Bitwa pod Siemiatyczami

Bitwa Siemiatycka
— powstanie styczniowe —
Czas	6- 7 lutego 1863
Miejsce	Siemiatycze
Terytorium	ziemie zabrane
Wynik	zwycięstwo Rosjan
Strony konfliktu
powstańcy styczniowi Imperium Rosyjskie
Dowódcy
płk. Władysław Cichorski płk. Walenty Lewandowski Roman Rogiński gen. Zachar Maniukin
Siły
ok. 4000 powstańców 2500 żołnierzy
Straty
ok. 200 powstańców ok. 70 żołnierzy
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904) miejsce bitwy
52°25′38″N 22°51′45″E/52,427222 22,862500

Bitwa Siemiatycka – największa bitwa powstania styczniowego, stoczona 6 i 7 lutego 1863 roku między rosyjskimi oddziałami gen. Maniukina, a polskimi oddziałami powstańców płk. Walentego Lewandowskiego, Romana Rogińskiego i płk. Władysława Cichorskiego-Zameczka.

Przed powstaniem

Już od 1860 roku miały miejsce w Siemiatyczach demonstracje patriotyczne, aczkolwiek miały one dość spokojny charakter. Nawet ukaz uwłaszczeniowy z 1861 roku nie wywołał większych zamieszek, choć stało się tak w innych miejscowościach. Demonstracje były inspirowane przez okolicznych ziemian i przyjezdnych z Warszawy. Po sumie w kościele śpiewano Boże, coś Polskę, a młodzież w miasteczku chodziła w konfederatkach. Uprzykrzano życie urzędnikom carskim oraz miejscowemu duchownemu prawosławnemu. W roku 1862 z Siemiatycz wycofał się rosyjski garnizon, co pozwoliło konspiratorom działać swobodniej. Ówczesny właściciel miasteczka Karol Fanshawe wyjechał za granicę na leczenie, pozostawiając dobra siemiatyckie w rękach ich dzierżawcy - Dąbrowskiego. Pałac księżnej Anny Jabłonowskiej stał się magazynem broni, mundurów i żywności.

Tak jak w całej Białostoczyźnie, tak i w Siemiatyczach powstanie nie rozpoczęło się 22 stycznia 1863 roku, jednak w ciągu kilku następnych dni w miasteczku zaczęli gromadzić się ochotnicy.

Bitwa

bitwa

W pierwszych dniach lutego w Siemiatyczach doszło do połączenia partii Zameczka, idącej od strony Łomży, z partią Rogińskiego, podążającą od Białej. Dowództwo objął − jako naczelnik wojskowy Podlasia − Walenty Lewandowski. Powstańców było około 4000, atakujących Rosjan 2500^[1].

Kontratak kosynierów zakończył się z dużymi stratami. Spalono całe miasto, zostały ok. 4 budynki. Powstańcom nie udało się, wobec przewagi ogniowej przeciwnika, utrzymać wcześniej opanowanego miasteczka. Ponadto brakowało współdziałania polskich dowódców. Powstańcy − przy mało skutecznym pościgu wojsk rosyjskich − wrócili do Królestwa lub do Puszczy Białowieskiej; Rogiński ze swymi ludźmi uszedł na Białoruś^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Jakub Manturewicz: Powstania Polski. Białystok: Białostockie Wydawnictwo Sójka.
• Stefan Kieniewicz: Powstanie styczniowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983. ISBN 83-01-03652-4.
• Ernest Szum: Bitwa siemiatycka w powstaniu styczniowym (6-7 II 1863). Studium historyczno-socjologiczne. Siemiatycze: Biblioteczka Regionalna, 2014. ​ISBN 978-83-933668-5-9​.
• Ernest Szum: Siemiatycze 1863. Warszawa: Bellona, 2020. ​ISBN 978-83-11-15804-7​.