Bitwa pod Suomussalmi

Bitwa pod Suomussalmi

II wojna światowa, wojna zimowa
Czas	7 grudnia 1939 – 8 stycznia 1940
Miejsce	Suomussalmi i okolice
Terytorium	Finlandia
Przyczyna	wybuch wojny zimowej
Wynik	decydujące zwycięstwo Finów
Strony konfliktu
Finlandia  ZSRR
Dowódcy
Hjalmar Siilasvuo Iwan Daszyczew
Siły
3 pułki i samodzielne bataliony (11 tys. żołnierzy) części 9. Armii: dwie dywizje, jedna brygada pancerna (45–50 tys. żołnierzy)
Straty
1 tys. zabitych lub zaginionych[1] 1 tys. rannych[1] 13–27,5 tys. zabitych lub zaginionych[2] 2,1 tys. pojmanych 43 czołgi utracone
Położenie na mapie Finlandii miejsce bitwy
64°53′18″N 28°53′20″E/64,888333 28,888889

Bitwa pod Suomussalmi – bitwa rozegrana między fińskimi a radzieckimi wojskami podczas wojny zimowej. Potyczki miały miejsce między 7 grudnia 1939 a 8 stycznia 1940 roku. Rezultatem było miażdżące zwycięstwo fińskie nad o wiele potężniejszymi wojskami radzieckimi.

Bitwa

30 listopada 1939 roku radziecka 163. Dywizja Strzelecka przekroczyła granicę radziecko-fińską i ruszyła na wieś Suomussalmi. Radzieckim celem było zdobycie miasta Oulu nad Zatoką Botnicką i tym samym przecięcie Finlandii na dwie części. Zaledwie jeden fiński batalion (Er.P 15)^[a] znajdował się w rejonie i był zlokalizowany w Raate, niedaleko Suomussalmi. Suomussalmi zostało zajęte przez radzieckie wojska bez większego oporu 7 grudnia (zaledwie dwie kompanie toczyły walki opóźniające pomiędzy granicą a Suomussalmi), ale Finowie spalili wieś, aby pozbawić Rosjan możliwości schronienia się przed mrozem. Następnie Finowie wycofali się przez jeziora Niskanselkä i Haukiperä. Pierwsze zacięte potyczki wybuchły 8 grudnia, kiedy radzieckie wojska rozpoczęły atak na zamarznięte jeziora od zachodu. Ich atak nie udał się całkowicie. Inny atak radzieckich sił ruszył na północny zachód, przeciwko Puolanka bronione przez batalion Er.P 15, który właśnie wtedy tam dotarł. Ten atak także się nie powiódł.

9 grudnia obrona została wzmocniona, kiedy pojawił się nowo sformowany pułk piechoty IR 27. Pułkownik Hjalmar Siilasvuo (nowo mianowany dowódca sił fińskich) podjął natychmiastowe kroki zmierzające do ponownego zajęcia Suomussalmi. Główne siły ruszyły na Suomussalmi, ale spotkały się z dużym oporem, który spowodował duże straty u Finów.

24 grudnia Rosjanie przeszli do kontrataku, ale nie udało się im się przełamać obrony okrążających ich Finów.

Wzmocnieni dodatkowymi dwoma pułkami piechoty (IR 64 i IR 65) Finowie zaatakowali jeszcze raz 27 grudnia. Tym razem udało się im zająć wieś, a radzieccy żołnierze uciekli w panice przez zamarznięte jeziora.

Podczas tej rozgrywki radziecka 44. Dywizja Strzelecka maszerowała od strony wschodniej w kierunku Suomussalmi. Dywizja została jednak okrążona w drodze między Suomussalmi a Raate. Między 4 a 8 stycznia Finom udało się rozszczepić radziecką dywizję na kilka odizolowanych od siebie grup (znanych jako motti), które później fińscy żołnierze eliminowali. Bitwa ta uważana jest w Finlandii do tej pory jako symbol całej wojny zimowej.

Rezultat

Bitwa zakończyła się zdecydowanym zwycięstwem Finów. Jeżeli radzieckie wojska zdobyłyby Oulu Finowie zmuszeni byliby do walki na dwóch frontach i ważna linia kolejowa do Szwecji zostałaby przerwana. Bitwa wzmocniła morale Finów. Wojska fińskie zdobyły także dużą ilość sprzętu i zaopatrzenia, w tym 43 czołgi, 71 dział, 260 samochodów, 1170 koni, 29 dział przeciwpancernych i inną broń. Stanowiło to bardzo dużą wartość dla fińskiej armii, ponieważ Finlandia miała do tej pory tylko jeden całkowicie sprawny czołg.

Analiza

Mapa bitwy pod Suomussalmi

Bitwa pod Suomussalmi prezentowana jest jako podręcznikowy przykład, że małe siły zbrojne, inteligentnie dowodzone i walczące w znanym sobie terenie, mogą pokonać o wiele potężniejsze wojska wroga. Fakty, które istotnie wpłynęły na wynik bitwy to między innymi:

• Większa mobilność: fińscy żołnierze korzystali masowo ze sprzętu narciarskiego i sań, podczas gdy radzieccy żołnierze byli „przywiązani” do dróg z powodu cięższego sprzętu, byli też nieprzyzwyczajeni do zimowych i leśnych warunków.
• Elastyczna, „nieortodoksyjna” strategia: fińskie wojska atakowały radzieckie kuchnie polowe – brak ciepłych posiłków w warunkach ostrej arktycznej zimy osłabiał morale radzieckich żołnierzy.
• Radziecka ochrona połączeń telefonicznych zawiodła. Radzieckie wojska polegały na liniach telefonicznych dla swojej komunikacji. Linie były podsłuchiwane przez Finów i dawały im ważne informacje o przemieszczaniu się radzieckiego zaopatrzenia^[3].
• Ubrania i uzbrojenie fińskiej armii były przystosowane do warunków wojennych w głębokim śniegu i niskich temperaturach.
• Radzieckim celem było podzielić Finlandię na dwie części w rejonie Oulu. Ten pomysł wyglądał dobrze ze strategicznego punktu widzenia na papierze, ale był nierealny w rzeczywistości. Teren w tej części Finlandii jest pokryty bardzo gęstymi lasami, gdzie sieć dróg składała się jedynie ze ścieżek leśnych. Zmechanizowane dywizje były w tym czasie zmuszone trzymać się ubitych dróg, co powodowało, że fińskie grupy żołnierzy na nartach z łatwością wymanewrowały je i odcinały im drogę.

Zobacz też

• Bitwa na drodze Raate

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Mika Kulju: Raatteen tie: Talvisodan pohjoinen sankaritarina. Helsinki: Ajatus kirjat, 2007. ISBN 978-951-20-7218-7.

Linki zewnętrzne

• Bitwa pod Suomussalmi na www.winterwar.com (ang.). [dostęp 19 sierpnia 2010].