Bitwa pod Trincomalee

Bitwa pod Trincomalee

Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych
Szkicowy plan bitwy w trzech fazach: czarno zaznaczone okręty brytyjskie; biało – francuskie
Czas	1782
Miejsce	rejon Trincomalee
Terytorium	wybrzeża Cejlonu
Wynik	bez rozstrzygnięcia, strategiczny sukces francuski (obrona bazy)
Strony konfliktu
Anglia Francja
Dowódcy
Edward Hughes Pierre André de Suffren
Siły
12 okrętów 14 okrętów
Straty
51 zabitych i 283 rannych trzy okręty poważnie uszkodzone, 82 zabitych i 255 rannych
Położenie na mapie Sri Lanki miejsce bitwy
8°32′56,79″N 81°14′15,78″E/8,549108 81,237717

Bitwa pod Trincomalee – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 1782 u wybrzeży Cejlonu między eskadrami Pierre de Suffrena i Edwarda Hughesa, stanowiące część kampanii w Indiach w ramach wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Kampania ta była również częścią wojny Brytyjczyków z Królestwem Majsur i IV wojny angielsko-holenderskiej. Admirałowie Hughes i Suffren stoczyli w ciągu roku pięć bitew, z których ta była czwartą w kolejności.

Po bitwie pod Negapatam (6 lipca 1782) obie strony naprawiały uszkodzenia. Suffren 9 sierpnia opuścił Cuddalore i 21 spotkał się z posiłkami (okręty liniowe „Ilustre”, 74 działa i „St Michel”, 60 dział, oraz transportowce z zaopatrzeniem i 600 żołnierzami). Energiczny admirał 25 sierpnia wyruszył do Trincomalee, gdzie trzy dni później dokonał desantu; 31 sierpnia brytyjska załoga poddała się. Hughes, działając bardziej opieszale, przybył 2 września, co pozwoliło Francuzom nie tylko zdobyć port, ale też załadować z powrotem na pokład działa i marynarzy, którzy brali udział w oblężeniu^[1].

Mimo że port był już stracony, a nieprzyjaciel był silniejszy, Hughes postanowił podjąć walkę. Dysponował dwunastoma okrętami (trzema o 74 działach, jednym – o 70, jednym – o 68, sześciu o 64 i jednym pięćdziesięciodziałowym; Francuzi dysponowali czterema okrętami o 74 działach, siedmioma – o 64, jednym o 60 i dwoma o 50 działach (łącznie 14 jednostek). Hughes postanowił odciągnąć ich od bazy, sprawnie manewrując eskadrą i często zmieniając kurs, co powodowało chaos w linii francuskiej, zmuszonej do odpowiednich zmian, a złożonej z jednostek o różnej prędkości. Wczesnym popołudniem Suffren dogonił przeciwnika i nakazał atak z bliska („na dystans strzału z pistoletu”). Jednak gdy okręty dołączyły, wiele z nich otwarło ogień z dużej odległości. Hughes, który utrzymał porządek w szyku, mógł odpowiedzieć zmasowanym ogniem^[1].

Podobnie jak w poprzednich bitwach – doskonały plan francuskiego admirała, by zaatakować nieprzyjacielską straż tylną z dwóch stron został zmarnowany przez podkomendnych. „Vengeur” i fregata „Consolante” nie wykonały rozkazu obejścia brytyjskiej ariergardy, bo obawiały się odcięcia, jeśli przejdą na zawietrzną: ich atak z nawietrznej został odparty przez dwa brytyjskie liniowce, które poważnie uszkodziły „Vengeur”. Trzy liniowce („Ilustre”, „Ajax” i flagowy „Heros”) z czternastu zbliżyły się do nieprzyjaciela i walczyły zacięcie, ale zostały niemalże otoczone przez eskadrę angielską i straciły maszty od ciężkiego ostrzału^[1]. Okręt flagowy Suffrena, poważnie uszkodzony, stracił w pewnej chwili banderę (która w ówczesnej marynarce francuskiej miała kolor biały). Francuski admirał nakazał natychmiastowe wciągnięcie nowej flagi, by nie wywrzeć wrażenia, że się poddał^[a][2].

Uszkodzenia brytyjskich jednostek były mniejsze, ale ogień wyrządził poważne szkody i ze względu na przecieki i brak możliwości łatwego remontu (baza w Trincomalee była we władaniu wroga), po zmianie wiatru i w zapadającym zmroku, Hughes oderwał się od nieprzyjaciela i odpłynął do Madrasu. Suffren wrócił do Trincomalee, ale jeden z jego okrętów wpadł na skały u wejścia do portu, pozostał więc na redzie, ratując zapasy z wraku^[1].

Rezultat i skutki

Bitwa pod Trincomalee (faza I) na obrazie Dominica Serresa: z prawej okręty brytyjskie w szyku liniowym

Brytyjczycy stracili 51 zabitych i 283 rannych, w tym trzech dowódców okrętów, Francuzi, według źródeł angielskich 82 zabitych i 255 rannych^[1], według francuskich – 398 marynarzy i 18 oficerów zabitych i rannych (ok. 1/4 stanu załóg)^[3]. Suffren w dobrze zaopatrzonej bazie mógł wyremontować mocno uszkodzone okręty; pozbawił też dowództwa kapitanów, którzy nie wykonywali jego rozkazów: Tromelina, De Gallesa i dwóch innych^[2].

Po bitwie, z okrętami wymagającymi licznych napraw i wobec zbliżającej się pory monsunów z północnego wschodu, utrudniających żeglugę u wschodnich wybrzeży Indii i Cejlonu, obie strony odpłynęły na zimowe kotwicowiska: Brytyjczycy do Bombaju, a Francuzi do Aceh na Sumatrze^[1].

Uwagi

Przypisy