Bitwa pod Sałatami

Bitwa pod Sałatami
— insurekcja kościuszkowska —
Czas	29 lipca 1794
Miejsce	Sałaty
Terytorium	Wielkie Księstwo Litewskie
Przyczyna	próba odcięcia oddziału Wawrzeckiego operującego w Kurlandii przez wojska księcia Golicyna
Wynik	zwycięstwo wojsk powstańczych
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita Imperium Rosyjskie
Dowódcy
książę Romuald Tadeusz Giedroyć książę Siergiej Fiodorowicz Golicyn
Siły
ok. 600 ludzi z 4 armatkami 2,5-3 tys. i 11 armat.
Położenie na mapie Polski w 1794 r. miejsce bitwy
55°41′49″N 26°23′31″E/55,696944 26,391944

Bitwa pod Sałatami – bitwa stoczona podczas insurekcji kościuszkowskiej 29 lipca 1794 roku, pomiędzy oddziałami generała księcia Romualda Giedroycia, a wojskami rosyjskimi księcia Siergieja Fiedorowicza Golicyna.

Wczesnym rankiem, po godzinie czwartej, powstańcy natknęli się na uszykowanych Rosjan, którzy ufając w swoją przewagę liczebną przystąpili do ataku. Litwini przywitali wrogą piechotę zmasowanym i bardzo skutecznym ogniem artylerii, co speszyło zbyt pewnych siebie Rosjan.

Następnie przez blisko cztery godziny prowadzona była wymiana ognia artyleryjskiego. Artylerzyści litewscy wykazali się lepszym wyszkoleniem, bo wysadzili przeciwnikowi dwa wozy amunicyjne przy stracie tylko jednego. Generał Giedroyć pchnął do ataku całą swą piechotę wraz z pikinierami i kosynierami. Ten niespodziewany atak zdeprymował do reszty Rosjan, którzy sformowawszy czworobok zaczęli wycofywać się z placu.

Ten ruch odwrotowy upewnił Giedroycia o możliwości całkowitego rozbicia przeciwnika. Stawiając wszystko na jedną kartę, generał pchnął na tyły Rosjan swą kawalerię, a na bok czworoboku jeszcze raz rzucił piechotę wspieraną ogniem artylerii. Gwałtowny atak doprowadził do rozbicia czworoboku i panicznej ucieczki Rosjan. Rejterada zakończyła się dopiero za rzeką Muszą, w której potopiło się sporo żołnierzy. Giedroyć zadowolił się pozbieraniem z pobojowiska broni, amunicji i wielkiej ilości wyposażenia. Jedynie musiano wstrzymać się z wydobyciem z rzeki zatopionych w odwrocie rosyjskich armat i wozów amunicyjnych, które były chronione ogniem z przeciwległego brzegu.

Starcie pod Sałatami wykazało wielką determinację i bitność powstańczego wojska, które pomimo kilkakrotnej przewagi przeciwnika w ludziach i broni palnej, rozbiło regularne wojska carskie.

Bibliografia

• Andrzej Grabski, Jan Wimmer i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.
• Andrzej Zahorski, Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w okresie powstania kościuszkowskiego, Zeszyt dziesiąty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960.
• Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894.
• Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I