Bitwa pod Szczekocinami

Bitwa pod Szczekocinami

Insurekcja kościuszkowska
Michał Stachowicz, Bitwa pod Szczekocinami 1794[1]
Czas	6 czerwca 1794
Miejsce	na zachód od Kielc
Terytorium	Rzeczpospolita Obojga Narodów
Wynik	zwycięstwo Rosjan i Prusaków
Strony konfliktu
Rzeczpospolita Imperium Rosyjskie, Królestwo Prus
Dowódcy
Tadeusz Kościuszko Fiodor Denisow Fryderyk Wilhelm II
Siły
3500 kawalerii, 5500 piechoty regularnej, 6000 kosynierów, 33 armaty[2] 20 000 piechoty, 6500 kawalerii, 134 armaty[2]
Straty
1250 zabitych, 750 rannych, 500 jeńców, 17 dział[2] straty pruskie – 687 zabitych, 479 rannych; straty rosyjskie nie są znane[2]
Położenie na mapie Polski w 1794 r. miejsce bitwy
50,627500°N 19,825300°E/50,627500 19,825300

Bitwa pod Szczekocinami – jedna z bitew insurekcji kościuszkowskiej.

Nagrobek Bartosza Głowackiego w Kielcach, kosyniera śmiertelnie rannego w bitwie pod Szczekocinami

W dniu 6 czerwca 1794 roku wojska polskie stoczyły bitwę pod Szczekocinami przeciwko połączonym siłom armii rosyjskiej i pruskiej.

Przeciwko 15-tysięcznemu polskiemu korpusowi Tadeusza Kościuszki stanęła potężna połączona armia rosyjsko-pruska pod wodzą króla Prus Fryderyka Wilhelma II i gen. Fiodora Denisowa, licząca ponad 26 tysięcy ludzi.

Prawym skrzydłem polskiej piechoty dowodził gen. mjr Adam Poniński, a jazdy gen. Antoni Józef Madaliński, lewym skrzydłem piechoty – gen. mjr Jan Grochowski, a jazdy – książę Eustachy Sanguszko. Centrum, którego trzon stanowiły dwa regimenty piechoty oraz kosynierzy, zawiadywał osobiście Naczelnik Tadeusz Kościuszko. Plan działania Prusaków, nakreślony przez gen. Johanna Jacoba Pistora, opierał się na wykorzystaniu miażdżącej przewagi w artylerii^[2].

Zaborcy uszykowali się do bitwy tak, że Rosjanie (Denisow, Rachmanow, Apraksin i Chruszczow) tworzyli lewe skrzydło, Prusacy zaś (Fryderyk Wilhelm II, Favrat, Elsner, książę Eugeniusz Wirtemberski i Kleist) prawe^[2].

Po kilku godzinach krwawych walk bitwa zakończyła się klęską wojsk polskich. Zginęli w niej generałowie: Józef Wodzicki i Jan Grochowski^[2]; śmiertelnie ranny został słynny chorąży grenadierów krakowskich Bartosz Głowacki^[3].

Bitwa miała wielkie znaczenie dla upadku morale powstańców; oznaczała też odcięcie Krakowa, który, jak się okazało, upadł niespodziewanie szybko^[4]. Ponadto po niej inicjatywa operacyjna przeszła w ręce zaborców^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Grabski, Jan Wimmer i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.
• Marian Kukiel: Zarys historii wojskowości w Polsce. London: Puls, 1993. ISBN 0-907587-99-2.
• Andrzej Zahorski, Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Polska sztuka wojenna w okresie powstania kościuszkowskiego, Zeszyt dziesiąty, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1960.
• Bolesław Twardowski: Wojsko Polskie Kościuszki w roku 1794. Poznań: Księgarnia Katolicka, 1894.
• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom II.
• Kronika powstań polskich 1794-1944, Marian BM.B. Michalik (red.), EugeniuszE. Duraczyński (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Kronika, 1994, s. 42, ISBN 83-86079-02-9, OCLC 834009097 .