Bitwa pod Lepanto (1571)

Bitwa pod Lepanto

V wojna wenecko-turecka
Bitwa pod Lepanto, autor nieznany
Czas	7 października 1571
Miejsce	Zatoka Patraska, Morze Jońskie
Terytorium	obecnie Grecja
Wynik	pełne zwycięstwo floty Ligi Świętej
Strony konfliktu
Liga Święta: Hiszpania Republika Wenecka Państwo Kościelne Republika Genui Księstwo Sabaudii-Piemontu Zakon maltański Imperium Osmańskie
Dowódcy
Juan de Austria Ali Pasza †
Siły
6 galeasów, 208 galer, 26 galeonów, 76 mniejszych jednostek, (łącznie 316 okrętów) 12 tys. marynarzy, 20 tys. żołnierzy piechoty[1] 230 galer, 56 galeot, 16 tys. żołnierzy
Straty
9 tys. zabitych i rannych, 12 galer straconych 30 tys. zabitych i rannych, 137 okrętów zdobytych, 50 okrętów zatopionych
Położenie na mapie Morza Śródziemnego miejsce bitwy
38°12′N 21°18′E/38,200000 21,300000

Bitwa pod Lepanto (obecnie Nafpaktos) – bitwa morska stoczona 7 października 1571 na południowy zachód od Lepanto pomiędzy Imperium Osmańskim a Ligą Świętą, zakończona zwycięstwem chrześcijan. Bój pod Lepanto był jedną z najkrwawszych bitew morskich w dziejach świata^[2].

Podłoże

Po upadku Konstantynopola (1453) Imperium Osmańskie zaczęło przejmować kontrolę nad całym szlakiem handlowym z Indii do Europy, co zrodziło spory z kupiecką Republiką Wenecką. Dodatkowo sułtan wspierał algierskich korsarzy^[1]. W 1570 Imperium Osmańskie zażądało od Wenecji przekazania Cypru, Wenecjanie jednak zignorowali groźbę turecką, w rezultacie czego Cypr został najechany przez wojska tureckie. Po upadku Nikozji papież Pius V zorganizował dla obrony Famagusty (maj 1571) wśród państw chrześcijańskich Ligę Świętą, w której główną rolę odgrywały Hiszpania i Wenecja.

Chrześcijańska armada wyruszyła, by napotkać osmańską. Pod Lepanto, po stronie Ligi walczyło ok. 200 okrętów, w tym 6 silnie uzbrojonych w artylerię galeasów; Turcy mieli ok. 250 okrętów. Siłami chrześcijańskimi dowodził książę Juan de Austria, zaś muzułmańskimi adm. Ali Pasza^[2].

Przebieg bitwy

Starcie rozpoczęła flota turecka, próbując oskrzydlić flotę chrześcijan, ale potężne galeasy weneckie miały wielką przewagę ogniową, która pozwalała im łatwo zniszczyć osmańskie galery. W tej sytuacji Turkom pozostał jedynie abordaż. Tymczasem okręty chrześcijańskie, szybsze od galer tureckich, nie przyjęły taktyki przeciwnika, lecz starały się ustawiać doń burtami, wykorzystując całą siłę swych dział. Walczono z ogromną determinacją, ale z wolna jęła się zarysowywać przewaga po stronie floty europejskiej. W rezultacie flota osmańska poniosła druzgocącą klęskę - większość okrętów wchodzących w jej skład zostało zdobytych lub zatopionych przez siły Ligi Świętej.

Pokłosie

Zwycięstwo sił chrześcijańskich podniosło morale w Europie, jednak nie zostało wykorzystane militarnie. Wielki Wezyr Sokollu Mehmed Pasza wyjaśnił weneckiemu ambasadorowi różnicę między waszą i naszą klęską: „Pod Lepanto chrześcijanie mnie ogolili. Na Cyprze ja odciąłem im ramię. Moja broda odrośnie...”^[3]. I miał poniekąd rację: wkrótce Liga Święta rozpadła się, Cypr pozostał w rękach tureckich, a w 1574 r. Hiszpania musiała opuścić Tunis – jednakże flota turecka straciła pod Lepanto setki doświadczonych, zaprawionych w boju marynarzy.

Zwycięstwo Ligi Świętej w bitwie pod Lepanto papież Pius V przypisał wstawiennictwu Najświętszej Maryi Panny i w 1572 roku 7 października ogłosił świętem Matki Boskiej Zwycięskiej, zmienionym w 1573 przez jego następcę, papieża Grzegorza XIII, na święto Matki Boskiej Różańcowej^[4].

Uczestnicy

Wybrani uczestnicy bitwy:

• Miguel de Cervantes - autor Don Kichota
• Maria la Bailadora - jedyna kobieta żołnierz, która brała udział w bitwie.

• 

  Szkic bitwy pod Lepanto (1571)

• 

  Bitwa pod Lepanto, Paolo Veronese (1528–1588)

• 

  W rocznicę bitwy, 7.10.2000, Wenecjanie ufundowali tablicę pamiątkową Nafpaktos.

Zobacz też

• Bitwa pod Wiedniem (1683)
• Bitwa pod Navarino (1827)
• La Austríada

Przypisy

Bibliografia

• ZygmuntZ. Ryniewicz ZygmuntZ., Bitwy świata. Leksykon, Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1995, ISBN 83-214-1046-4, OCLC 750742205 .