Blokada morska

Blokada morska na początku XIX wieku

Blokada morska (ang. naval blockade) – zamknięcie portu lub całego wybrzeża kraju przeciwnika dla wszystkich statków handlowych.

Wyróżniamy dwa rodzaje blokad:

  • Blokada morska pokojowa – przecięcie przez flotę wojenną państwa blokującego (bez wypowiedzenia wojny) komunikacji morskiej państwa blokowanego w celu zmuszenia go do przyjęcia stawianych żądań. W przeciwieństwie do blokady morskiej wojennej nie daje ona możliwości konfiskaty statków naruszających blokadę. Blokada morska pokojowa, uważana dawniej za jeden z dopuszczalnych rodzajów represaliów, jest sprzeczna z współczesnym prawem międzynarodowym i może być uznana za akt agresji[1].
  • Blokada morska wojenna – przecięcie komunikacji morskiej w celu szkodzenia nieprzyjacielowi w wojnie morskiej. Deklaracja paryska z 1856 i nieratyfikowana deklaracja londyńska z 1909 wymagały, aby blokada morska była rzeczywista, tzn. aby blokowane porty i wybrzeża były skutecznie strzeżone przez okręty państwa blokującego. Naruszenie blokady morskiej powoduje konfiskatę statku i ładunku. Blokada, która nie odpowiada wymogom rzeczywistości (nie jest skuteczna), nosi nazwę blokady fikcyjnej (gabinetowej, papierowej) i może być nieuznana przez państwa neutralne. Zasada rzeczywistości blokady morskiej nie była przestrzegana podczas I i II wojny światowej.

Blokadę morską stosowały m.in. Stany Zjednoczone Ameryki wobec Skonfederowanych Stanów Ameryki podczas wojny secesyjnej w latach 1861-1865, w ramach planu Anaconda – mimo że nie uznawały Konfederacji za odrębne państwo.

Karta Narodów Zjednoczonych w art. 42 głosi że Rada Bezpieczeństwa może przeprowadzić siłami powietrznymi, morskimi lub lądowymi taką akcję, jaką uzna za konieczną dla utrzymania albo przywrócenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Akcja ta może obejmować demonstrację, blokadę i inne operacje sił zbrojnych, powietrznych, morskich lub lądowych członków Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

  • Marian Laprus [red.]: Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 44.
  • Lesław Furmaga, Józef Wójcicki: Mały słownik morski. Gdynia: Mitel International Ltd, 1993. ISBN 83-85413-73-1.

Media użyte na tej stronie

Blockade of Toulon, 1810-1814.jpg
The Blockade of Toulon, 1810-14: Pellew's Action, 5 November 1813

An incident in the blockade of Toulon, the principal French Mediterranean naval port, towards the end of the Napoleonic War. By the autumn of 1813 the French fleet at Toulon had built up to 21 sail of the line and 40 frigates, all ready for sea. Units of this fleet exercised regularly and on 5 November between 12 and 14 ships of the line, six frigates and a schooner, all commanded by Vice-Admiral Maurice Emeriau, left port with a favourable wind that later changed direction and caused them some difficulties.

The inshore squadron of Vice-Admiral Sir Edward Pellew's fleet consisted of four frigates, 'Mulgrave', 'Pembroke', 'Armada', and 'Scipion'. Captain Henry Heathcote, the British senior officer in charge of the squadron, immediately made efforts to cut off the French ships frantically trying to return to port. In the early afternoon several larger British units, including Pellew in his flagship, 'Caledonian', 120 guns, managed to make contact with the French who none the less succeeded in escaping.

Luny has interpreted the moment when Rear-Admiral Cosmao-Kerjulien and his squadron head for the safety of Toulon Harbour. This is depicted in the left middle distance, where units of the French fleet can also be seen moored bow-on in the extreme left background. The high coast of France around Toulon has been depicted in the background, with a defence post visible on the hill to the left and one on a rocky outcrop on the far right. In the centre left foreground is a French two-decker that has stayed behind. She has just received a broadside on her port quarter from the 'Caledonian', seen almost in starboard-broadside view. The Frenchman's main topmast is shot through and falling and her spanker yard is shot in two. To the right of the 'Caledonian' is Captain George Burlton's 'Boyne', 98 guns, in starboard-bow view. The painting dates from seventeen years after the event and the artist has inscribed it 'T.Luny 1830' on the left, on a floating spar.

Blockade of Toulon, 1810-1814: Pellew's action, 5 November 1813