Bitwa pod Intombe

Bitwa nad Intombe
Wojna brytyjsko-zuluska
Ilustracja
Odwrót Brytyjczyków w czasie walki na Intombe (ilustracja z gazety Illustrated London News)
Czas12 marca 1879
Miejscenad rzeką Intombe, w pobliżu osady Lüneberg
TerytoriumKrólestwo Zulusów (ob. w Południowa Afryka)
Wynikzwycięstwo Zulusów
Strony konfliktu
Wielka BrytaniaZulusi
Dowódcy
kpt. David Moriarty †Mbilini waMswati
Siły
104500-800
Straty
62–80minimalne
Położenie na mapie Południowej Afryki
Mapa konturowa Południowej Afryki, po prawej znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
27°13′57″S 30°36′41″E/-27,232500 30,611389

Bitwa nad Intombe – starcie zbrojne, które miało miejsce 12 marca 1879 w czasie wojny brytyjsko-zuluskiej. Bitwa zakończyła się zwycięstwem Zulusów.

Przebieg

W końcu lutego 1879 z miejscowości Lydenburg został wysłany konwój z amunicją dla wysuniętej brytyjskiej placówki w Lünebergu (ob. północno-wschodnia część Południowej Afryki). Z powodu niesprzyjającej pogody konwój, w sile osiemnastu furmanek z zaopatrzeniem i jednej kompanii piechoty, utknął kilka mil od celu nad rzeką Intombe. Część konwoju zdołała przejść na drugi brzeg, ale kilka wozów uwięził na brzegu lub w rzece wysoki poziom wody i przez kilka dni starano się je przeprowadzić do reszty konwoju. Akcją tą dowodził kpt. David Moriarty, wyznaczony przez głównodowodzącego – majora Charlesa Tuckera, który już wcześniej z pozostałymi trzema kompaniami dotarł do Lünebergu. 11 marca major Tucker zorganizował konwój w szyk taborowy (kształtem przypominał literę „V” opartą o brzeg rzeki) i powrócił do miasta. Rzeka jednak jeszcze tego samego dnia opadła, powodując sporą lukę pomiędzy konwojem a nowym brzegiem. Dodatkowo obrona została osłabiona przez odesłanie 30 ludzi na drugą stronę Intombe.

W nocy z 11 na 12 marca widoczność była bardzo słaba, ale Brytyjczycy zlekceważyli to podobnie jak nieco później wystrzał z karabinu w pobliżu ich obozu. Tymczasem ok. 5 rano jeden ze strażników na przeciwległym brzegu dostrzegł podkradających się pod obóz wojowników zuluskich. Wszczęty alarm nie zdał się na wiele, gdyż Zulusi błyskawicznie wdarli się do obozu i żołnierze zostali otoczeni ze wszystkich stron. W powszechnym bezładzie Brytyjczycy nie zdołali sformować się w szyku i zostali zmasakrowani. Dowodzący w obozie kpt. Moriarty zdołał stawić opór, ale szybko został trafiony assegai i zmarł. Podobno jego ostatnie słowa brzmiały: „Już po mnie. Strzelajcie, chłopcy”. Rozkaz zdołało wykonać jednak tylko kilku podwładnych i wkrótce później „bitwa” była skończona.

Nielicznym Brytyjczykom udało się przepłynąć rzekę pod osłoną wartowników z przeciwległego brzegu. Widząc zagładę całej kompanii, zastępca maj. Tuckera, porucznik Henry Harward, rozkazał natychmiastowy odwrót wszystkich ocalałych. Sam porucznik – nie czekając na wykonanie rozkazu – uciekł do Lünebergu. Zulusi tymczasem zaczęli przeprawiać się przez Intombe. Wycofującymi się ocalałymi – w liczbie ok. 40 –dowodził sierżant Anthony Clarke Booth. Zulusi kontynuowali pościg na odległość ok. 3 km od rzeki, jednak ostrzeliwani przez Brytyjczyków nie zdołali dogonić ocalałych. Podczas pościgu zginęli jedynie czterej żołnierze, którzy oddzielili się od reszty.

Skutki

Zulusi przejęli całą pozostawioną przy rzece amunicję i zapasy, a wozy zniszczyli. Powiadomiony o wszystkim przez por. Harwarda, maj. Tucker zebrał kilkuset żołnierzy i wyruszył z miasta, ale gdy dotarł na miejsce starcia, zobaczył już tylko odchodzących w oddali Zulusów. W obozie Brytyjczycy znaleźli jednego żywego żołnierza, który cudem zdołał uciec w dół rzeki, oraz dwóch czarnoskórych furmanów. Nikt więcej nie przeżył.

Bitwa wykazała, że brytyjskie linie zaopatrzenia są powolne, a wojsko jest od nich całkowicie uzależnione. Kolejne zuluskie ataki w tę lukę mogłyby zaś w przyszłości całkowicie uniemożliwić działalność brytyjskim oddziałom na większym terenie.

Porucznik Harward niespodziewanie uniknął procesu za porzucenie swoich żołnierzy na polu bitwy, ale jego dalsza kariera w wojsku została przekreślona i zrzekł się swojego patentu oficerskiego w maju 1880. Z kolei sierżant Booth, za wykazane męstwo, został odznaczony Krzyżem Wiktorii.

Zobacz też

Bibliografia

  • Saul Dawid, Zulu: The Heroism and Tragedy of the Zulu War of 1879, 2005.

Media użyte na tej stronie

Legenda miejsce bitwy.svg
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Flag of the United Kingdom (3-5).svg
The flag of the United Kingdom (3:5 version). This flag is the Union Flag in the 3:5 ratio exclusively used on land. At sea, the correct ratio is 1:2.
Ntombe.jpg
The Zulu War, Attack on an Escort of the 80th Regiment at the Intombi River. Illustration for The Illustrated London News, 10 May 1879.
South Africa relief location map.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief location map of South Africa

Equirectangular projection, N/S stretching 110 %. Geographic limits of the map:

  • N: 21.8° S
  • S: 35.2° S
  • W: 16.0° E
  • E: 33.2° E