Blokada Berlina
| zimna wojna | |||
 Amerykański samolot transportowy Douglas C-54 Skymaster ląduje na lotnisku Tempelhof podczas blokady Berlina | |||
| Czas | 24 czerwca 1948 – 12 maja 1949 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | agresywna polityka ZSRR | ||
| Wynik | zniesienie blokady, | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Blokada Berlina (Zachodniego) – jeden z pierwszych poważnych kryzysów zimnej wojny, mający miejsce w latach 1948–1949 w Berlinie Zachodnim.
Historia
Wraz z upływem czasu od zakończenia II wojny światowej stosunki między Związkiem Radzieckim a zachodnimi aliantami pogarszały się, co znajdowało odzwierciedlenie w dyskusjach na temat przyszłości Niemiec. Bezpośrednią przyczyną kryzysu była reforma walutowa, przeprowadzona bez uzgodnienia z ZSRR przez zachodnich aliantów w ich strefach okupacyjnych (ZSRR, zgodnie ze swą polityką utrzymywania Niemiec w osłabieniu, drukował takie ilości reichsmarek, że zaczęto zamiast nich używać papierosów, jako środka transakcji barterowych) – 20 czerwca 1948 reichsmarka została zastąpiona przez markę niemiecką.
Związek Radziecki obawiał się, że straci gospodarczą kontrolę nad swoją częścią Niemiec i w nocy z 23 na 24 czerwca okupacyjne władze strefy radzieckiej zarządziły blokadę zachodnich sektorów Berlina oraz odcięły dostawy energii elektrycznej. Lądowe szlaki komunikacyjne wiodące przez radziecką strefę okupacyjną (amerykańskie, brytyjskie i francuskie sektory Berlina stanowiły enklawę na terytorium kontrolowanym przez Sowietów) zostały zablokowane, w odpowiedzi na co mocarstwa zachodnie (USA i Wielka Brytania) rozpoczęły tworzenie mostu powietrznego. Amerykanie swoje działania określili mianem operacji Vittles, Brytyjczycy – operacją Plainfare. Początki mostu powietrznego, na małą skalę, dla własnych potrzeb, Amerykanie wdrożyli już 1 kwietnia 1948, a po nich Brytyjczycy[1]. Natychmiast po wprowadzeniu pełnej blokady, alianci zachodni rozpoczęli niemającą do tej pory precedensu akcję zaopatrywania całego miasta mostem powietrznym.
Blokada trwała niemal 11 miesięcy i zakończyła się zwycięstwem mocarstw zachodnich, głównie Stanów Zjednoczonych. Lotnictwo tych państw było w stanie dostarczać zaopatrzenie (węgiel, żywność) mieszkańcom zachodniej części Berlina w wystarczającej ilości. Władze radzieckie, wobec fiaska prowadzonej polityki, na początku maja 1949 podjęły decyzję o zniesieniu blokady (wpływ na tę decyzję miało też utworzenie NATO, co było demonstracją siły państw zachodnich). Zakończyła się ona 12 maja, choć loty w ramach mostu powietrznego odbywały się jeszcze przez kilka miesięcy.
Łącznie w czasie trwania blokady w ramach mostu powietrznego odbyło się 278 228 lotów, w których przewieziono 2 326 406 ton zaopatrzenia (w tym 1 421 119 ton węgla), a w wypadkach lotniczych zginęło 31 pilotów amerykańskich i 41 brytyjskich[2]. W tym brytyjski RAF dostarczył 394 509 ton zaopatrzenia w 65 857 lotach[1]. Po stronie brytyjskiej brało udział także 25 przewoźników cywilnych, których samoloty były czarterowane[1]. Początkowo ciężar spoczywał głównie na standardowych dwusilnikowych samolotach transportowych Douglas C-47 Skytrain (Dakota) z czasów wojny, stopniowo uzupełnianych i zastępowanych przez cięższe typy, jak Douglas C-54 Skymaster i Avro York. Po stronie brytyjskiej używano nawet łodzi latających Short Sunderland[1].
Na początku jesieni dostawy wynosiły 5620 ton dziennie, a rekordowego 16 kwietnia 1949 (przed niedzielą wielkanocną) dostarczono 13 tys. t ładunków przy 1400 lotach[3].
Blokada Berlina, zwana także pierwszym kryzysem berlińskim, przyspieszyła proces podziału Niemiec na dwa kraje. Nastąpiło także rozdzielenie władz Berlina. W czerwcu 1948 miała miejsce narada w Londynie, podczas której państwa zachodnie odrzuciły propozycję ZSRR, zmierzającą do utworzenia jednego rządu ogólnoniemieckiego. Stało się jasne, iż Niemcy zostaną podzielone na dwa odrębne państwa, które dostaną się w różne strefy wpływów. Doszło więc do utworzenia dwóch państw niemieckich: Republiki Federalnej Niemiec (23 maja 1949 weszła w życie nowa konstytucja) i Niemieckiej Republiki Demokratycznej (7 października 1949) oraz enklawy Berlina Zachodniego.
Zobacz też
- Rosinenbomber
- Kryzys berliński 1961
- Zderzenie samolotów na Gatow
Przypisy
- ↑ a b c d J.W.R. Taylor, P.J.R. Moyes, Pictorial history of the R.A.F. Volume 3. 1945-1969. Nowy Jork: Arco, 1970 (ang.), s. 20–26.
- ↑ Berlin Airlift Quick Facts. usafe.af.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-09)]. (ang.).
- ↑ Mark Sołonin: Nic dobrego na wojnie. Poznań: Rebis, 2011, s. 140–141. ISBN 978-83-7510-714-2.
Linki zewnętrzne
- Infografika przedstawiająca most powietrzny do Berlina [1]
Media użyte na tej stronie
.svg)
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
.svg)
The flag of the United Kingdom (3:5 version). This flag is the Union Flag in the 3:5 ratio exclusively used on land. At sea, the correct ratio is 1:2.
.svg)
.svg)
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.
This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.
.svg)
Flag of South Africa, also known as the Oranje-Blanje-Blou, used from 31 maja 1928 until 27 kwietnia 1994
.svg)
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
.svg){kind=link}
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
U.S. Navy Douglas R4D and U.S. Air Force C-47 aircraft unload at Tempelhof Airport during the Berlin Airlift. The first aircraft is a C-47A-90-DL (s/n 43-15672).
Berliners watching a C-54 land at Berlin Tempelhof Airport, 1948.
Autor: Stefan-Xp, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The four sectors of the occupied Berlin