Bitwa pod Kobyłką
| insurekcja kościuszkowska | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | Rosyjska próba niedopuszczenia do wzmocnienia przez wojsko litewskie garnizonu Warszawy | ||
| Wynik | porażka dywizji osłaniających odwrót armii litewskiej | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w 1794 r.  | |||
 52°20′21″N 21°11′45″E/52,339167 21,195833 | |||
Bitwa pod Kobyłką – bitwa stoczona w okolicy Kobyłki 26 października 1794 roku podczas insurekcji kościuszkowskiej pomiędzy wojskami litewskimi generała Mokronowskiego a jazdą ze składu rosyjskiego korpusu pod wodzą Suworowa.
Po klęsce pod Maciejowicami armia litewska dowodzona przez generała Mokronowskiego rozpoczęła odwrót znad górnej Narwi do Warszawy. Morale armii litewskiej, choć ta zachowała zdolność bojową, znacznie ucierpiało; żołnierze cierpieli również głód[2], byli przemęczeni i słabo uzbrojeni, a znaczną część stanu osobowego stanowili chorzy[3]. Wojska Mokronowskiego ścigał rosyjski korpus generała Derfeldena. Ponadto z Brześcia wyruszył korpus generała Suworowa, który zamierzając odciąć Mokronowskiemu drogę do Warszawy, zagroził litewskiemu lewemu skrzydłu. Na prawym skrzydle cofających się sił litewskich stał pruski korpus nadnarwiański.
Mokronowski umiejętnie przeprowadzał odwrót swych sił, które przeprawił przez Bug pod Popowem[4]. Po przeprawie armia ruszyła prosto na Warszawę, a jej odwrót osłaniała dywizja generała Meyena[5] (około 3800 żołnierzy) wspólnie z dywizją generała Arnolda Byszewskiego (około 1700 żołnierzy). By osłonić cofającego się Mokronowskiego przed idącym od wschodu Suworowem obie dywizje zajęły 25 października stanowiska pod Kobyłką[6].
Suworow o 5:00 uderzył na litewskie dywizje osłonowe (łącznie 5560 żołnierzy, w tym 1103 jazdy i 9 dział) grupą generała Pawła Potiomkina liczącą 7000 jazdy[1] i 12 dział. W czasie walki siły litewskie zostały zmuszone do odwrotu, przy czym część wojsk litewskich została otoczona.
W bitwie poległo 450 żołnierzy litewskich, a 850 dostało się do niewoli[2]. Mimo klęski, opór wojsk litewskich pod Kobyłką umożliwił reszcie wojsk litewskich wycofanie się na Pragę[7]. Wkrótce po bitwie dotarły tam także pozostałości obu dywizji Meyena.
Niesłusznie oskarżany o przegranie bitwy Mokronowski wkrótce po niej zrzekł się dowództwa[4].
Straty
Wojska litewskie straciły w boju 450 zabitych. Okoliczni mieszkańcy pochowali ich w zbiorowej mogile na uroczysku Kąpiel, na terenie którego z czasem założono Stary cmentarz w Kobyłce. W kilka lat po bitwie nad mogiłą żołnierzy usypano kurhan, który jednak nie dotrwał do współczesności[8].
Do niewoli rosyjskiej dostało się 800 żołnierzy i 44 oficerów, w tym Arnold Byszewski i płk Wolan[8].
Przypisy
- ↑ a b według Małej Encyklopedii wojskowej grupa Potiomkina liczyła 8000 jazdy i 3000 piechoty
- ↑ a b Krzysztof Bauer, Blaski i cienie insurekcji kościuszkowskiej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1982, s. 164-166, ISBN 978-83-02-00770-5 [dostęp 2017-08-16] (pol.).
- ↑ Arkadiusz Kołodziejczyk, Tatarskie Pułki Straży Przedniej Wielkiego Księstwa Litewskiego w Powstaniu Kościuszkowskim, „Niepodległość i Pamięć”, 16 (29), 2009, s. 5-18, ISSN 1427-1443 (pol.).
- ↑ a b Mokronowski Stanisław, [w:] Władysław Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny, t. 21, Nakł. Polskiej Akademii Umiejętności, 1976, s. 597-599 [dostęp 2017-08-16] (pol.).
- ↑ Mała Encyklopedia Wojskowa; inne źródła podają pisownię generał Meyen
- ↑ Wojciech Mikuła, Polska sztuka wojenna w powstaniu kościuszkowskim 1794 roku, Wyższa Szkoła Mazowiecka, 2004, s. 190, ISBN 978-83-89710-13-0 [dostęp 2017-08-16] (pol.).
- ↑ Wiesław Wróblewski, Działania militarne na Mazowszu w Polsce północno-wschodniej, Comandor, 2000, s. 221, ISBN 978-83-88329-09-8 [dostęp 2017-08-16] (pol.).
- ↑ a b Mirosław Bujalski, Ostatnia bitwa Powstania Kościuszkowskiego, „Niedziela”, 43/2004, 2004 [dostęp 2017-08-18] (pol.).
Bibliografia
- Andrzej Grabski, Jan Wimmer i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.
- Marian Kukiel: Zarys historii wojskowości w Polsce. London: Puls, 1993. ISBN 0-907587-99-2.
- Andrzej Zahorski, Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w okresie powstania kościuszkowskiego, Zeszyt dziesiąty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960.
- Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894.
Linki zewnętrzne
- Opis bitwy na stronie miasta Kobyłka. [dostęp 2008-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-26)].
- Opis bitwy na stronie miasta Zielonka
Media użyte na tej stronie
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Autor: Paweł Ziemian, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski i zaborów dla 1794 roku
- N: 57,7134 N
- S: 47,0000 N
- W: 14,8372 E
- E: 33,8372 E