Bitwa pod Horyszowem Ruskim i Hostynnem
| ||||
| ||||
| Czas | 31 sierpnia 1920 | |||
| Miejsce | pod Horyszowem Ruskim i Hostynnem | |||
| Terytorium | Polska | |||
| Przyczyna | ofensywa Frontu Południowego | |||
| Wynik | zwycięstwo bolszewików | |||
| Strony konfliktu | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Dowódcy | ||||
| ||||
| Siły | ||||
| ||||
| Straty | ||||
| ||||
Bitwa pod Horyszowem Ruskim i Hostynnem – walki polskiego 30 pułku piechoty ppłk. Kazimierza Jacynika z oddziałami 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego w czasie sowieckiej ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 roku operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[1]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim[2][3], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą[4], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza[5]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie[6].
Po wielkiej bitwie nad Wisłą północny odcinek frontu polsko-sowieckiego zatrzymał się na zachód od linii Niemen – Szczara. Na froncie panował względny spokój, a obie strony reorganizowały swoje oddziały. Wojska Frontu Zachodniego odtworzyły ciągłą linię frontu już 27 sierpnia. Obsadziły one rubież Dąbrówka – Odelsk – Krynki – Grodno – Grodek - Kamieniec Litewski[7]. Stąd Tuchaczewski zamierzał w przeprowadzić koncentryczne natarcie na Białystok i Brześć, by dalej ruszyć na Lublin. Uderzenie pomocnicze na południu miała wykonać między innymi 1 Armia Konna Siemiona Budionnego[8].
Reorganizując siły, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zlikwidowało dowództwa frontów i rozformowało 1. i 5. Armię. Na froncie przeciwsowieckim rozwinięte zostały 2., 3., 4. i 6. Armie[9].
Gdy na północy rozgrywała się wielka bitwa nad Wisłą, na południu 3. i 6 Armia prowadziły w dalszym ciągu ciężkie walki w obronie Lwowa, nad Bugiem i Gniłą Lipą[10].
Walki pod Horyszowem Ruskim i Hostynnem
Po zakończeniu bitwy nad Wisłą 30 pułk piechoty został przetransportowany koleją na Lubelszczyznę i podporządkowany ukraińskiej 6 Dywizji płk. Marko Bezruczki. Dowódca dywizji skierował pułk do rejonu Konopne – Werbkowice celem zablokowania oddziałów 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego maszerujących w kierunku Zamościa[11].
Rankiem 31 sierpnia pułk swoim I batalionem opanował Hostynne, a III batalion zajął Werbkowice. W tym czasie II batalion w ugrupowaniu bojowym znajdował się przed Horyszowem Ruskim. Właśnie na niego, zza okolicznych wzgórz, uderzyła sowiecka kawaleria. Batalion odparł zarówno pierwszą szarżę, jak i następną ogniem broni maszynowej. Trzecia szarża, wsparta ogniem taczanek i baterii artylerii konnej, połączona z manewrem oskrzydlającym, okazała się skuteczna i polska obrona została przełamana. II batalion został rozbity, ciężkie straty poniosła też 2 kompania I batalionu w walce pod Hostynnem[11][12].
Bilans walk
W bitwie pod Horyszowem Ruskim i Hostynnem 30 pułk Strzelców Kaniowskich poniósł klęskę i stracił około 50% swojego stanu osobowego. W liczbach bezwzględnych było to ponad 140 poległych i około 300 rannych[11]. Zginęli między innymi por. Florian Górzyński, ppor. Władysław Kalandyk, ppor. Mieczysław Czechowicz, por. Stefan Pluszczyński i por. Jan Wojtów[12].
Przypisy
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 199.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 57.
- ↑ Odziemkowski 1990 ↓, s. 68.
- ↑ Sikorski 2915 ↓, s. 168.
- ↑ Wyszczelski 1995 ↓, s. 193.
- ↑ Żeligowski 1990 ↓, s. 116.
- ↑ Wyszczelski 2003 ↓, s. 60.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 279.
- ↑ Wyszczelski 1995 ↓, s. 286.
- ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 28.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 151.
- ↑ a b Makowski 1928 ↓, s. 24.
Bibliografia
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Tadeusz Makowski: Zarys historii wojennej 30-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Stefan Pomarański: Pierwsza wojna polska (1918 – 1920). Zbiór wojennych komunikatów prasowych Sztabu Generalnego, uzupełniony komunikatami Naczelnej Komendy we Lwowie i Dowództwa Głównego Wojska Polskiego w Poznaniu. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1920.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1930.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Lech Wyszczelski: Niemen 1920. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1991.
- Lech Wyszczelski: Warszawa 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08399-1.
- Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918-1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.
- Lucjan Żeligowski: Wojna w roku 1920 - wspomnienia i rozważania. Warszawa: Instytut Badania Najnowszej Historji Polski, 1930.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
.svg)