Bitwa pod Gródkiem Jagiellońskim

Bitwa pod Gródkiem Jagiellońskim
Wojna polsko-rosyjska (1654–1667)
Czas29 września 1655
Miejsceniedaleko Gródka Jagiellońskiego
TerytoriumRzeczpospolita
Wynikzwycięstwo Rosjan i Kozaków
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita
Chanat krymski
Carstwo Rosyjskie
Kozacy zaporoscy
Dowódcy
Stanisław Rewera PotockiWasyl Szeremietiew
Bohdan Chmielnicki
Siły
kilka tysięcy Polaków
kilkuset Tatarów
kilkadziesiąt tysięcy
Straty
znaczne, utrata całego taboruniewielkie
Położenie na mapie Polski w 1771 r.
Mapa konturowa Polski w 1771 r., na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
49°47′N 23°39′E/49,783333 23,650000

Bitwa pod Gródkiem Jagiellońskim miała miejsce 29 września 1655 roku podczas wojny polsko-rosyjskiej 1654-1667.

W sierpniu 1655 roku na tereny kontrolowane przez armię koronną wkroczyła kilkudziesięciotysięczna armia rosyjsko-kozacka dowodzona przez Wasyla Szeremietewa i Bohdana Chmielnickiego. Próbował im się przeciwstawić hetman wielki koronny Stanisław „Rewera” Potocki, mający przy sobie zaledwie kilka tysięcy jazdy, w tym znaczny procent lekkich chorągwi tatarskich. Ze względu na dużą dysproporcję sił wojska polskie były w stanie jedynie opóźniać marsz nieprzyjaciela, który systematycznie spychał je na zachód. Idąca przodem jazda rosyjska zmusiła cofającą się jazdę koronną do bitwy na groblach leżących wśród błot i stawów w pobliżu Gródka Jagiellońskiego. Gdy Polacy odparli natarcie rosyjskiej rajtarii, sami przeszli do ataku. Spowodowało to, że dostali się między dwie kolumny piechoty zaporoskiej, która tym sposobem znalazła się na obu skrzydłach atakującej jazdy polskiej. Zaskoczony nagłym pojawieniem się Zaporożców hetman Potocki natychmiast nakazał swym oddziałom odwrót. Początkowo wojska Potockiego wycofywały się zachowując należyty porządek, jednak wieść o zbliżających się szybko nowych siłach nieprzyjacielskich zmieniła spokojny odwrót w paniczną ucieczkę. Potockiemu udało się częściowo opanować panikę w swych oddziałach w okolicach miasteczka Bruchnal. Tam część polskich sił, które nie uległy rozproszeniu, próbowała stawić czoło nadciągającym siłom rosyjsko-kozackim. Walka była zacięta, ale ogromna i wciąż narastająca różnica sił zdecydowała o zwycięstwie Rosjan i Kozaków. Według uczestnika wydarzeń Mikołaja Jemiołowskiego hetman wielki dał podczas tej walki przykład wielkiego męstwa, a od utraty życia uchroniła go interwencja zaufanego żołnierza Modrzejowskiego i rotmistrza tatarskiego Kryczyńskiego.

W ręce zwycięskich Rosjan i Kozaków dostał się cały tabor wojsk koronnych, które ścigane były aż pod Jaworów. Pościg przerwały ostatecznie zapadające ciemności. Po tym zwycięstwie Rosjanie i Kozacy oblegli Lwów, który musiał się okupić a następnie zdobyli Lublin i dotarli aż do Wisły w okolicach Kazimierza i Puław. Hetman wielki Stanisław Potocki, chcąc uratować resztki swych sił przed ostateczną zagładą 28 października 1655 roku poddał się królowi Szwecji Karolowi Gustawowi.

Bibliografia

  • Piotr Borawski, Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1986, s. 138-139, ISBN 83-205-3747-9, OCLC 830218869.
  • Leszek Podhorodecki, Wazowie w Polsce, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1985, s. 382, ISBN 83-205-3639-1, OCLC 830182542.

Media użyte na tej stronie

Legenda miejsce bitwy.svg
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Polska 1771 - mapa lokalizacyjna.svg
Autor: Paweł Ziemian, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski dla 1771 roku
  • N: 57,7134 N
  • S: 47,0000 N
  • W: 14,8372 E
  • E: 33,8372 E