Blaszakia

Blaszakia
Skoracki et Sikora, 2008
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstawonogi
Gromadapajęczaki
Podgromadaroztocze
RządTrombidiformes
PodrządProstigmata
NadrodzinaCheyletoidea
Rodzinadutkowce
PodrodzinaSyringophilinae
RodzajBlaszakia
Typ nomenklatoryczny

Blaszakia tauracos Skoracki et Sikora, 2008

Blaszakia – rodzaj roztoczy z rzędu Trombidiformes i rodziny dutkowców. Obejmuje 2 opisane gatunki. Oba są obligatoryjnymi pasożytami zewnętrznymi ptaków z rodziny turakowatych, bytującymi wewnątrz dutek ich piór. Znane są tylko z krainy etiopskiej.

Taksonomia

Rodzaj oraz oba jego gatunki, Blaszakia tauracos i Blaszakia rossae, zostały opisane w 2008 roku przez Macieja Skorackiego i Bożenę Sikorę z Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Nazwę rodzajową nadano na cześć Czesława Błaszaka, znanego polskiego akarologa[1] i redaktora naukowego wielotomowego podręcznika zoologii[2].

Najbardziej zbliżonym doń morfologicznie rodzajem jest Charadriphilus[1].

Morfologia

Roztocze te osiągają niewielkie jak na dutkowce rozmiary. Długość ciała u dorosłych samic wynosi od 550 do 580 μm, a u samców od 430 do 440 μm[1]. Ciało podzielone jest na pseudotagmy – gnatosomę i idiosomę, a ta ostatnia z kolei na propodosomę i hysterosomę[3].

Gnatosoma ma subkapitulum osadzone głęboko w idiosomie[3], stylofor o tylnej części zaokrąglonej oraz palec ruchomy szczękoczułków nieuzbrojony w ząbki. Położone w rostralnej części styloforu M-kształtne perytremy mają po 2–3 komory w gałęziach poprzecznych i po 5–7 komór w gałęziach podłużnych. Hypostom pozbawiony jest ząbków bocznych i ma zaokrąglony wierzchołek, który u samicy nosi dwie pary palcowatych guzków i dwie pary warg[1]. Nogogłaszczki mają zaokrąglone krawędzie odsiebne stogoleni[3].

Propodosoma ma na stronie grzbietowej (propodonotum) całobrzegą, słabo zesklerotyzowaną tarczkę propodonotalną i 6 par szczecin (w tym szczecinki vi[3]), ułożonych w czterech rządkach liczących kolejno 2, 1, 1 i 2 ich pary. Na grzbietowej stronie hysterosomy (hysteronotum) tarczka hysterosomalna jest zrośnięta z tarczką pygidialną. U samca wszystkie szczecinki idiosomy są gładkie, natomiast u samicy wszystkie z wyjątkiem szczecinek terminalnych są guzkowato ornamentowane. Szczecinki genitalne i analne występują w liczbie 2 par, a paragenitale w liczbie 3 par[1].

Na spodzie propodosomy apodemy przy odnóżach pierwszej pary nie są zlane z apodemami przy odnóżach drugiej pary; u samicy są lekko, a u samca silnie rozbieżne[1][3]. Pola koksalne (pozostałości bioder) dwóch początkowych par odnóży różnią się kształtem i rozmiarami[3]. Chetotaksja odnóży obejmuje pełny zestaw szczecin charakterystycznych dla rodziny, zobacz: odnóża kroczne dutkowców[1].

Ekologia i występowanie

Rodzaj znany wyłącznie z krainy etiopskiej. Dotychczas stwierdzono jego występowanie w DR Konga, Tanzanii i Gwinei[4].

Oba zaliczane do rodzaju gatunki są obligatoryjnymi pasożytami zewnętrznymi ptaków z rodziny turakowatych, bytującymi wewnątrz dutek ich piór. Do poznanych żywicieli tych roztoczy należą: turak czarnodzioby, turak ostroczuby i turak czerwonoczuby[4]. Stwierdzano je w lotkach drugorzędowych[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Maciej Skoracki, Bożena Sikora. Blaszakia, a New Genus of Quill Mites (Acari: Syringophilidae) Parasitizing Turacos (Aves: Musophagiformes). „Annales Zoologici”. 58 (2), s. 327-332, 2008. DOI: 10.3161/000345408X326636. 
  2. ↑ Piotr Bernatowicz. Recencja książki: "Czesław Błaszak (redakcja naukowa), Zoologia: Szkarłupnie - płazy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015, ss. 738, ISBN 978-83-01-18277-9". „Kosmos. Problemy nauk biologicznych”. 66 (1 (314)), s. 139-144, 2017. Polskie Tpowarzystwo Przyrodników im. Kopernika. 
  3. ↑ a b c d e f g Maciej Skoracki. Quill mites (Acari: Syringophilidae) of the Palaearctic region. „Zootaxa”. 2840, s. 1–415, 2011. 
  4. ↑ a b E. Głowska, M. Chrzanowski , K. Kaszewska. Checklist of quill mites (Acariformes: Syringophilidae) of the World. „Zootaxa”. 3968, s. 1-81, 2015.