Bitwa pod Noreią

Bitwa pod Noreią
— Najazd Cymbrów i Teutonów (113–101 p.n.e.) —
Migracje Cymbrów i Teutonów
Czas	112 p.n.e.
Miejsce	Noreia (Noricum), Neumarkt ob. Austria
Wynik	zwycięstwo Cymbrów
Strony konfliktu
Rzymianie Cymbrowie, Teutoni
Dowódcy
Gnejusz Papiriusz Karbon Boiorix, Teutobod
Siły
30 000 70 000
Straty
24 000 32 000
Położenie na mapie Austrii miejsce bitwy
46°42′00,0000″N 14°25′59,8800″E/46,700000 14,433300

Bitwa pod Noreią (Neumarkt) – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 113 p.n.e. w trakcie najazdów Cymbrów i Teutonów na Galię.

W roku 113 p.n.e. plemiona Cymbrów i Teutonów w poszukiwaniu nowych siedzib dotarły do okolicy Norei - miasta stołecznego Noricum w dzisiejszej Karyntii zagrażając pograniczu Republiki Rzymskiej. Okolice te kulturowo halsztadzkie a ludnościowo mieszane (Celtowie, Ligurowie, Ilirowie) obfite były w bogactwa naturalne, w tym żelazo i złoto. Rzymianie postanowili zająć przełęcze alpejskie pod wodzą konsula Gnejusza Papiriusza Karbona, który miał zagrodzić przeciwnikowi drogę w głąb Italii.

Karbon w rozmowie ze swoimi dowódcami proponował ułożenie się z najeźdźcami. Dowódcy legionów zamierzali jednak zwabić przeciwnika w pułapkę, spodziewając się łatwego zwycięstwa nad naiwnymi barbarzyńcami. W starciu pod Noreią doszło jednak do klęski Rzymian. Niedobitki legionistów umknęły w kierunku lasów. Ratunkiem dla nich stała się gwałtowna burza, którą Germanie poczytali za oznakę gniewu swych bogów. Jak pisały kroniki: Germanie z przerażeniem usłyszeli błyski i grzmoty piorunów. Wydawało im się że ich bóstwa otworzyły niebo by ciskać w nich gromy. Skutkiem tego barbarzyńcy nie kontynuowali pościgu za rozbitymi legionami, a Rzymianie uniknęli całkowitej klęski.

Bitwa unaoczniła Rzymianom siły lekceważonych przez nich Germanów.

Badanie archeologiczne zlokalizowały pole bitwy w pobliżu Magdalensbergu w Karyntii. Już w XVIII w. znaleziono wiele wartościowych hełmów z brązu należących do Germanów. Na jednym z nich tzw. Hełmie B (dziś znajdującym się w Muzeum Sztuki Historycznej w Wiedniu) znajduje się najstarszy zachowany germański zapis. Czytając go od prawej do lewej strony otrzymujemy słowa: HA-RI, GAS-TI, TEIVA. HARI to po germańsku władca, GASTI oznacza gościa. TEIVA natomiast to bóg Germanów.

Literatura

• Stefan Seitschek: Noreia. Viele Antworten, keine Lösung. Keltische Forschungen 3 (2008), s. 221-244
• Theodor Mommsen, Römische Geschichte, s. 315.
• Klaus Bringmann: Römische Geschichte. Von den Anfängen bis zur Spätantike. 6. Aufl., C. H. Beck, München 2001.
• Theodor Mommsen: Römische Geschichte. Sammlung Nobelpreis der Literatur, Band 2 (1901–1903). Coron-Verlag, Zürich 1987, S. 314.
• Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłum. Jerzy Schwakopf. T. 1. Warszawa: PIW, 1992, s. 421. ISBN 83-06-01859-1.

Zobacz też

• Bitwa pod Arausio
• Bitwa pod Aquae Sextiae
• Bitwa pod Vercellae
• Furor teutonicus