Bitwa pod Termopilami (191 p.n.e.)

Bitwa pod Termopilami

Wojna Rzymu z Seleukidami 192–188 p.n.e.
Państwo Seleucydów w roku 200 p.n.e.
Czas	wiosna 191 p.n.e.
Miejsce	Termopile
Wynik	Zdecydowana wygrana Rzymian
Strony konfliktu
Rzym Seleucydzi
Dowódcy
Lucius Cornelius Scipio Asiaticus Antioch III Wielki
Siły
22 000, 15 słoni bojowych 10 500, 6 słoni bojowych
Straty
ok. 200 ok. 10 000
Położenie na mapie Grecji miejsce bitwy
38°48′00,0000″N 22°31′59,8800″E/38,800000 22,533300

Bitwa pod Termopilami – starcie zbrojne rozegrane wiosną roku 191 p.n.e. między brzegiem morskim i górami w Termopilach pomiędzy wojskami rzymskimi dowodzonymi przez Luciusa Corneliusa Scipio Asiaticusa i wojskami Seleucydów dowodzonym przez Antiocha III Wielkiego.

Przyczyny

Republika rzymska po pokonaniu Kartaginy rozpoczęła ekspansję na wschód. W pierwszej kolejności skierowała się przeciwko sprzyjającej Kartaginie Macedonii. W roku 197 p.n.e. wojska macedońskie zostały pokonane i w wyniku zawartego pokoju wszystkie ziemie macedońskie stały się prowincjami Rzymu. Rozwój sytuacji zaniepokoił władcę Imperium Seleudzkiego Antiocha III Wielkiego. W roku 192 p.n.e. z 18 tysięcznym kontyngentem przeprawił się z Azji do Grecji z zamiarem powstrzymania rzymskiej ekspansji. W odpowiedzi wiosną 191 p.n.e. do Grecji wkroczyła armia rzymska w sile 20 tysięcy piechoty, 2 tysięcy kawalerii i 15 słoni bojowych.

Przygotowania

Ze względu na przewagę liczebną wojsk rzymskich, Antioch nie zdecydował się podjąć walki na otwartym terenie, ale wycofał się do Termopili, gdzie strome góry opadały niemal do morza. Antioch ustawił wojska w tzw. Wschodniej Bramie, która od zachodu zamknięta była przez górskie stoki o długości prawie kilometra, na których rozstawieni zostali żołnierze lekkozbrojni, wyposażeni w broń miotającą, mający ostrzeliwać wojska przeciwnika. Dodatkowo został wzniesiony podwójny mur, na którym zostały umieszczone machiny miotające kamienie. Dodatkowo zabezpieczył się od okrążenia rozmieszczając Etolów na okolicznych wierzchołkach górskich. Konsul Manius Acilius Glabrion zdawał sobie sprawę, że frontalny atak zakończy się dużymi startami i prawdopodobną porażką jego wojsk. Z tego względu wysłał na górską ścieżkę dwa oddziały dowodzone przez trybunów Lucjusza Waleriusza Flakkusa i Marka Porcjusza Katona. Każdy z trybunów dowodził dwoma tysiącami żołnierzy, których zadaniem było uderzenie na wojska Antiocha od tyłu.

Bitwa

Wojska rzymskie rozpoczęły atak wczesnym rankiem. Wojska seleuckie były przygotowane w szyku bojowym – pierwszy rząd stanowiła lekkozbrojna piechota (peltaści), za nimi falanga uzbrojona w tarcze i długie włócznie (sarisy). Lewe skrzydło osłaniane było przez łuczników, procarzy i oszczepników usytuowanych na zboczu góry. Prawe skrzydło chronione było przez słonie bojowe, lekkozbrojną piechotę oraz elitarny oddział kawalerii dowodzony przez samego Antiocha. Władca Seleucydów zakładał, że w wyniku starcia Rzymianie zostaną zmuszeni do ucieczki i wtedy na zdezorganizowanego wroga uderzy konnica i słonie. Plan jednak się nie powiódł – Rzymianie zostali zmuszeni do wycofania się, ale odwrót był zorganizowany i Antioch nie zdecydował się na atak. Tymczasem wojska trybuna Katona wyparły Etolów z zajmowanych pozycji i zaatakowały tyły wojsk Antiocha. Ze względu na małą liczebność uderzenie skierowane zostało na obozowisko Antiocha co spowodowało rozprężenie w armii Seleucydów. Najemnicy ruszyli w nieładzie na obóz w celu ratowania swoich zdobyczy wojennych. Umożliwiło to przełamanie szańców obrony głównym siłom rzymskim i odniesienie przez nie zwycięstwa.

Podsumowanie

Bitwa w Termopilach stanowiła początek końca potęgi państw hellenistycznych i najprawdopodobniej ostatnią okazję do powstrzymania marszu wojsk rzymskich na wschód. Klęska armii Antiocha spowodowała, że Rzymianie uzyskali przewagę, która pozwoliła im na dalszą ekspansję.

Bibliografia

• Praca zbiorowa, 2005, Wielka Historia Świata, t.8, Polskie Media Amer.Com, str. 172-177, ISBN 83-7425-033-X