Bitwa pod Oranami

Bitwa pod Oranami
Wojna polsko-bolszewicka
Czas16 lipca 1920
Miejscepod Oranami
TerytoriumZarząd Cywilny Ziem Wschodnich
Przyczynaofensywa Frontu Zachodniego
Wynikzwycięstwo Sowietów
Strony konfliktu
 Polska Rosyjska FSRR
Dowódcy
płk Bronisław Wędziagolskikomkor. Gaja Gaj
Siły
2 Dywizja L-B
III Brygada L-B
3 KK Gaja
brak współrzędnych

Bitwa pod Oranami – walki 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej z sowieckim 3 Korpusem Kawalerii Gaja i wojskami litewskimi w czasie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Położenie wojsk przed bitwą

W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[1]. Naczelne Dowództwo nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[2].

Ściągnięta z polsko-litewskiej linii demarkacyjnej, 2 Dywizja Litewsko-Białoruska gen. Aleksandra Boruszczaka[3] obsadzała rubież obrony SkajtaszyleKorkożyszkiDubinki[4].

12 i 13 lipca oddziały 3 Korpusu Kawalerii odrzuciły piechotę polską pod Korkożyszkami i Podbrodziem[5] i 14 lipca kawaleria Gaja ruszyła na Wilno. Po ciężkich walkach Sowieci zdobyli miasto, a wieczorem polskie oddziały rozpoczęły wycofanie w kierunku Landwarowa i dalej wzdłuż toru kolejowego Wilno – Grodno[6].

Walczące wojska

Jednostka
Dowódca
Podporządkowanie
II Rzeczpospolita Wojsko Polskie
2 Dywizja Litewsko-Białoruskagen. Aleksander BoruszczakFront Północny
III Brygada Litewsko-Białoruskapłk Bronisław Wędziagolski2 D L-B
Kowieński pułk strzelcówmjr Leon Łada-Zawistowski
Słucki pułk strzelców
Lidzki pułk strzelcówppłk Witold Hupert
⇒ pułk kawalerii Obrony Wilnartm. Władysław Dąbrowski
I/159 pułku piechoty
pociąg pancerny „Mściciel”
Armia Czerwona
15 Dywizja KawaleriiAleksandr Matuzienko3 Korpus Kawalerii
oddziały litewskie

Walki pod Oranami

Po przegranej bitwie o Wilno zdezorganizowane oddziały 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w dużym nieładzie wycofywały się wzdłuż linii kolejowej Wilno - Grodno. Osłonę zapewniał sformowany z ochotników pułk kawalerii Obrony Wilna rtm. Władysława Dąbrowskiego. Będąca w permanentnej walce z sowiecką kawalerią kolumna marszowa 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej dotarła nad Mereczankę, gdzie drogę zastąpiły jej oddziały wojsk litewskich. Po porzuceniu całego taboru, Polacy zdołali przeprawić się przez rzekę uszkodzonym mostem kolejowym i 16 lipca dotarli do stacji Orany. Zdziesiątkowane bataliony kowieńskiego, słuckiego i lidzkiego pułków strzelców, pułku kawalerii Obrony Wilna, resztki artylerii dywizji, pociąg pancerny „Mściciel” oraz sztab III Brygady Litewsko-Białoruskiej były osłabione wysokimi stratami, przygnębione i wyczerpane odwrotem, dysponowały resztkami amunicji, której po utracie taborów nie było skąd uzupełnić. Całością sił polskich dowodził płk Bronisław Wędziagolski.

W samych Oranach stacjonowali już Litwini[7]. Do niedawna kwaterował tutaj polski I batalion 159 pułku piechoty, który dozorował osiemdziesięciokilometrowy odcinek granicy polsko-litewskiej. Wobec zbliżania się frontu, batalion zwinął posterunki graniczne i zajął stanowiska pod Bartelami, przy linii kolejowej Orany – Wilno. Zanim zdążono przygotować obronę, oddziały litewskie przepuściły przez swoje pozycje kawalerię sowiecką, która zagroziła wyjściem na tyły batalionu. Jego dwie kompanie wycofały się na stację Orany i następnie odeszły w kierunku Grodna, ale 1 i 2 kompanie zostały otoczone i zmuszone do złożenia broni[8].

Mimo co najmniej dwuznacznej postawy Litwinów, dowódca III Brygady Litewsko-Białoruskiej płk Bronisław Wędziagolski postanowił dać zmęczonym oddziałom kilka godzin odpoczynku i wystawił ubezpieczenia tylko od strony północnej, skąd spodziewano się nadejścia Sowietów[7][9]. Około 23.00 na odpoczywające pod stacją kolejową oddziały polskie uderzyła przepuszczona przez Litwinów sowiecka 15 Dywizja Kawalerii. Równocześnie od strony Oran zaatakowała litewska piechota. Mimo całkowitego zaskoczenia, oddziały 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej stawiły opór i nocny atak został odparty. Po północy polskie oddziały rozpoczęły dalszy odwrót na Marcinkańce - Grodno[7][10][11].

Bilans walk

W walkach pod Oranami Polacy stracili kilkuset poległych, rannych i jeńców oraz kilka ciężkich karabinów maszynowych. Według Gaja Gaja, 15 Dywizja Kawalerii wzięła do niewoli około trzystu jeńców i zdobyła dziewięć ckm-ów. Straty sowieckie i litewskie nie są znane[12].

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1919–1928).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.