Bitwa pod Podbrodziem

Bitwa pod Podbrodziem

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	12 lipca 1920
Miejsce	pod Podbrodziem
Terytorium	Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich
Przyczyna	ofensywa Frontu Zachodniego
Wynik	wygrana Polaków
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Siły
2 Dywizja L-B Białostocki ps Słucki ps 15 Dywizja Kawalerii 10 Dywizja Kawalerii
brak współrzędnych

Bitwa pod Podbrodziem – walki polskiej 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej z sowiecką 15 Dywizją Kawalerii III Korpusu Gaja Gaja w okresie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego^[1]. Naczelne Dowództwo nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej^[2]. Ściągnięta z polsko-litewskiej linii demarkacyjnej 2 Dywizja Litewsko-Białoruska gen. Aleksandra Boruszczaka^[3] obsadzała rubież obrony Skajtaszyle – Korkożyszki – Dubinka^[3]. Oddziały IV Brygady Litewsko-Białoruskiej oraz 8 Dywizja Piechoty obsadziły linię Dzisny^[4].

Walczące wojska

Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
Wojsko Polskie
2 Dywizja Litewsko-Białoruska	gen. Aleksander Boruszczak[3]	Front Północny
IV Brygada Litewsko-Bialoruska	ppłk Stefan Pasławski
⇒ Białostocki pułk strzelców		2 D L-B
→ I/ Białostockiego ps	kpt. Lewicki
⇒ Słucki pułk strzelców		2 DL-B
→ I/ Słuckiego ps
pociąg pancerny „Mściciel”
Armia Czerwona
15 Dywizja Kawalerii	Aleksandr Matuzienko	III Korpus Kawalerii
10 Dywizja Kawalerii

Walki pod Podbrodziem

Zaskoczone szybkością działania sowieckiego III Korpusu Kawalerii Gaja Gaja dowództwo polskie wysyłało na trasę jego przypuszczalnego marszu oddziały nie w pełni zorganizowanej i wyszkolonej 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W tym samym czasie sowiecka 15 Dywizja Kawalerii zajęła Dukszty i weszła w rejon Ignalina. 9 lipca Sowieci uderzyli na stację Ignalino^[5][6], a po wprowadzeniu do walki 164 Brygady Strzelców i jednej z brygad 10 Dywizji Kawalerii opanowali miasto^[5][7].

Sowieci kontynuowali natarcie i następnego dnia zdobyli ważny węzeł kolejowy w Nowych Święcianach. W ich ręce wpadł cały tabor kolejowy i niemal wszystkie zapasy nagromadzone przez polską intendenturę^[8].

12 lipca 2 Dywizja Litewsko-Białoruska zamierzała rozpocząć natarcie. Jego celem miało być wyrzucenie III Korpusu Kawalerii Gaja Gaja z rejonu Podbrodzia i Święcian^[9]. Jednak Sowieci uprzedzili polską akcję, a o 5.20 ich 15 Dywizja Kawalerii rozpoczęła działania zaczepne przeciw oddziałom polskim. Polacy odparli atak spieszonej kawalerii i jeszcze przed południem wyprowadzili własne uderzenie w kierunku na Podbrodzie. Piechota polska nacierała na miasto od czoła, z równoczesnym obchodzeniem stanowisk sowieckich od północnego zachodu. Wspierały ją trzy baterie artylerii oraz pociąg pancerny „Mściciel”.

Aby powstrzymać atak oddziałów 2 DLB, Sowieci podpalili okoliczne lasy. Polskie natarcie prowadzone było jednak z dużą brawurą i około 12.30 dywizja opanowała Podgrodzie, a sowieckie 85, 90 i 86 pułki kawalerii z dużymi stratami wycofały się w nieładzie. Interweniować musiał osobiście dowódca 15 DK płk Aleksandr Matuzienko, który zatrzymywał i porządkował uchodzące oddziały. Po południu Sowieci przystąpili do kontrataku. Do walki wszedł przybyły właśnie z Witebska 89 pułk kawalerii. Jego natarcie załamało się w ogniu polskiej obrony. Wieczorem oskrzydlona obustronnie 15 Dywizja Kawalerii rozpoczęła odwrót. Tym razem interweniować musiał dowódca korpusu Gaja Dmitrowicz Gaj. Wstrzymał on odwrót 15 DK, a jej dowódcy i szefowi sztabu zagroził sądem wojennym^[9].

Bilans walk

2 Dywizja Litewsko-Białoruska pokonała pod Podbrodziem oddziały sowieckiej 15 Dywizji Kawalerii. Sukcesu swojego nie mogła jednak wykorzystać. W tym czasie bowiem 10 Dywizja Kawalerii sforsowała Wilię i zagroziła tyłom polskiej dywizji. 13 lipca 2 DLB musiała rozpocząć odwrót w kierunku Wilna^[9].

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
• Marian Różycki, Stefan Dybkowski: Zarys historii wojennej 79-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Stanisław Szabłowski, Franciszek Suchomel: Zarys historii wojennej 78-go Słuckiego pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.