Bitwa pod Pankami

Bitwa pod Pankami

powstanie styczniowe
Czas	26 lutego 1863
Miejsce	Panki
Terytorium	Królestwo Polskie
Wynik	nierozstrzygnięta
Strony konfliktu
powstańcy styczniowi Imperium Rosyjskie
Dowódcy
Teodor Cieszkowski Alenicz
Siły
200 powstańców 2 kompania piechoty, 2 działa, 50 kozaków
Straty
ok. 50 zabitych 1 zabity, kilku rannych
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) miejsce bitwy
50°52′58″N 18°45′04″E/50,882778 18,751111

Bitwa pod Pankami – jedna z bitew powstania styczniowego, stoczona pod Pankami 26 lutego 1863 roku pomiędzy oddziałem powstańczym dowodzonym przez płk. Teodora Cieszkowskiego a formacją wojsk rosyjskich dowodzoną przez płk. Alenicza^[1].

Przebieg bitwy

Teodor Cieszkowski, który zorganizował z polecenia Apolinarego Kurowskiego oddział składający się z niespełna 200 ludzi, ruszył z nim z Siewierza w kierunku Kozichgłów, a następnie szedł przez Poraj, Kamienicę Polską, Konopiska, Trzepizury i Truskolasy^[2]. 26 lutego oddział zatrzymał się w Pankach, gdzie powstańcy otrzymali schronienie w tutejszych zakładach hutniczych i domach prywatnych. Kilku robotników pankowskich zakładów zasiliło szeregi powstańcze^[3]. Kiedy do Cieszkowskiego dotarła wiadomość o znajdującym się w pobliżu kilkunastoosobowym oddziale straży granicznej, wyruszył z dwudziestu kilkoma kawalerzystami przeciwko niemu. Zastępstwo powierzył dowódcy strzelców – młodemu oficerowi Antoniemu Serwatowiczowi^[2]. W tym czasie od Częstochowy nadciągnął płk. Alenicz na czele wojsk rosyjskich. Początkowo wysłał na zwiady kilkunastu kozaków, z których jeden zginął. Umieszczone pod Truskolasami armaty zaczęły ostrzeliwać hutę. Po krótkiej strzelaninie, w której ucierpiał jedynie komin pieca fryszerskiego, oddział powstańczy wycofał się do lasu, gdzie połączył się z powracającym Cieszkowskim, który sformował oddział. Po strzelaninie, w której Polacy nie ponieśli strat, oddział wymknął się z obławy Alenicza^[1].

Wycofujący się po stoczeniu bitwy oddział Cieszkowskiego przybył 28 lutego do Mrzygłodu, gdzie 1 marca stoczył zwycięską bitwę.

Dowództwo rosyjskie podało komunikat, w którym informowano, że oddział Alenicza pod Pankami rozbił "bandę" składającą się z 401 ludzi, z których 50 zostało zabitych i rannych. Jedynie z powodu nadejścia nocy – głosił komunikat – wojska rosyjskie zaniechały ścigania bandy^[3]. Propaganda ta miała na celu wprowadzenie w błąd częstochowian i osłabienie ducha walki w okolicy.

Kościół Świętej Rodziny wybudowany na fundamentach wielkiego pieca huty w Pankach

Przypisy