10 pułk ułanów 170 Brygada Strzelców
brak współrzędnych

Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921^[1]

Bitwa pod Gawinowiczami – część operacji mozyrskiej; walki polskiego 10 pułku ułanów toczone z sowiecką 170 Brygadą Strzelców w czasie ofensywy wiosennej wojsk polskich w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

Zimą 1919/1920 na froncie polsko-sowieckim odnotowywano tylko działania lokalne. Linia frontu była rozciągnięta od środkowej Dźwiny, wzdłuż Berezyny, Uborci, Słuczy, po Dniestr^[2]. Zastój w działaniach wojennych obie strony wykorzystywały na przygotowanie się do decydujących rozstrzygnięć militarnych planowanych na wiosnę i lato 1920^[3]

Jeszcze jesienią 1919 ówczesny dowódca 9 Dywizji Piechoty płk Władysław Sikorski zaproponował uderzenie na Mozyrz i Kalinkowicze. Jego zdaniem, opanowanie tych miejscowości przerwałoby linię kolejową Piotrogród–Orsza–Żłobin–Kalinkowicze–Żmerynka, która łączyła trzy fronty sowieckie: Północny (estoński i łotewski), Zachodni (polski) i Południowy (skierowany przeciw Denikinowi), a wojskom polskim umożliwiłoby wyjście z błot poleskich i umocnienie się na suchym terenie „półwyspu” mozyrskiego. Do tej koncepcji wrócono na początku roku 1920. Naczelny Wódz Józef Piłsudski wydał 26 lutego 1920 rozkaz skierowany do dowódcy Grupy Poleskiej płk. Władysława Sikorskiego uderzenia na Mozyrz i Kalinkowicze^[4][5][3].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
dowództwo Grupy Poleskiej	płk Władysław Sikorski
2 Brygada Jazdy		Grupa Poleska
⇒ 3/10 pułku ułanów	rtm. Jerzy Jastrzębski	10 pułk ułanów
Armia Czerwona
dowództwo 12 Armii	Siergiej Mieżeninow	Front Zachodni
⇒ 57 Dywizja Strzelców	F.A. Kuzniecow	12 Armia
→ 170 Brygada Strzelców

Walki pod Gawinowiczami

Podczas ofensywy polskiej Grupy Poleskiej na Mozyrz i Kalenkowicze jej lewe skrzydło ubezpieczała 2 Brygada Jazdy. Wchodzący w jej skład 10 pułk ułanów wysłał 8 marca 1920 na rozpoznanie w kierunku Horwala i Rzeczycy 3 szwadron rtm. Jerzego Jastrzębskiego^[6]. Następnego dnia szwadron doszedł do Rudnik, a wzięci tam do niewoli sowieccy jeńcy zeznali, że w pobliskich Gawinowiczach zatrzymał się sztab brygady wchodzącej w skład 57 Dywizji Strzelców^[7]. Dowódca 3 szwadronu rtm. Jastrzębski zebrał czternastu ułanów i z tak szczupłym oddziałkiem ruszył na Gawinowicze.Jeszcze przed miejscowością napotkano kolumnę sztabu, która maszerowała na Krasne. Niespodziewana szarża ułanów kompletnie zaskoczyła ochronę sztabu, która nie podjęła walki i rzuciła się do ucieczki^[6].

Bilans walk

Zaskoczenie i brawurowe działanie stało się podstawą polskiego zwycięstwa. Do niewoli wzięto 72 jeńców, zdobyto 7 ckm-ów, tabory i dużą ilość sprzętu telefonicznego^[6][8].

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Buszyński: Zarys historii wojennej 10-go pułku Ułanów Litewskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Bohdan Dobrzyński: Zarys historji wojennej 3-go pułku ułanów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
• Marek Tarczyński (red.): Bitwa o Ukrainę. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2016. ISBN 978-83-7399-669-4.
• Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.