Bitwa pod Zwoleniem (1946)
| działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce | |||
| Czas | 15 czerwca 1946 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik | pomyślny odwrót żołnierzy podziemia | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa pod Zwoleniem – starcie zgrupowania oddziałów partyzanckich Związku Zbrojnej Konspiracji Tadeusza Życkiego „Beliny”, Włodzimierza Kozłowskiego „Oriona”, Stefana Nowackiego „Zagóry”, Mariana Sadowskiego „Dzidy” pod dowództwem Franciszka Jerzego Jaskulskiego „Zagończyka”, liczącego około 130 ludzi, z Grupą Operacyjną NKWD-UB-Armii Czerwonej, 15 czerwca 1946 roku pod Zwoleniem na Mazowszu.
Historia
Zgrupowanie „Zagończyka” rozpoczęło marsz na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Kozienicach w celu odbicia aresztowanych członków podziemia. W celu zdobycia samochodów Zagończyk postanowił uderzyć na oddziały Armii Czerwonej. W miejscowości Podgóra[a], na trasie Radom–Zwoleń, około 100-osobowy oddział Jaskulskiego przygotował zasadzkę. Wpadła w nią kolumna radziecka złożona z 30 samochodów. Po krótkiej walce przejęto 9 aut, reszta została uszkodzona w walkach. Kierowcy samochodów, a także grupa szoferów Armii Czerwonej podróżujących jednym z samochodów, zostali następnie rozstrzelani[1]. Na zdobytych samochodach partyzanci udali się do Zwolenia. Tutaj rozbili posterunek Milicji Obywatelskiej i zerwali wszystkie linie telefoniczne. Ruszyli dalej w kierunku Kozienic. Na drodze napotkali oddział Armii Czerwonej transportujący konie. Wywiązała się wielogodzinna bitwa. Z odsieczą żołnierzom radzieckim przybyła grupa operacyjna UB i oddział NKWD. Wobec przeważających sił wroga żołnierze „Zagończyka” wycofali się w kierunku pobliskiego masywu leśnego. Za nim, we wsi Sucha, rozpuszczono zgrupowanie.
Tymczasem oddziały radzieckie i UB rozpoczęły pacyfikację wiosek znajdujących się w pobliżu miejsca potyczki. Łącznie w Jedlance, Strykowicach Górnych i Zwoleniu spalono co najmniej 28 domów. Czerwonoarmiści rabowali obejścia i gwałcili kobiety.
Była to jedna z największych bitew pomiędzy podziemiem poakowskim a siłami komunistycznymi w regionie. W wyniku starcia pod Zwoleniem oddziały radzieckie straciły przeszło 40 zabitych i 16 rannych. Partyzanci stracili około 6 żołnierzy.
Uwagi
- ↑ Niekiedy mylnie określanej jako Podgóry.
Przypisy
- ↑ Grzegorz Motyka, Obywatel „Igła” – krawiec ze Skaryszewa. Analiza mikrohistoryczna kontrrewolucji wyklętych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2018, s. 30–31.
Bibliografia
- red. Rafał Wnuk, Sławomir Poleszak, Agnieszka Jaczyńska, Magdalena Śladecka: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956. Warszawa–Lublin: 2007, s. 286.
- Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki. „Zagończyk”. Porucznik Franciszek Jaskulski. „Biuletyn IPN”. 1-2 (84- 85), s. 111, 2008.
Linki zewnętrzne
- Wojciech Rodak: Pięć wielkich bitew Żołnierzy Wyklętych: Kuryłówka, Las Stocki, Zwoleń, Surkonty, Kielce. Polska Times, 1.03.2017. [dostęp 2020-08-14].
_of_Narodowe_Si%c5%82y_Zbrojne_(NSZ)_at_plaque_in_Sanok.jpg)
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
.svg){kind=link}
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Znak Narodowych Siły Zbrojnych (NSZ) na tablicy pamiątkowej w Sanoku
Autor: American1990, Licencja: CC BY-SA 3.0
Krzyż Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" (WiN) 1945-1954