Blokada Berlina

Blokada Berlina
zimna wojna
Ilustracja
Amerykański samolot transportowy Douglas C-54 Skymaster ląduje na lotnisku Tempelhof podczas blokady Berlina
Czas

24 czerwca 1948 – 12 maja 1949

Miejsce

Berlin Zachodni

Terytorium

okupowane Niemcy

Przyczyna

agresywna polityka ZSRR

Wynik

zniesienie blokady,
utrzymanie Berlina Zachodniego pod kontrolą zachodnich aliantów

Strony konfliktu
 Stany Zjednoczone
 Wielka Brytania
Wsparcie:
 Francja
 Kanada
 Australia
 Nowa Zelandia
 Związek Południowej Afryki
 ZSRR
Dowódcy
Robert Lovett
Lucius Clay
Brian Robertson
Wasilij Sokołowski
Straty
39 brytyjskich i 31 amerykańskich pilotów zabitych w wypadkach,
15 niemieckich cywilów
brak
brak współrzędnych

Blokada Berlina (Zachodniego) – jeden z pierwszych poważnych kryzysów zimnej wojny, mający miejsce w latach 1948–1949 w Berlinie Zachodnim.

Historia

Trzy korytarze powietrzne z Zachodnich Niemiec do Berlina Zachodniego

Wraz z upływem czasu od zakończenia II wojny światowej stosunki między Związkiem Radzieckim a zachodnimi aliantami pogarszały się, co znajdowało odzwierciedlenie w dyskusjach na temat przyszłości Niemiec. Bezpośrednią przyczyną kryzysu była reforma walutowa, przeprowadzona bez uzgodnienia z ZSRR przez zachodnich aliantów w ich strefach okupacyjnych (ZSRR, zgodnie ze swą polityką utrzymywania Niemiec w osłabieniu, drukował takie ilości reichsmarek, że zaczęto zamiast nich używać papierosów, jako środka transakcji barterowych) – 20 czerwca 1948 reichsmarka została zastąpiona przez markę niemiecką.

Związek Radziecki obawiał się, że straci gospodarczą kontrolę nad swoją częścią Niemiec i w nocy z 23 na 24 czerwca okupacyjne władze strefy radzieckiej zarządziły blokadę zachodnich sektorów Berlina oraz odcięły dostawy energii elektrycznej. Lądowe szlaki komunikacyjne wiodące przez radziecką strefę okupacyjną (amerykańskie, brytyjskie i francuskie sektory Berlina stanowiły enklawę na terytorium kontrolowanym przez Sowietów) zostały zablokowane, w odpowiedzi na co mocarstwa zachodnie (USA i Wielka Brytania) rozpoczęły tworzenie mostu powietrznego. Amerykanie swoje działania określili mianem operacji Vittles, Brytyjczycy – operacją Plainfare. Początki mostu powietrznego, na małą skalę, dla własnych potrzeb, Amerykanie wdrożyli już 1 kwietnia 1948, a po nich Brytyjczycy[1]. Natychmiast po wprowadzeniu pełnej blokady, alianci zachodni rozpoczęli niemającą do tej pory precedensu akcję zaopatrywania całego miasta mostem powietrznym.

Blokada trwała niemal 11 miesięcy i zakończyła się zwycięstwem mocarstw zachodnich, głównie Stanów Zjednoczonych. Lotnictwo tych państw było w stanie dostarczać zaopatrzenie (węgiel, żywność) mieszkańcom zachodniej części Berlina w wystarczającej ilości. Władze radzieckie, wobec fiaska prowadzonej polityki, na początku maja 1949 podjęły decyzję o zniesieniu blokady (wpływ na tę decyzję miało też utworzenie NATO, co było demonstracją siły państw zachodnich). Zakończyła się ona 12 maja, choć loty w ramach mostu powietrznego odbywały się jeszcze przez kilka miesięcy.

Łącznie w czasie trwania blokady w ramach mostu powietrznego odbyło się 278 228 lotów, w których przewieziono 2 326 406 ton zaopatrzenia (w tym 1 421 119 ton węgla), a w wypadkach lotniczych zginęło 31 pilotów amerykańskich i 41 brytyjskich[2]. W tym brytyjski RAF dostarczył 394 509 ton zaopatrzenia w 65 857 lotach[1]. Po stronie brytyjskiej brało udział także 25 przewoźników cywilnych, których samoloty były czarterowane[1]. Początkowo ciężar spoczywał głównie na standardowych dwusilnikowych samolotach transportowych Douglas C-47 Skytrain (Dakota) z czasów wojny, stopniowo uzupełnianych i zastępowanych przez cięższe typy, jak Douglas C-54 Skymaster i Avro York. Po stronie brytyjskiej używano nawet łodzi latających Short Sunderland[1].

Na początku jesieni dostawy wynosiły 5620 ton dziennie, a rekordowego 16 kwietnia 1949 (przed niedzielą wielkanocną) dostarczono 13 tys. t ładunków przy 1400 lotach[3].

Blokada Berlina, zwana także pierwszym kryzysem berlińskim, przyspieszyła proces podziału Niemiec na dwa kraje. Nastąpiło także rozdzielenie władz Berlina. W czerwcu 1948 miała miejsce narada w Londynie, podczas której państwa zachodnie odrzuciły propozycję ZSRR, zmierzającą do utworzenia jednego rządu ogólnoniemieckiego. Stało się jasne, iż Niemcy zostaną podzielone na dwa odrębne państwa, które dostaną się w różne strefy wpływów. Doszło więc do utworzenia dwóch państw niemieckich: Republiki Federalnej Niemiec (23 maja 1949 weszła w życie nowa konstytucja) i Niemieckiej Republiki Demokratycznej (7 października 1949) oraz enklawy Berlina Zachodniego.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d J.W.R. Taylor, P.J.R. Moyes, Pictorial history of the R.A.F. Volume 3. 1945-1969. Nowy Jork: Arco, 1970 (ang.), s. 20–26.
  2. Berlin Airlift Quick Facts. usafe.af.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-09)]. (ang.).
  3. Mark Sołonin: Nic dobrego na wojnie. Poznań: Rebis, 2011, s. 140–141. ISBN 978-83-7510-714-2.

Linki zewnętrzne

  • Infografika przedstawiająca most powietrzny do Berlina [1]

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
Flag of the United Kingdom (3-5).svg
The flag of the United Kingdom (3:5 version). This flag is the Union Flag in the 3:5 ratio exclusively used on land. At sea, the correct ratio is 1:2.
Flag of Canada (1921–1957).svg
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.

This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW
Flag of New Zealand.svg
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.
Flag of South Africa (1928–1994).svg
Flag of South Africa, also known as the Oranje-Blanje-Blou, used from 31 maja 1928 until 27 kwietnia 1994
Flag of the USSR (1936-1955).svg
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.
C-47s at Tempelhof Airport Berlin 1948.jpg
U.S. Navy Douglas R4D and U.S. Air Force C-47 aircraft unload at Tempelhof Airport during the Berlin Airlift. The first aircraft is a C-47A-90-DL (s/n 43-15672).
Airliftbases.jpg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Airlift Bases
C-54landingattemplehof.jpg
Berliners watching a C-54 land at Berlin Tempelhof Airport, 1948.
Occupied Berlin.svg
Autor: Stefan-Xp, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The four sectors of the occupied Berlin