Bitwa pod Kobryniem

Ten artykuł od 2011-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Bitwa pod Kobryniem

II wojna światowa, Kampania wrześniowa 1939
Czas	17–18 września 1939
Miejsce	Kobryń
Terytorium	II Rzeczpospolita
Przyczyna	ofensywa niemiecka
Wynik	zwycięstwo Niemców
Strony konfliktu
II Rzeczpospolita  III Rzesza
Dowódcy
Adam Epler Heinz Guderian
Siły
DP „Kobryń” – 7 batalionów, 6 dział pp., 10 dział i moździerzy wzmocniony pułk z 2. DPZmot. – 9 batalionów, 18 sam. pancernych, 72 działa pp., 126 dział i moździerzy
Położenie na mapie Polski w 1939 r. (c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0 miejsce bitwy
52°13′N 24°21′E/52,216667 24,350000

Bitwa pod Kobryniem – bitwa stoczona 17 i 18 września 1939 roku w trakcie wojny obronnej Polski.

Sytuacja przed walką

9 września 1939 Naczelny Wódz wydał rozkaz o utworzeniu tzw. zapory między Brześciem i Pińskiem o długości frontalnej ok. 250 km. Zadanie to zostało postawione SGO „Polesie”. Gen. Franciszek Kleeberg podjął działania organizacyjne. Z pozostających w ośrodkach zapasowych oddziałach sformowano wkrótce dywizje piechoty. W ośrodkach 20 Dywizji Piechoty w Słonimie i 30 Poleskiej Dywizji Piechoty utworzono 10 września dywizję „Kobryń” w składzie 82 Syberyjski pułk strzelców z Brześcia, 83 pułk Strzelców Poleskich z Kobrynia, 84 pułk Strzelców Polskich z Pińska i 5 dywizjon artylerii lekkiej oraz pododdziały tyłowe.

13 września gen. Kleeberg wydał rozkaz operacyjny, w którym określił zadania dla zgrupowań: „Brześć”, „Kobryń”, „Drohiczyn” i „Jesiołda”. Zgrupowania te powinny przygotować obronę taktyczną odcinków od których przyjęły nazwy. Oddział Korpusu Ochrony Pogranicza miał bronić odcinka od jez. Wyganowskiego do Pińska. Flotylla Pińska miała dozorować przejścia przez Pinę i Prypeć, a oddział pieszych marynarzy pińskich miał organizować nowe oddziały i szkolić do walk partyzanckich. Zgrupowania zamykały kierunki prawdopodobnych działań zaczepnych XIX Korpusu Pancernego gen. Heinza Guderiana. Najliczniejsze i najlepiej zorganizowane Zgrupowanie „Kobryń” (późniejsza 60 Dywizja Piechoty) pod dowództwem płk. dypl. Adama Eplera broniło Kobrynia – węzła komunikacyjnego (Pińsk – Kowel – Baranowicze. Kierując się na Brześć ze wschodu, Niemcy musieli złamać obronę polską pod Kobryniem. 14 września płk Epler meldował o gotowości do obrony. Epler miał 7 batalionów piechoty i artylerię. Niemcy od swoich agentów dowiedzieli się o planowanej obronie Kobrynia. 13 września niemieckie rozpoznanie obeszło miasto, a 14 września Luftwaffe przeprowadziło na nie atak bombowy.

Przebieg walk

Pierwsze uderzenie na Kobryń nastąpiło 14 września wzdłuż szosy Kobryń – Brześć. Jednak główne uderzenie przeprowadzono na Brześć. 16 września gen. Guderian stwierdziwszy słabą obronę Brześcia 2 DP (zmotoryzowaną) gen. por. Paula Badera skierował na Kowel, a 3 DPanc gen. por. Leo Geyra von Schweppenburga na Włodawę. Na drodze 2 DP (zmot.) stanęła dywizja płk. dypl. Eplera. O świcie 17 września rozpoznanie 2 DP (zmot.) nawiązały ogień z rozpoznaniem polskim pod Chwedkowicami. Niemcy przedostali się na wschód i pod Rykowicami nad rzeką Trościanką natknęli się na batalion 83 pp, który zatrzymał natarcie. W nocy jednak batalion broniący Rykowic wycofał się na główną pozycje obrony pułku.

Walki o Kobryń rozgorzały od rana 18 września. Pod Kobryniem i w samym mieście regularne oddziały polskie wspierały: kompania ochotnicza sformowana z uczniów kobryńskiego gimnazjum (członkowie „Strzelca”), żołnierze Legii Akademickiej przybyli do Kobrynia oraz funkcjonariusze Policji Państwowej z Kobrynia i Brześcia. Po południu walki objęły miasto. Wieczorem Dywizja otrzymała rozkaz opuszczenia Kobrynia, wycofania się na południe pod Dywin i skoncentrowania się w tamtejszych lasach.

Po wycofaniu oddziałów polskich z Kobrynia i Pińska na krótko do tych miast wkroczyli Niemcy. Jednakże na mocy Paktu Ribbentrop-Mołotow Niemcy wycofali się z miasta, a 21 września Kobryń zajęły wojska sowieckie. Po wycofaniu Niemców rozgorzały walki w rejonie Kobrynia i w mieście z działającymi bandami zwalczającymi Polaków, które uaktywniły się na wieść o wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski. Wielu żołnierzy 83 pp trafiło do niewoli powstańców bolszewickich Sawy Droniuka, którzy zostali zabici przez Ukraińców. W 2008 roku zwłoki 42 Polaków ekshumowano w Podziemeniu k. Kobrynia i pochowano na cmentarzu wojskowym.

Na placu boju pozostało wielu obrońców ale i wielu najeźdźców. Po walkach miejscowi Polacy pochowali żołnierzy na cmentarzu miejskim w grobie zbiorowym. Wielu pochowano także w rowach na pobojowiskach. 18 września poległo 13 żołnierzy z 83 pp.

Bibliografia

• [red.] Krzysztof Komorowski: Boje Polskie 1939 – 1945. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2009, s. 162. ISBN 978-83-7399-353-2.
• Tadeusz Jurga, Obrona Polski 1939, Wyd. PAX, Warszawa 1990.
• Jan Wróblewski, Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” 1939, Wyd. MON, Warszawa 1989.