Bitwa pod Krosnem

Bitwa pod Krosnem
— Potop szwedzki II wojna północna —
Czas	7 grudnia 1655
Miejsce	Krosno
Terytorium	Rzeczpospolita
Przyczyna	próba opanowania basenu Morza Bałtyckiego przez Szwedów
Wynik	zwycięstwo Polaków
Strony konfliktu
Rzeczpospolita Szwecja
Dowódcy
Gabriel Wojniłłowicz Aleksander Pracki
Położenie na mapie Krosna miejsce bitwy
Położenie na mapie Polski miejsce bitwy
Położenie na mapie województwa podkarpackiego miejsce bitwy
49°41′00″N 21°45′00″E/49,683333 21,750000

Bitwa pod Krosnem (szw. Slaget vid Krosno) – bitwa stoczona 7 grudnia 1655 między wojskami polskimi porucznika Gabriela Wojniłłowicza a wojskami szwedzkimi i wspierającym ich oddziałem pułkownika Aleksandra Prackiego. Starcie pod Krosnem odbyło się w czasie potopu szwedzkiego będącego częścią II wojny północnej (1655–1660).

W lipcu 1655 Szwedzi wkroczyli do Rzeczypospolitej odnosząc początkowo błyskawiczne sukcesy. Mieszkańcy Krosna za namową byłego dominikanina Aleksandra Prackiego, przeszli na protestantyzm, poparli Szwedów i wybrali go na dowódcę oddziału wspierającego wojska szwedzkie. Kiedy Szwedzi zaczęli rabować, mordować ludność i palić domy, Polacy opowiedzieli się po stronie króla Jana Kazimierza. Zebrani przez porucznika Wojniłłowicza mieszkańcy ruszyli do boju z kosami i widłami a wielu podkomendnych Prackiego odwróciło się od niego i przeszło na stronę Polaków. Zaskoczeni rozwojem sytuacji Szwedzi przegrali bitwę. Gabriel Wojniłłowicz jako zwycięzca, wjechał do Krosna, witany owacyjnie przez tłumy, pojmanych zdrajców postawiono przed sądem. Na krośnieńskim rynku rozstrzelano Aleksandra Prackiego za zdradę Rzeczypospolitej i łupiestwo. Następnie Wojniłłowicz ruszył z oddziałami w kierunku Biecza i Nowego Sącza oswobadzając miasta.

Bibliografia

• Andrzej Borcz: Działania wojenne na terenie ziemi przemyskiej i sanockiej w latach "potopu" 1655-1657, Przemyśl 1999, ​ISBN 83-909229-8-3​.
• Marian Ziobro: Krosno i okolice, Rzeszów 1986.
• Samuel Grądzki: Historia belli Cosacco-Polonici, wyd. K. Koppi, Pestini 1789.
• Mieczysław Brzyski: Szwedzi w Małopolsce w latach 1655-1657, Praca dyplomowa w seminarium prof. dr Adama Przybosia, Kraków 1972.