Blachownia

Blachownia
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Urząd Miasta
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

częstochowski

Gmina

Blachownia

Aglomeracja

częstochowska

Prawa miejskie

1967

Burmistrz

Sylwia Szymańska

Powierzchnia

36,66 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


9735[1]
265,5 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 34

Kod pocztowy

42-290

Tablice rejestracyjne

SCZ

Położenie na mapie gminy Blachownia
Mapa konturowa gminy Blachownia, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Blachownia”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Blachownia”
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego
Mapa konturowa powiatu częstochowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Blachownia”
Ziemia50°46′40″N 18°58′30″E/50,777778 18,975000
TERC (TERYT)

2404014

SIMC

0931365

Urząd miejski
ul.Sienkiewicza 22
42-290 Blachownia
Strona internetowa

Blachowniamiasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Blachownia.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 9865 mieszkańców[2].

Położenie

Miasto jest położone w Obniżeniu Górnej Warty, nad rzeką Stradomką. Historycznie leży na terenie Małopolski[3]. Graniczy z dużym kompleksem lasów, które wchodzą m.in. w skład Parku Krajobrazowego Lasy nad Górną Liswartą.

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 36,66 km²[4].

W latach 1954-1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Blachownia, gromadę zniesiono, przekształcając ją w osiedle miejskie, a w 1967 nadano mu status miasta. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa częstochowskiego.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Blachowni w 2014 r.[1]:
Piramida wieku Blachownia.png

Podział administracyjny

Obszar miasta Blachowni nie jest podzielony na jednostki pomocnicze gminy (np. osiedla lub dzielnice). W rejestrze TERYT wyróżnionych jest 8 integralnych części miasta. Są to[5]:

Nazwa

Miejscowość powstała na przełomie XVII–XVIII wieku obok manufaktury przerabiającej żelazo. Początkowo była osadą, później wsią, a dopiero w XX wieku otrzymała status miasta. Od XVII wieku manufaktury zlokalizowane w miejscowości produkowały blachę. W 1835 zbudowano we wsi dużą fabrykę tego produktu. Od niego pochodzi nazwa miejscowości Blachownia[6].

Historia

Kościół NMP Królowej Polski i św. Michała Archanioła z uszkodzoną wieżą po przejściu tornada w 2008 roku

Historia Blachowni związana jest ściśle z rozwojem przemysłu. Miasto leży w Częstochowskim Obszarze Rudonośnym. Na 1610 r. datuje się założenie w miejscowości manufaktury i uruchomienie wielkich pieców hutniczych. W miejscu istniejącej wcześniej kuźnicy marszałek wielki koronny, starosta olsztyński i krzepicki Mikołaj Wolski wybudował blacharnię. W 1630 r. huta wytwarzała około 800 wozów żelaza rocznie[7]. W 1633 r. kuźnicę w Blachowni i Łojkach odwiedził król Władysław IV będąc w gościnie u Paulinów na Jasnej Górze i był tu „wystawnie podejmowany przez mistrza Zachariasza”[8]. W 1782 r. wieś podlegała pod parafię w Konopiskach.

Miejscowość wymieniona została w XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego jako wieś Stara i Nowa Blachownia leżące w powiecie częstochowskim w gminie Dzbów i parafii Konopiska. W 1827 we wsi znajdowało się 16 domów zamieszkanych przez 104 mieszkańców. W 1835 na gruncie prywatnym Bank Polski działający w Królestwie Polskim założył tutaj fabrykę odlewów żelaznych i blachy. W 1873 wytopiono tutaj 86 761 pudów żelaza. W 1880 oprócz fabryki w miejscowości funkcjonował także wielki piec oraz tartak napędzany silnikiem parowym o sile 20 koni parowych[9].

W latach 50. XX w. rozbudowano hutę i kopalnie rud żelaza w okolicznych miejscowościach, Blachownia uzyskała status osiedla, a w 1967 r. nadano jej prawa miejskie. W 1951 r. oddano do eksploatacji kopalnię rud żelaza „Jerzy” („św. Jerzy”).

W czasie okupacji Blachownia (jako Blachstädt) stanowiła siedzibę powiatu w ramach rejencji opolskiej, która wchodziła w skład prowincji Śląsk, a od 1941 r. w skład nowej prowincji Górny Śląsk.

Obecnie 400 letnią tradycję Huty Blachownia kontynuuje od 2012 r. FMC Odlewnia Żeliwa MIKODA. Wcześniej zakład dzierżawiły przedsiębiorstwa WULFER Sp. z o.o. związana z „Odlewnią Wulkan” w Częstochowie i do 2010 r. PPUH BOSTAL, spadkobiercy państwowego Zakładu Elektro-Metalurgicznego.

15 sierpnia 2008 r. przez Blachownię przeszła trąba powietrzna. Poważnie uszkodzone zostały 122 domy mieszkalne i 62 budynki gospodarcze. Ucierpiał m.in. budynek Urzędu Miasta i kościół miejscowej parafii, z którego zerwana została wieża[10]. Wiatr zniszczył także ponad 10 hektarów lasów[11].

Zabytki

Dawna stacja kolejowa, obecnie budynek Urzędu Stanu Cywilnego
  • Budynek straży granicznej i karczmy w Trzepizurach.
  • Pałacyk myśliwski z 1870 r., zbudowany dla wielkiego księcia Mikołaja Romanowa, rosyjskiego następcy tronu.
  • Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Królowej Polski i św. Michała Archanioła, zbudowany w 1927 r. W kościele – interesujący ołtarz główny.
  • Budynek Urzędu Stanu Cywilnego, pełniący dawniej funkcję stacji kolejowej.
  • Pomnik poświęcony mieszkańcom Blachowni poległym i pomordowanym w okresie II wojny światowej.

Zalew

W północnej części miasta, na Stradomce, znajduje się zbiornik retencyjny.

Transport

Przez miasto przebiegają:

W mieście znajduje się stacja kolejowa Blachownia. Z uwagi na zły stan techniczny oraz znikomą liczbę pasażerów, budynek dworca (wejście od strony ul. M. Konopnickiej) został wyburzony w 2016 roku.

Powiązanie z powiatowym miastem Częstochowa, odbywa się autobusami GTV (linie 150, 151, 152, 161, 162)[12] oraz pociągami PKP.

Turystyka

Przez teren miasta prowadzą trzy szlaki turystyczne:

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół parafialny Najświętszego Zbawiciela

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Blachownia w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118.
  3. Małopolska [zarchiwizowane z adresu 2016-04-26] (pol.).
  4. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 20 sierpnia 2010, ISSN 1505-5507 [zarchiwizowane z adresu 2013-12-20].
  5. Rejestr TERYT.
  6. Rymut 1987 ↓, s. 35.
  7. Barbara Herba, Dzieje Konopisk i okolic, Konopiska, 2004.
  8. R.K., Miasto Blachownia – Parafia, historia, www.frassati.hg.pl [dostęp 2017-10-12].
  9. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło „Blachownia (Stara i Nowa)”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 241. [dostęp 2019-07-02].
  10. usuwanie skutków trąby powietrznej. Ochotnicza Straż Pożarna w Blachowni. [dostęp 2011-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. Cytat: „W wyniku trąby powietrznej w Blachowni poważnie uszkodzone zostały 122 domy mieszkalne (w tym 9 bloków), 62 budynki gospodarcze, budynek Urzędu Miasta, pawilony handlowe, budynek Zarządu Mienia Komunalnego, część remizy strażackiej i Dom Pomocy Społecznej. (…) W naszej miejscowości ucierpiał także kościół parafialny. pw. św. Michała Archanioła. Trąba zerwała wieżę z krzyżem, uszkodzony został dach kościoła.”
  11. Burzliwy weekend. Trąby powietrzne nad Polską. Gazeta.pl Wiadomości, 2008-08-16. [dostęp 2011-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-27)]. Cytat: „W miejscowości Blachownia wiatr zniszczył las na obszarze 10 hektarów. Powalonych zostało kilka tysięcy drzew – utrudniały one przejazdy w tym rejonie.”
  12. Rozkłady Jazdy GTV BUS. [w:] Gmina Blachownia [on-line]. [dostęp 2020-10-03].
  13. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-24].

Bibliografia

  • Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław, Warszawa, Kraków, Łódź: Ossolineum, 1987, s. 35. ISBN 83-04-02436-5.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
POL Szlak zielony.svg
Zielony szlak turystyczny.
Blachownia USC 2014-07-05 p.jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Urząd Stanu Cywilnego w Blachowni
Częstochowa County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Częstochowa County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.06 N
  • S: 50.61 N
  • W: 18.82 E
  • E: 19.85E
Blachownia - urząd miasta.jpg
Autor: Paweł 'pbm' Szubert (talk), Licencja: CC BY-SA 4.0
Siedziba Urzędu Miasta w Blachowni
POL Blachownia COA.svg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to WarX (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5

Author

  • real name: Artur Jan Fijałkowski
  • pl.wiki: WarX
  • commons: WarX
  • mail: [1]
  • jabber: WarX@jabber.org
  • irc: [2]
Blachownia kościoł po tornadzie 2008.jpg
Autor: Przykuta (talk), Licencja: CC BY-SA 4.0
kościół Michała Archanioła w Blachowni po przejściu tornada w 2008 roku, z uszkodzoną wieżą
Piramida wieku Blachownia.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Blachowni, 2014