Bitwa w Cieśninie Otranto

II Bitwa w Cieśninie Otranto

Krążownik Austro-Węgier SMS „Saida”
Czas	15 maja 1917
Miejsce	Cieśnina Otranto
Przyczyna	Podjęcie przez Państwa Centralne nieograniczonej wojny podwodnej i związana z tym reakcja państw Ententy, zmierzająca do zamknięcia niemieckim i austro-węgierskim okrętom podwodnym możliwości wyjścia na Morze Śródziemne.
Wynik	Zwycięstwo Austro-Węgier
Strony konfliktu
Austro-Węgry  Cesarstwo Niemieckie  Wielka Brytania  Włochy  Francja
Dowódcy
Miklós Horthy Janos von Liechtenstein Alexander Hansa Alfredo Acton
Siły
4 kontrtorpedowce 4 krążowniki 3 torpedowce 1 pancernik inne mniejsze jednostki lotnictwo baterie obrony wybrzeża 8 kontrtorpedowców 6 krążowników inne mniejsze jednostki, w tym patrolowe
Straty
15 zabitych 83 zabitych 72 wziętych do niewoli 2 kontrtorpedowce 2 statki transportowe 14 trawlerów
Położenie na mapie Morza Śródziemnego miejsce bitwy
40°13′10″N 18°55′32″E/40,219444 18,925556

Bitwa w Cieśninie Otranto – bitwa morska I wojny światowej pomiędzy Państwami Centralnymi a państwami Ententy stoczona 15 maja 1917 roku w Cieśninie Otranto.

Plan

Wedle opracowanego planu, głównym celem wojsk centralnych, było poczynienie jak największych szkód w barierze. Założono przy tym uderzenie przy świetle dziennym, aby zwiększyć efektywność ataku na jednostki utrzymujące blokadę.

Przebieg

Dowództwo marynarki naciskało na podjęcie próby przełamania blokady w Cieśninie Otranto i dwie takie próby miały miejsce. Pierwsza z nich doprowadziła do największej bitwy Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej w jej dziejach. 14 maja 1917 w morze wyszły trzy szybkie krążowniki „Saida”, „Helgoland” i flagowy „Novara” i osobno kierowały się ku cieśninie. W pewnym oddaleniu posuwały się kontrtorpedowce „Csepel” i „Balaton”, a w pobliżu znajdowały się okręty podwodne U-4 i U-27. Niemiecki U-Boot UC-25 postawił pole minowe pod Brindisi i obserwował wyjście z portu. Wsparcia udzielało także lotnictwo austro-węgierskie z Cattaro.

Pierwszy natknął się na kutry pilnujące sieci blokadowej „Saida” i o 4.20 rano 15 maja otworzył ogień, szybko zatapiając dwa i ciężko uszkadzając jeden trawler. „Helgoland” w drodze do wyznaczonego rejonu minął całe zgrupowanie kutrów, ale nie podejmował walki dążąc nierozpoznany na południe, gdzie jednak nie zastał żadnych okrętów nieprzyjaciela. Zawrócił więc i o 4.33 otworzył ogień szybko posyłając na dno cztery trawlery, a tuż po 5 rano kolejne cztery. Podobnie „Novara” – gdy nie znalazł niczego w wyznaczonym rejonie zawrócił, natknął się na flotyllę 12 kutrów i dokonał masakry. W sumie krążowniki zatopiły 14 trawlerów i wzięły do niewoli 72 brytyjskich marynarzy. W tym czasie kontrtorpedowce natknęły się na konwój trzech transportowców osłaniany przez włoski kontrtorpedowiec „Borea”. Po krótkiej wymianie ognia „Borea” stanął w płomieniach, dwa transportowce zatopiono, a trzeci ciężko uszkodzono. „Csepel” i „Balaton” skierowały się teraz na miejsce wyznaczonego spotkania z krążownikami, a w ślad za nimi szedł zespół brytyjskich krążowników „Bristol” i „Dartmouth” i pięciu włoskich kontrtorpedowców. Włoskie okręty – jako najszybsze – zostawiły w tyle krążowniki i dochodziły austro-węgierski zespół. Podczas wymiany ognia „Csepel” poważnie uszkodził czołowy kontrtorpedowiec przeciwnika, który wycofał się z walki, a jednostki austro-węgierskie znalazły schronienie pod czarnogórską wioską Giavatičići.

Tymczasem doszło to starcia krążowników. Brytyjczycy (dołączył krążownik „Marsala”) chcieli rozstrzygnąć walkę na dystans, Austro-Węgrzy dążyli do zbliżenia tak, by ich 100-milimetrowe działa mogły dosięgnąć przeciwnika^[1]. W czasie przedłużającej się walki zarówno „Saida”, jak i „Helgoland” zostały trafione. Najtrudniejsza jednak była sytuacja „Novary”, gdzie jeden pocisk eksplodował na pomoście ciężko raniąc dowódcę zespołu kmdr. Horthyego (dowództwo przejął Polak, kpt. Witkowski), a drugi zniszczył kondensator pary. Krążownik stanął. Około godz. 11 „Saida” wzięła „Novarę” na hol, a „Helgoland” ubezpieczał zespół atakowany niemal bez przerwy. O 12.25 nadszedł z pomocą krążownik pancerny „Sankt Georg”. Brytyjczycy zobaczyli duży okręt kwadrans wcześniej i – woląc nie ryzykować starcia z działami kalibru 240 mm – zawrócili do Brindisi, gdzie – niemal przed awanportem – „Dartmouth” został storpedowany przez wciąż czającego się tam UC-25 i bardzo poważnie uszkodzony, a francuski kontrtorpedowiec wszedł na minę (również dzieło niemieckiego U-Boota) i zatonął.

Skutki

Bilans bitwy był następujący: po stronie Ententy stracono 2 kontrtorpedowce, 2 statki transportowe i 14 trawlerów, 1 krążownik został uszkodzony, poległo 83 ludzi, a 72 trafiło do niewoli. Po stronie austro-węgierskiej odnotowano uszkodzenia na „Helgolandzie” i „Novarze”, poległo 15 marynarzy. Pomimo uszkodzeń, jakich doznały okręty austro-węgierskie zasadniczy cel operacji został osiągnięty. Bariera przeciw okrętom podwodnym została poważnie uszkodzona, przedostawanie się okrętów (zwłaszcza podwodnych) na Morze Śródziemne i ich powrót do baz został znacznie ułatwiony. Stan taki miał się utrzymać przez kilka kolejnych miesięcy.

Przypisy

Bibliografia

• Memoires de l'Amiral Horthy Regent de Hongrie, [Paris 1954], s.71-78
• K. Csonkaréti, Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej, 1914- 1918, Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, Kraków 2004
• M. Horthy, Annotated Memoirs of Admiral Milklós Horthy, Regent of Hungary, wersja on-line: tu
• K.u.K. KRIEGSMARINE, tu
• historyshelf.org, tu
• The Word War I Document Archive, http://www.gwpda.org/
• Marina Militarne, http://www.marina.difesa.it
• www.kriegsmarine.at, tu