Bitwa pod Vitorią
| Wojny napoleońskie w Hiszpanii i Portugalii | |||
 Diuk Wellington w roku 1814 | |||
| Czas | 21 czerwca 1813 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | Kraj Basków | ||
| Terytorium | północna Hiszpania | ||
| Wynik | zwycięstwo brytyjsko-hiszpańsko-portugalskie | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Kraju Basków  (c) Miguillen, CC BY-SA 3.0 | |||
Położenie na mapie Hiszpanii  | |||
| 42°51′00″N 2°41′00″W/42,850000 -2,683333 | |||
Bitwa pod Vitorią – starcie zbrojne, które miało miejsce 21 czerwca 1813 r. pomiędzy wojskami angielsko-portugalsko-hiszpańskimi w sile 75 tys. ludzi pod dowództwem księcia Wellingtona a armią 57 tys. Francuzów pod wodzą marszałka Jourdana. Bitwa zakończyła się porażką Francuzów, którzy uszli z pola bitwy pozostawiając duże ilości sprzętu oraz 151 dział.
Podłoże
W lipcu 1812 r. po bitwie pod Salamanką Francuzi ewakuowali się z Madrytu. Po wycofaniu się Francuzów stolicę Hiszpanii zajęła w dniu 12 sierpnia 1812 r. armia Wellingtona, który zostawił trzy dywizje w mieście, natomiast z resztą sił pomaszerował w kierunku północnym do oddalonego o ok. 200 km Burgos. Wellington przecenił jednak siły nieprzyjaciela w Burgos, co zmusiło go do przerwania oblężenia miasta w dniu 21 października, a następnie wycofania się. Dnia 31 października Wellington wycofał się także z Madrytu, po czym skierował się przez Salamankę w kierunku Ciudad Rodrigo w pobliżu granicy portugalskiej. Chciał tym manewrem uniknąć odcięcia swoich ludzi przez armię francuską na północnym i południowym wschodzie kraju. Zimę wódz brytyjski wykorzystał na reorganizację i szkolenie armii.
Również Napoleon wycofał wielu żołnierzy z Hiszpanii celem uzupełnienia swoich sił po stratach poniesionych w kampanii rosyjskiej. Wiosną 1813 roku Wellington ruszył na czele swoich oddziałów z północnej Portugalii do Hiszpanii. Zamiarem Brytyjczyków było uderzenie z flanki na armię francuską marszałka Jourdana. Francuzi stacjonowali w tym czasie nad Duero i Tagiem. Chcąc uniknąć odcięcia przez siły Wellingtona drogi odwrotu ku Francji, wycofali się do Burgos, ścigani przez armię Wellingtona.
Bitwa
Dnia 21 czerwca 1813 roku doszło do starcia obu armii pod Vitorią, nad rzeką Zadorra w kraju Basków. Wellington uderzył na Francuzów trzema kolumnami. Po krótkiej, ale gwałtownej walce 3. dywizja pod dowództwem gen. Thomasa Pictona przełamała centralny czworobok Francuzów. W złożonych przeważnie z kiepskiego, nieostrzelanego żołnierza, oddziałach Jourdana wybuchła panika, która przerodziła się w paniczną ucieczkę. Zginęło i zostało rannych blisko 8 tys. Francuzów. 2 tys. dostało się do niewoli. Po stronie brytyjskiej straty wyniosły 5180 zabitych i rannych. Brytyjczycy zdobyli dodatkowo 151 dział, 415 wozów amunicyjnych i ogromny tabor. Bitwa zakończyła panowanie Napoleona w Hiszpanii.
Brytyjczycy nie podjęli pościgu za uciekającymi Francuzami zadowalając się rabowaniem taboru. Znajdowały się w nim wielkie ilości przedmiotów zrabowanych przez Francuzów w Hiszpanii. Wartość zdobytego łupu szacuje się na kwotę 150 mln euro. Wellington poruszony do żywego brakiem dyscypliny wśród swoich wojsk w swojej notatce z bitwy określił ich mianem szumowin. Po przywróceniu porządku Brytyjczycy jeszcze w grudniu 1813 roku zdobyli San Sebastián i Pampelunę. Następnie wkroczyli na ziemie francuskie, gdzie zamierzali przezimować.
Zwycięstwu pod Vitorią jeden ze swoich utworów (symfonię op. 91, Wellingtons Sieg, znaną także jako Schlacht von Vitoria) poświęcił Ludwig van Beethoven.
Wśród łupów bitewnych znalazła się buława marszałkowska Jourdana, którą Wellington posłał do Londynu, w darze dla księcia regenta (późniejszego Jerzego IV); odwrotną pocztą otrzymał nominację na stopień feldmarszałka.
Bibliografia
- Ian Fletcher: Vittoria 1813: Wellington Sweeps the French from Spain. New York: Praeger Publishers, 2005. ISBN 0-275-98616-0.
- David Gates: The Spanish Ulcer: A History of the Peninsular War. London: Pimlico, 2002. ISBN 0-7126-9730-6.
- Michael Glover: The Peninsular War 1807–1814. London: Penguin, 2001. ISBN 0-141-39041-7.
- Bryan Perrett: The Battle Book: Crucial Conflicts in History from 1469 BC to the Present. London: Arms and Armour, 1993. ISBN 1-85409-125-5.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Symbol miejsca bitwy do legendy mapy