Blog

Zrzut ekranu z przykładowym blogiem

Blog (ang. web log – dziennik sieciowy) – rodzaj strony internetowej zawierającej odrębne, zazwyczaj uporządkowane chronologicznie wpisy. Blogi umożliwiają zazwyczaj archiwizację oraz kategoryzację i tagowanie wpisów, a także komentowanie notatek przez czytelników danego dziennika sieciowego. Ogół blogów traktowany jako medium komunikacyjne nosi nazwę blogosfery. W blogach najważniejszą funkcję komunikacyjną pełni tekst językowy, choć pojawiają się także materiały graficzne czy nagrania video^[1].

Blog od wielu innych stron internetowych różni się zawartością. Niegdyś weblogi utożsamiano ze stronami osobistymi^[2]. Dziś ten pogląd jest nieaktualny, wciąż jednak od innych stron internetowych blogi odróżnia bardziej personalny charakter treści: częściej stosowana jest narracja pierwszoosobowa, a fakty nierzadko przeplatają się z opiniami autora^[3]. Ponadto można spotkać się z definicją bloga jako sposobu komunikacji^[4].

Początki blogowania w Polsce

Leszek Olszański za jednego z pierwszych blogerów w Polsce uważa Piotra Waglowskiego^[5], autora serwisu vagla.pl (1997 rok). W rozmowie z Markiem Jeleśniańskim Piotr Waglowski stwierdza jednak, że nigdy nie uważał się za blogera^[6] (ponieważ, jak sam twierdzi, „nie wie, co to jest blog”). Początki blogowania nad Wisłą związane są ponadto z takimi dziennikami sieciowymi, jak „Brukowiec literacki online” (kumple.blog.pl, 2003 rok) oraz „Graster” (raster.blog.pl, 2003 rok).

Krótka historia blogowania

Pierwszy raz termin „blog” został użyty w 1999 r. przez Petera Merholza^[7], redaktora jednego z najwcześniejszych internetowych dzienników, znanego pod nazwą „Robot Wisdom”^[8]. Od dwóch lat funkcjonowało już jednak określenie „weblog” autorstwa Jorna Bargera, oznaczające strony, na których umieszczane były jedynie linki do innych stron z danej dziedziny, ewentualnie komentarze/wpisy ułożone w porządku odwrotnym do chronologicznego^[9]. Blogami nazywano zaś pamiętniki online. Za pierwszego bloga uznaje się stronę WWW założoną w 1990 r. przez Tima Bernersa-Lee. Od tego czasu weblogi rozwijały się bardzo prężnie. Sabina Cisek wyodrębnia trzy etapy ich rozwoju: 1994–2001, 2001–2004 oraz od roku 2004 do teraz^[10]. Przez te wszystkie lata zmieniły się wygląd, forma (od kolekcji linków do następujących po sobie wpisów) i zawartość blogów, a także ich funkcje oraz oprogramowanie narzędziowe. Tematycznie zaczęły przeważać blogi osobiste, udające pamiętniki online. Coraz popularniejsze są też jednak blogi profesjonalne, prowadzone w celach zawodowych.

Zastosowania i aspekty społeczne

Blogi często mają charakter osobisty. Niegdyś utożsamiano je z internetowymi pamiętnikami, dziś ich zakres tematyczny jest tak szeroki, że to określenie wydaje się niesprawiedliwe^[11]. Blogi zawierają osobiste przemyślenia, uwagi, komentarze, rysunki, nagrania (audio i wideo) – przedstawiają w ten sposób światopogląd autora. Dzienniki sieciowe mają też wiele innych zastosowań: mogą być używane jako wortale poświęcone określonej tematyce, narzędzia marketingu czy komunikacji (np. politycznej). O ile blogi osobiste mają zazwyczaj jednego autora, o tyle w innych przypadkach blog ma nierzadko wielu autorów (blogi kolektywne^[3]).

Autorzy blogów śledzą zazwyczaj inne blogi, tworzą do nich odsyłacze (blogroll, trackback) i nawiązują kontakty z ich autorami, wtedy siatka blogów zaczyna działać jako większa, powiązana całość, czyli tzw. blogosfera. W przypadku blogów poświęconych specyficznej tematyce wymiana myśli między autorami może sprzyjać rozwojowi danej dziedziny wiedzy. W przypadku blogów osobistych autorzy nawiązują często stosunki towarzyskie, dlatego też porównuje się sieć blogów z aplikacjami rodzaju social networking.

Rodzaje blogów

Zasadniczy podział blogów opiera się na kryterium środków wyrazu, zazwyczaj wykorzystywanych przez autora. Na tej podstawie można wyróżnić^[3]:

• blog tekstowy – najczęściej wykorzystywanym środkiem wyrazu jest tekst (blogi tego typu są najpopularniejsze); ma on pewne cechy typowe dla tradycyjnych dzienników, takie jak: sposób tworzenia narracji, doraźność i referencjalność poruszanych zagadnień, elementy metatekstowe oraz swobodna forma wypowiedzi;
  • mikroblog – poszczególne wpisy ograniczają się zazwyczaj do jednego lub dwóch zdań, często liczba znaków jest ograniczona (np. Twitter);
• linklog – zasadniczą zawartością są odnośniki do innych treści, czasem opatrzone komentarzem;
• fotoblog – podstawową treść stanowią fotografie;
• wideoblog – podstawową treść stanowią filmy;
• audioblog – jego treść stanowią pliki audio (podcasty).

Ponadto można wyróżnić:

• moblog – treść jest umieszczana za pomocą urządzenia mobilnego;
• blog dynamiczny – taki, na którym wpisy pojawiają się przynajmniej raz dziennie^[12];
• flog – blog osobisty, którego autor jest opłacany przez przedsiębiorstwo; jego celem jest ukryta reklama produktów;
• roblog – treść jest dobierana bez ingerencji człowieka;
  • spam blog (splog) – ma na celu manipulowanie wynikami wyszukań wyszukiwarek internetowych.

Ze względu na cel pisania wyróżniamy blogi^[13]:

• osobiste – przypominają dzienniki intymne;
• blogi relacyjne – to odmiana blogów osobistych - głównym celem jest podtrzymywanie kontaktów towarzyskich;
• zawodowe – np. naukowe lub dziennikarskie, zakładane po to, aby zbudować wizerunek i wiarygodność poprzez prezentację dotychczasowego dorobku autora;
• opisujące świat – autorzy wyrażają w nich swoje opinie na różne tematy, dzielą się z odbiorcami swoimi zainteresowaniami;
• blogi podróżnicze – opisujące miejsca, atrakcje turystyczne i sposoby na podróżowanie;
• blogi reklamowe – (fake blogs) blogi reklamowe, ich inicjatorami są firmy;
• splogi – treści blogów, które są automatycznie wypełniane przez maszyny spamujące.

Funkcje blogów

W artykule "Blog jako dokument osobisty – specyfika dziennika prowadzonego w Internecie" Marta Olcoń na podstawie analizy wypowiedzi blogerów wyróżniła kilka najważniejszych powodów prowadzenia bloga^[14]. Daje on bowiem możliwość:

• ekspresji – forma bloga stwarza okazję do wyrażenia siebie, subiektywnej wizji świata, w której manifestuje się osobowość i oryginalność autora. Blog realizuje zatem potrzebę bycia dostrzeżonym, a nawet podziwianym. To też narzędzie wywierania wpływu dzięki istnieniu społeczności sieci;
• autopromocji – pisanie dziennika w przestrzeni wirtualnej oferuje możliwość wykreowania i wypromowania alternatywnego „ja”
• zaspokajania przyjemności – zarówno czytanie, jak i pisanie bloga to forma rozrywki, sposób spędzania czasu wolnego, dostarczanie codziennej porcji przyjemności;
• zaspokajania potrzeby więzi, towarzyskości – blog pozwala uciec przed samotnością, umożliwia nie tylko ekspresję siebie, ale także nawiązanie interesujących kontaktów towarzyskich. Blog przeistacza się w ten sposób w forum dyskusyjne;
• spełnienia potrzeb emocjonalnych – wyładowania swoich emocji, poczucia wolności słowa i swobody wypowiedzi.

Artykuły o blogach w Wikipedii:

• Pharyngula
• Gizmodo
• Climate Audit
• Laptopical

Artykuły o blogerach w Wikipedii:

• Kataryna
• Wawrzyniec Prusky
• Sergiusz Pinkwart
• Jessica Mercedes

Zobacz też

• blogosfera
• Blog Roku
• TrackBack
• pingback
• blogroll
• podcasting
• VODcast

Przypisy