Bitwa pod Sarantaporo

Bitwa pod Sarantaporo

I wojna bałkańska
Decydujący moment bitwy podczas frontalnego natarcia Greków (grecka litografia)
Czas	9–10 października 1912
Miejsce	okolice Sarantaporo, Tesalia
Terytorium	Grecja
Wynik	zwycięstwo Greków
Strony konfliktu
Imperium Osmańskie  Królestwo Grecji
Dowódcy
Hasan Tahsin Pasza następca tronu Konstantyn Panajotis Danglis
Siły
2 dywizje piechoty 5 dywizji piechoty
Straty
500 zabitych, 1000 rannych 182 zabitych, 995 rannych
Położenie na mapie Grecji miejsce bitwy
40,066667°N 22,050000°E/40,066667 22,050000

Bitwa pod Sarantaporo – bitwa stoczona 9-10 października 1912 roku pomiędzy armią osmańską i grecką podczas I wojny bałkańskiej.

Tło i początek działań

W I wojnie bałkańskiej celem armii greckiej było opanowanie terenów Macedonii Egejskiej i Epiru, wchodzących w skład Imperium Osmańskiego, a także pomszczenie klęski, jaką poniosła armia grecka w wojnie 1897 roku. W stosunku do działań zbrojnych prowadzonych przez Bułgarów i Serbów front grecki miał dla losów wojny znaczenie drugorzędne. 5 października 1912 oddziały greckie przekroczyły granicę. W rejonie Elasona-Deskati doszło do pierwszych starć z wysuniętymi placówkami tureckimi, które wobec znacznej przewagi nieprzyjaciela wkrótce wycofały się na główną pozycję obronną. 7 października czołowe oddziały greckie dotarły do Sarantaporo.

Siły przeciwników

Do działań przeciwko Turkom Grecy skierowali Armię Tesalii (dowodzoną przez następcę tronu Konstantyna) złożoną z sześciu dywizji (1-6), wzmocnionych częścią 7 dywizji z Larisy, brygadą kawalerii i czterema samodzielnymi batalionami ewzonów.

Przeciwnikiem Greków był osmański VIII Korpus (dowódcą był gen. Hasan Tahsin Pasza), złożony z trzech dywizji: 22 dywizji liniowej z Kozani i dwóch dywizji rezerwowych. Jednostki osmańskie były w fazie demobilizacji (rozpoczętej w sierpniu 1912) i zaledwie 1/4 ich składu wyjściowego była gotowa do walki. Turcy dysponowali 24 działami i trzema kompaniami karabinów maszynowych. Sztab turecki liczył przede wszystkim na naturalne walory obronne przełęczy w pobliżu Sarantaporo (ufortyfikowanych pod kierunkiem niemieckich doradców wojskowych), sprzyjające powstrzymaniu znacznie silniejszych oddziałów nieprzyjaciela do czasu nadejścia posiłków.

Przebieg bitwy

Terenowy plan bitwy

Atak Greków rozpoczął się rankiem 9 października. Dwie dywizje (2 i 3) przeprowadziły frontalne natarcie na osmańską linię obrony, podczas gdy kolejne dwie dywizje (4 i 5) próbowały obejść pozycje osmańskie od zachodu. Greckie natarcie załamało się w ogniu artylerii i karabinów maszynowych, ale 4 dywizji udało się zająć jedno ze wzgórz, co oddziałom osmańskim zagroziło okrążeniem. Główną rolę odegrały oddziały ewzonów, którym udało się przeniknąć w głąb pozycji nieprzyjaciela. W nocy, wykorzystując obfite opady deszczu, Turcy rozpoczęli wycofywanie swoich oddziałów. Następnego dnia Grecy wyparli z przełęczy nieliczne już oddziały tureckie osłaniające odwrót.

Następstwa

Niewielkie siły osmańskie, które miały za zadanie powstrzymać ofensywę grecką, mogły liczyć na skuteczny opór tylko przy wykorzystaniu naturalnych pozycji obronnych wokół Sarantaporo. Po porażce w bitwie Turcy utracili możliwość skutecznego powstrzymywania oddziałów greckich podążających w głąb Macedonii.

Upamiętnienie

W miejscu, w którym w czasie bitwy stacjonował sztab osmański, znajduje się obecnie Muzeum Bitwy pod Sarantaporo (Μουσείο Μάχης Σαρανταπόρου). W zbiorach znajdują się mundury i uzbrojenie z czasu I wojny bałkańskiej, a także odnoszące się do bitwy fotografie i artykuły z gazet.

Bibliografia

• Edward Erickson: Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913. Greenwood Publishing Group: 2003, s. 218-219. ISBN 0-275-97888-5.
• Richard Hall: The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War. Routledge: 2000, s. 59-60. ISBN 0-415-22947-2.
• Jacek Bonarek, Tadeusz Czekalski, Sławomir Sprawski, Stanisław Turle: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005. ISBN 83-08-03816-6.