Bitwa pod Tewkesbury

Bitwa pod Tewkesbury – jedna z decydujących bitew Wojny Dwóch Róż pomiędzy Lancasterami a Yorkami. Miała miejsce 4 maja 1471 roku.

Bitwa pod Tewkesbury
Wojna Dwóch Róż
Ilustracja
Bitwa pod Tewkesbury
Czas4 maja 1471
MiejsceTewkesbury, Gloucestershire
TerytoriumAnglia
PrzyczynaBunt hrabiego Warwick i odzyskanie władzy przez Henryka VI
WynikWygrana Yorków
Strony konfliktu
LancasterowieYorkowie
Dowódcy
Edmund Beaufort, 3. książę Somerset, John Courtenay, 15. hrabia Devon, Lord WenlockEdward IV York, Ryszard, książę Gloucester
Siły
6000 ludzi5000–6000 ludzi
Straty
2000 w tym książę Edwardnieznane
Położenie na mapie Anglii
Mapa konturowa Anglii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
51°59′11″N 2°09′41″W/51,986389 -2,161389

Tło

Edward IV York uzyskał władzę w Anglii w wyniku krwawej bitwy pod Towton w 1461 roku. Edward wdał się w konflikt z 16. hrabią Warwich Richardem Neville'em, który w 1470 roku sprzymierzył się z Małgorzatą Andegaweńską i jej synem Edwardem oraz zajął Londyn. Królem ponownie został Henryk VI, a Edward musiał uciekać z kraju, jednak wkrótce powrócił dzięki wsparciu księcia Burgundii Karola Śmiałego. 14 kwietnia 1471 roku pokonał Warwicka w bitwie pod Barnet, gdzie tamten zginął. W tym samym dniu w Anglii wylądowała Małgorzata i Edward Westminster. Edward IV wraz z braćmi, książętami Clarence i Gloucester, ruszył przeciw nim.

Przed bitwą

Lancasterowie starali się przedostać do Walii, gdzie czekały ich posiłki Jaspera Tudora, jednak Edward dogonił ich pod Tewkesbury. Obie armie były zbliżone i liczyły po około 6 tysięcy ludzi[1][2]. Do bitwy doszło 4 maja na terenie trudnym – pełnym żywopłotów i miejsc podmokłych. Lancasterowie zajęli pozycje obronne przed opactwem w Tewkesbury mając za plecami rzekę Avon. Lewą flanką opartą o rzekę Swilgate dowodził John Courtenay, 15. Hrabia Devon, prawą zaś dowodził Edmund Beaufort, 3. Książę Somerset. Centrum dowodził lord John Wenlock i książę Walii Edward Westminster. Małgorzata Andegaweńska nie była obecna na polu bitwy. Przednią strażą Yorków dowodził młody książę Gloucester Ryszard. Edward IV wraz z Jerzym, księciem Clarence dowodził główną częścią armii, podczas gdy tyłem dowodził baron William Hastings. Wysyłał też oddział dwustu konnych do zajęcia lasu na swej lewej flance[3].

Bitwa

Yorkowie rozpoczęli bitwę ostrzałem artylerii i łuczników. Somerstet zaatakował lewą flankę Edwarda IV, jednak jego siły zostały rozbite przez 200 konnych atakujących z lasu w momencie, gdy Ryszard dołączył do starcia. Siły Somerset rozpoczęły ucieczkę w kierunku rzeki Severn i zostały w dużej części wymordowane w miejscu znanym jako „Krwawa Łąka”[3]. Somerset ruszył do centrum i oskarżył Wenlocka o zdradę, i nie czekając na odpowiedź rozpłatał mu głowę mieczem[3]. Widząc mordujących się dowódców żołnierze Lancasterów zaczęli uciekać przez rzekę Avon, w której wielu utonęło. Ludzie księcia Clarence dogonili i zabili uciekającego Edwarda Westminster.

Skutki

Lancasterowie stracili 2 tysiące ludzi[4], w tym hrabiego Devon. Somerset dostał się dwa dni później do niewoli i został ścięty kończąc tym samym linię Beaufortów. Pojmana została również Małgorzata, którą uwięziono w Tower. Wielu zabitych pochowano w Opactwie Tewkesbury. Po bitwie krewniacy Lancasterów, Tudorowie, uciekli z Walii do Francji. Edward IV zdecydował się też na zabicie Henryka VI, co zostało dokonane 21 maja[5].

Śmierć księcia Somerset po bitwie
(c) Antony Stanley, CC BY-SA 2.0
Tewkesbury Medieval Festival

Po bitwie zapanował pokój, który utrzymał się do śmierci Edwarda IV w 1483 roku.

W miejscu bitwy organizowany jest Tewkesbury Medieval Festival, jedno z większych tego typu wydarzeń w Europie.

Przypisy

  1. Christopher Gravett, Tewkesbury, 1471 : the last Yorkist victory, Praeger, 2005, s. 28, ISBN 0-275-98864-3, OCLC 60245400 [dostęp 2020-05-17].
  2. Steven Goodchild, Tewkesbury 1471, Pen & Sword, 2005, s. 114, ISBN 1-84415-190-5, OCLC 57750134 [dostęp 2020-05-17].
  3. a b c Philip Warner, British battlefields., Osprey, 1972, s. 96-98, ISBN 0-85045-080-2, OCLC 60058195 [dostęp 2020-05-17].
  4. Alison Weir, The Wars of the Roses, Random House, 1996, s. 407, ISBN 978-0-345-40433-6, OCLC 540643776 [dostęp 2020-05-17].
  5. A.L. Rowse, Bosworth Field, London: Palgrave Macmillan UK, 1966, s. 170-171, DOI10.1007/978-1-349-00040-1_12, ISBN 978-1-349-00042-5 [dostęp 2020-05-17].

Bibliografia

  • Churchill, Winston, (1956),"Historia Ludów Anglojęzycznych",Cassell. ​ISBN 0-304-29500-0
  • Gravett, Christopher, (2003), "Tewkesbury 1471: the last Yorkist victory", ​ISBN 1-84176-514-7
  • Engish Heritage, (1995), "English Heritage Battlefield Report: Tewkesbury 1471"
  • Rowse, A.L. (1966). Bosworth Field & the Wars of the Roses. Wordsworth Military Library. ​ISBN 1-85326-691-4

Media użyte na tej stronie

Legenda miejsce bitwy.svg
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy
Battle of Tewkesbury reenactment - fighting while arrows fly.jpg
(c) Antony Stanley, CC BY-SA 2.0
Reenactment at Tewkesbury Medieval Festival: the sides of York and Lancaster clash as arrows fly across the battlefield.
MS Ghent - Battle of Tewkesbury.jpg
The Battle of Tewkesbury, as illustrated in the Ghent manuscript
Beheading duke somerset.jpg
Beheading of the Edmund Beaufort, 4th Duke of Somerset in 1471 at Tewkesbury. Edward IV watches. Illuminated miniature from Histoire de la rentrée victorieuse du roi Edouard IV en son royaume d'Angleterre
England relief location map.jpg
Autor: Nilfanion, Licencja: CC BY-SA 3.0

Relief map of England, UK.

Equirectangular map projection on WGS 84 datum, with N/S stretched 170%

Geographic limits:

  • West: 6.75W
  • East: 2.0E
  • North: 56.0N
  • South: 49.75N