Bitwa pod Sokołowem

Bitwa pod Sokołowem

Powstanie wielkopolskie 1848 roku
Pomnik upamiętniający ofiary bitwy pod Sokołowem z dnia 2 maja 1848
Czas	2 maja 1848
Miejsce	Sokołowo
Terytorium	Wielkie Księstwo Poznańskie
Przyczyna	próba pacyfikacji regionu przez wojska pruskie
Wynik	zwycięstwo wojsk polskich
Strony konfliktu
powstańcy wielkopolscy Prusy
Dowódcy
Ludwik Mierosławski gen. Adolf von Hirschfeld (1787 - 1858)
Siły
prawdopodobnie ok. 2-3 tys. (w tym napływający chłopi) 1 800 w tym: 4 bataliony piechoty, 2 szwadrony jazdy i 6 armat
Straty
200 lub 300 zabitych ok. 50
brak współrzędnych

Bitwa pod Sokołowem – starcie zbrojne, które miało miejsce 2 maja 1848 w czasie powstania wielkopolskiego, pod Sokołowem pomiędzy powstańcami wielkopolskimi a Prusakami.

Przebieg bitwy

Po bitwie pod Miłosławiem oddziały powstańcze opanowały Wrześnię i jej okolice. 2 maja w rejon ten zapuścił się liczący ok. 1800 ludzi oddział pruskich żołnierzy, którymi dowodził gen. Hirschfeld. Polacy, dowodzeni przez Ludwika Mierosławskiego, zagrodzili nieprzyjacielowi drogę pod Sokołowem. Powstańcy podzielili się na kilka oddziałów i zorganizowali punkty oporu, gdzie mieli się skutecznie bronić.

Wymiana ognia przerodziła się w walkę bezpośrednią, ponieważ do ataku ruszyła pruska kawaleria. Sformowane przez oddziały polskich kosynierów – dowodzonych przez Ludwika Oborskiego oraz mjra Jabłkowskiego – czworoboki skutecznie odparły pruską szarżę. Kosynierzy ponieśli jednak bardzo duże straty w walce z piechotą. Do starcia włączyły się jednak formowane pospiesznie oddziały chłopów z lokalnych wsi, które zmusiły żołnierzy pruskich do rozproszenia się i uniemożliwiły im koncentrację w jednym miejscu. Jednocześnie polscy ułani obeszli Sokołowo i, dostając się na tyły pruskie, zadali nieprzyjacielowi znaczne straty.

Wieczór zmusił obie strony do zaprzestania walki. Sytuację tę wykorzystał gen. Hirschfeld, który pośpiesznie wycofał swoich ocalałych ludzi na północ, do Gulczewa. Bitwa pod Sokołowem była najkrwawszym starciem powstania wielkopolskiego. Po stronie powstańców poległo ok. 300 ludzi^[1], znaczne straty ponieśli też Prusacy. Zachęceni tym sukcesem chłopi w następnych dniach zorganizowali ruch partyzancki w tej części Wielkopolski. Sam Mierosławski planował poprowadzić uderzenie w kierunku Gniezna. Jednak pomimo tego sukcesu, wśród oficerów i ziemiaństwa polskiego zaczęło dominować przekonanie o bezcelowości dalszej walki. W tej sytuacji do większych starć już nie doszło.

Upamiętnienie

• Pomnik bitwy pod Sokołowem
• Mogiła powstańców poległych 2 maja 1848 w bitwie pod Sokołowem na Cmentarzu Farnym we Wrześni
• "Pieśń o 1848 roku"
• Jesienią 2012 na terenie folwarku w Sokołowie dokonano ekshumacji szczątków 20 poległych kosynierów. Ich uroczysty pogrzeb z asystą wojskową odbył się 2 maja 2013^[2]. Pochowano ich przed kopcem w Sokołowie. Rok później nad mogiłą zbudowano mały sarkofag.

Zobacz też

• Wojsko wielkopolskie 1848 roku

Przypisy

Bibliografia

• Władysław Mieczysław Kozłowski, Powstanie wielkopolskie w roku 1848. Zarys historyczny, Warszawa 1920.
• Wiosna Ludów w gminie Września. wrzesnia.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-16)]. - dostęp: 30 grudnia 2010.
• www.wrzesnia.pl/portal/strona/pid/2482.html. wrzesnia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-23)].: Kosynierzy z 1848 roku spoczywający na cmentarzu parafialnym we Wrześni (oprac.: Jarosław D. Górski).