Black Hills
 Inyan-Kara, jeden ze szczytów Gór Czarnych | |
| Kontynent | Ameryka Północna |
|---|---|
| Państwo | |
| Najwyższy szczyt | |
 | |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
| 44°N 104°W/44,000000 -104,000000 | |
Black Hills – łańcuch górski na granicy stanów Dakota Południowa i Wyoming w Stanach Zjednoczonych, wznoszący się na terenie Wielkich Równin[1]. Region ten, z powodu swojego odcięcia od Gór Skalistych ma wiele cech geologicznej anomalii i jest prawdopodobnie pochodzenia wulkanicznego. Uważany był przez Indian północnoamerykańskich za miejsce święte, zwane przez nich Paha Sapa[2].
Cechy geograficzne
Góry leżą w zachodniej części Dakoty Południowej i rozciągają się aż do wschodniego Wyomingu.
- Szerokość geograficzna: 43°30' do 45° N
- Długość geograficzna: 103° do 105° W
Łańcuch górski ma długość ok. 201,17 km i szerokość 104,61 km[3]. Łańcuch Black Hills zajmuje około 15 500 km²[4]. Jest niejako przedłużeniem wychodzących z Gór Skalistych pasm Bighorn i Gór Śnieżnych. Góry wypiętrzają się z wysokości od 760 do 900 m n.p.m., a najwyższym szczytem jest Harney Peak w Dakocie Południowej[5] (2207 m[6]). Wydobywano tam złoto, ołów, węgiel, sól oraz ropę naftową.
Atrakcje turystyczne
Najbardziej znaną atrakcją turystyczną jest Mount Rushmore, czyli wykute w skale głowy czterech prezydentów Stanów Zjednoczonych[7]. Podobny projekt, jednak dużo większy to niedokończony Pomnik Szalonego Konia, dłuta amerykańskiego rzeźbiarza polskiego pochodzenia – Korczaka Ziółkowskiego. Oba projekty wzbudzają pewne kontrowersje – część bardziej tradycyjnych Dakotów uważa, że profanują one ich święte góry, wypaczają historię i uwłaczają pamięci bohaterów plemienia, pozostali Indianie nie mają jednak nic przeciwko wykorzystywaniu możliwości ekonomicznych i edukacyjnych, które stwarza istnienie obu centrów turystycznych.
Miasto Deadwood było pierwszą osadą poszukiwaczy złota i jest miejscem, gdzie kręcono serial telewizyjny o tej samej nazwie dla telewizji HBO.
Spór o święte miejsce Indian
Black Hills (Paha Sapa) to jedne ze świętych gór Indian Ameryki Północnej, szczególne w ich kulturze miejsce święte wykorzystywane jako obszar tradycyjnych pielgrzymek, modlitw, ceremonii, poszukiwania wizji i składania ofiar przez Indian z wielu okolicznych plemion od czasów przed europejską kolonizacją Ameryki Północnej do dziś. Szczególny stosunek tradycyjnych Indian do Ziemi, w tym do Black Hills traktowanych jako jedno ze świętych miejsc północnoamerykańskich Indian, bywa źródłem konfliktów z innymi użytkownikami gór, które ochronie podlegają tylko częściowo i nie zawsze z uwzględnieniem interesów tubylczych Amerykanów.
Pomimo zagwarantowania przez rząd Stanów Zjednoczonych prawa Siuksów do Black Hills traktatami w Fort Laramie z lat 1851 i 1868 oraz wojen Indian Wielkich Równin w obronie ziem plemiennych w latach 60. i 70. XIX wieku, Góry Czarne stały się stopniowo obszarem amerykańskiego osadnictwa i eksploatacji przemysłowej, a ostatnio także - masowej turystyki. Zdaniem hołdujących tradycji Indian nie tylko gwałci to prawa własności Siuksów, ale także narusza ich prawa do wolności praktyk religijnych oraz świętość całych Gór Czarnych i znajdujących się w nich tubylczych sanktuariów (Bear Butte, Inyan Kara, czy Wind Cave).
Wyroki sądów amerykańskich z lat osiemdziesiątych XX wieku potwierdziły historyczne prawa sześciu plemion Siuksów do Black Hills i przyznały im wielomilionowe odszkodowania, jednak Siuksowie odmawiają ich przyjęcia (zgodnie z głoszonym przez nich hasłem „Black Hills nie są na sprzedaż!”). Domagają się zwrotu przynajmniej części Black Hills w naturze (na mocy ustawy Kongresu) i większego udziału w zarządzaniu terenami publicznymi położonymi w górach, do których nadal wielu z nich pielgrzymuje w celach religijnych.
Zobacz też
- góry kopułowe
Przypisy
- ↑ Black Hills, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-12-19].
- ↑ Roger L. Di Silvestro: In The Shadow of Wounded Knee: The Untold Final Story of the Indian Wars. Bloomsbury Publishing USA, 6 lutego 2007, s. 53. ISBN 978-0-8027-1514-2.
- ↑ Black Hills National Forest – Home. fs.usda.gov. [dostęp 2016-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-19)]. (ang.).
- ↑ Terry W. Bettis: Guards at the Gate: How to Win the War at Home. AuthorHouse, 1 października 2009, s. 110. ISBN 978-1-4389-8607-4.
- ↑ The Federal Writers’ Project: The WPA Guide to South Dakota: The Federal Writers’ Project Guide to 1930s South Dakota. Minnesota Historical Society, 14 października 2008, s. 355. ISBN 978-0-87351-710-2.
- ↑ Clifford A. Pickover: The Book of Black: Black Holes, Black Death, Black Forest Cake and Other Dark Sides of Life. Courier Corporation, 2013, s. 4. ISBN 978-1-60660-049-8.
- ↑ Peter Gardella: American Civil Religion: What Americans Hold Sacred. OUP USA, 2014, s. 232. ISBN 978-0-19-530018-5.
Bibliografia
- Ray H. Mattison: The First Fifty Years. National Park Service, 1955. [dostęp 2012-09-29].
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief location map of the USA (without Hawaii and Alaska).
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 37.0° N
Central meridian :
* E: 96.0° W
Standard parallels:
* 1: 32.0° N * 2: 42.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Formulas for x and y:
x = 50.0 + 124.03149777329222 * ((1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
* sin(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
y = 50.0 + 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 * 0.02613325650382181
- 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 *
(1.3236744353715044 - (1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
* cos(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Mount Rushmore, Etelä-Dakota, Yhdysvallat
United States Forest Service Primary Roads Map
Autor: Belissarius, Licencja: CC BY-SA 3.0
Road tunnel on the way to Iron Mountain, Black Hills, SD.