Bitwa pod Leśną (1920)

Bitwa pod Leśną
—Wojna polsko-bolszewicka—
Czas27 lipca 1920
MiejsceLeśna
TerytoriumPolska
Przyczynaofensywa Frontu Zachodniego
Wynikzwycięstwo Sowietów
Strony konfliktu
 Polska Rosyjska FSRR
Dowódcy
Stanisław KaliszekWitowit Putna
Siły
grupa płk. Kaliszka
VII Brygada Piechoty
XII Brygady Piechoty		27 Dywizja Strzelców
81 Brygada Strzelców
brak współrzędnych
Adam Przybylski
Wojna Polska 1918―1921[1]

Bitwa pod Leśną – walki grupy płk. Stanisława Kaliszka z sowiecką 27 Dywizją Strzelców w czasie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Sytuacja ogólna

W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[2]. Naczelne Dowództwo nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[3]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła jednak dalszy odwrót[4]. Gen. Szeptycki wydał rozkaz dalszego odwrotu. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, 4 Armia nad Szczarę, a Grupa Poleska na Kanał Ogińskiego i Pińsk[5][6].
Dyrektywa Naczelnego Wodza z 18 lipca ujmowała: Przy zgrupowaniu na linii Niemna i Szczary należy wziąć pod uwagę, że lewe skrzydło musi być najsilniejsze, że musimy Linię Niemna i Grodno koniecznie utrzymać. Utrata linii Niemna odkryłaby najkrótszy kierunek Warszawy i uniemożliwiłaby utrzymanie linii Narwi. Odepchnięcie naszych linii na Polesiu lub na Szczarze mniej szkodliwe[5].
Na linii rzek Niemen i Szczara zamierzano powstrzymać marsz nieprzyjaciela, skoncentrować nad Bugiem zgrupowanie wojsk i uderzyć na lewe skrzydło frontu Tuchaczewskiego[7].

21 lipca Sowieci sforsowali Szczarę w rejonie obrony 18 pułku piechoty pod Rusakowem i przełamali polski front. Grupa płk. Stanisława Kaliszka otrzymała rozkaz odwrotu w kierunku na Zelwę[8].

Walki pod Leśną

Po utracie linii Niemna, front na Narwi od Łuki po Ogrodniki obsadzić miała cofająca się znad Świsłoczy grupa płk. Stanisława Kaliszka[9]. W tym czasie sowiecka 27 Dywizja Strzelców Witowta Putny prowadziła pościg równoległy, a jej 81 Brygada Strzelców wyprzedziła oddziały polskie, o świcie 27 lipca sforsowała pod Ogrodnikami niebronioną Narew i ruszyła w głąb Puszczy Białowieskiej na Narewkę Małą i Leśną[10].

Pojawienie się Sowietów na tyłach oddziałów polskich wywołało duże zaskoczenie. Pułkownik Stanisław Kaliszek i dwaj dowódcy brygady nie byli w stanie zorganizować skutecznej obrony. Grupa w wielkim nieładzie wycofała się do rejonu Nowosady - Dubiny, w rejon rozmieszczenia 62 pułku piechoty[10] i VIII Brygady Piechoty, która po odłączeniu się od dywizji po bitwie pod Słonimem, drogą przez Brześć, zjawiła się ponownie w obszarze działań grupy generała Junga[9].

Ocena walk

Z rejonu Ogrodnik i Leśnej oddziały sowieckiej 27 Dywizji Strzelców Witowta Putny zaczęły obchodzić lewe skrzydło 3 pułku piechoty Legionów, rozwiniętego nad górną Narwią. W efekcie obrona polska załamała się i cała Grupa generała Zdzisława Kosteckiego musiała odejść do rejonu Białowieży[10][11].

Przypisy

  1. ↑ Przybylski 1930 ↓.
  2. ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 174.
  3. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
  4. ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
  5. ↑ a b Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
  6. ↑ Szeptycki 2016 ↓, s. 97.
  7. ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 104.
  8. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 384.
  9. ↑ a b Materiały do historii T.I/1 1935 ↓, s. 51.
  10. ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 228.
  11. ↑ Materiały do historii T.I/1 1935 ↓, s. 52.

Bibliografia

  • Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
  • Materiały do historii wojny 1918-1920 r. T. I/1 Bitwa Warszawska – Bitwa nad Bugiem 27 VII – 7 VIII 1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1935.
  • Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
  • Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2004. ISBN 83-85621-46-6.
  • Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
  • Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
  • Stanisław Szeptycki: Front Litewsko-Białoruski; 10 marca 1919-30 lipca 1920. Warszawa: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp.z o.o; Fundacja Patriotyczna Serenissima, 2016. ISBN 978-83-64649-19-6.
  • Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1919–1928).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
A.Przybylski - Szkic nr 21.jpg
Bitwa nad Niemnem i Szczarą. Adam Przybylski, Wojna Polska 1918 ― 1921; Szkic Nr 21.