Bloudkova velikanka

Bloudkova velikanka
Punkt konstrukcyjny K125
Ilustracja
Państwo

 Słowenia

Miejscowość

Rateče (Planica)

Data otwarcia

14 października 2012

Rozmiar skoczni (HS)

138 m

Igelit

jest

Rekord

142 m

(2014-03-23)

Słowenia Peter Prevc

Najdłuższy skok

149,0 m

(2014-03-29)

Słowenia Anže Lanišek

Kluby

SD Planica

Położenie na mapie Słowenii
Mapa konturowa Słowenii, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bloudkova velikanka”
Ziemia46°28′35″N 13°43′16″E/46,476389 13,721111
Srednja skakalnica
Punkt konstrukcyjny K95
Ilustracja
Państwo

 Słowenia

Miejscowość

Rateče (Planica)

Data otwarcia

14 października 2012

Rozmiar skoczni (HS)

102 m

Igelit

jest

Rekord

106 m

(2014-02-16)

Słowenia Dejan Judež

Kluby

SD Planica

Bloudkova velikanka (1934)
Punkt konstrukcyjny K130
Ilustracja
Państwo

 Słowenia

Miejscowość

Rateče (Planica)

Data otwarcia

4 lutego 1934

Rozmiar skoczni (HS)

140 m

Igelit

brak

Rekord

147,5 m

(1998-03-22)

Japonia Noriaki Kasai

Kluby

SD Planica

Stanko Bloudek
Ivan Rožman

Bloudkova velikanka – kompleks dwóch skoczni narciarskich, zlokalizowany nieopodal wsi Rateče (gmina Kranjska Gora) w dolinie Planica w Alpach Julijskich w Słowenii, wybudowany w 2012 r. w miejscu starej Bloudkovej velikanki z 1934 r. W skład kompleksu wchodzą: skocznia duża (K125) i normalna Srednja skakalnica (K95), stanowiące część Nordijskiego centera Planica. Obok usytuowana jest Letalnica.

Na starej Bloudkovej velikance ustanowiono 10 oficjalnych rekordów świata, a 5 z upadkiem lub dotkięciem zeskoku. Pierwszy w historii oficjalny skok na ponad sto metrów oddano tutaj w 1936 r., kiedy Sepp Bradl wylądował na 101,5 metra[1][2].

Historia

Początki

Inicjatorem budowy obiektów sportowych w Planicy był Joso Gorec z Lublany, ówczesny sekretarz generalny Jugosłowiańskiego Związku Narciarskiego i członek klubu narciarskiego Ilirija Lublana. Zapragnął on, by Słowenia stała się rozpoznawalna na arenie międzynarodowej, dlatego wpadł na pomysł budowy największej skoczni narciarskiej świata w tym miejscu. Co prawda od 1930 r. w połowie drogi między Ratečami, a terenem współczesnego ośrodka (Nordijski center Planica) istniała skocznia narciarska, jednak była niewielkich rozmiarów (K25)[3]. 20 grudnia 1931 z inicjatywy Goreca otwarto – nowoczesny jak na tamte czasy – Dom Ilirija (obecnie Dom Planica) z kortem tenisowym i basenem pływackim, które wedle jego wizji miały stać się zaczątkiem dużego ośrodka narciarstwa klasycznego. W 1932 r. zatrudnił on swojego przyjaciela Stanko Bloudka do sporządzenia planów nowej skoczni K80, ponieważ FIS nie dopuszczał wówczas większych obiektów. Po wspólnym ustaleniu dokładnej lokalizacji i wykonaniu pomiarów geodezyjnych rozpoczęto budowę, jednak dość szybko zabrakło na nią pieniędzy. Dość szybko do Goreca zgłosił się Ivan Rožman, budowniczy i alpinista z Lublany, który zaproponował budowę skoczni K90 przez swoją firmę wykonawczą. Po sporządzeniu dokumentacji przez Rožmana, Gorec przystał na tę propozycję zwłaszcza że plan nowego partnera obejmował również sfinansowanie całości inwestycji. Według nowego projektu obiekt miał stanąć w miejscu budowy rozpoczętej przez Bloudka. Na początku pojawiły się co prawda problemy z własnością gruntów, bowiem rolnicy z Ratečów nie chcieli sprzedawać swojej ojcowizny, jednak po interwencji proboszcza miejscowej parafii, zmienili zdanie. Budowę obiektu zrealizowano w zaledwie dwa miesiące, od października do grudnia 1933 r., a według ówczesnych kryteriów spełniała ona wszystkie warunki dla skoczni mamuciej. Dlatego nadano jej nazwę Velikanka, dość niespodziewanie dodając człon Bloudkova. 4 lutego 1934 uroczyście otwarto ją mistrzostwami Królestwa Jugosławii[4].

Spór o nazwę skoczni

Kwestia nazwy skoczni doprowadziła do wielkiego sporu pomiędzy Rožmanem, a Gorecem i Bloudkiem. Rožman twierdził, że obiekt powinien nosić jego imię, zarzucając Gorecowi faworyzowanie Bloudka, z którym przyjaźnili się od lat i działali w tym samym klubie – SK Ilirija. Choć Gorec oczywiście wiedział kto jest prawdziwym twórcą Velikanki, dawał ciche przyzwolenie na nazywanie skoczni przez media oraz kibiców od nazwiska Bloudka. Bloudek z kolei natychmiast wrócił do Planicy jako główny konstruktor odpowiedzialny za wszystkie rozbudowy skoczni aż do swojej śmierci[5]. W 1935 r. obrażony Rožman wyjechał z Planicy, nigdy już do niej nie wracając.

Późniejsze lata

25 marca 1934 na Velikance odbył się pierwszy konkurs międzynarodowy, a Birger Ruud ustanowił wówczas nowy rekord świata w długości skoku, uzyskując 92 m[6]. W trakcie zawodów w 1936 r. Bradlowi udało się ustać pierwszy skok ponad 100 m. W konkursie udziału nie brali Norwegowie, gdyż próbowali ustanowić rekord w swoim kraju. W czasie II wojny światowej wciąż bito tu rekordy. W 1941 r. Rudi Gering ustanowił tylko dwa rekordy świata (108 i 118 m), a nie pięć, tak często mylnie cytowanych. Heinz Palme dotknął ziemi na rekordowym dystansie 109 metrów. Ze słoweńskich źródeł wynika, że Hans Lahr (111 m) i Paul Krauß 112 m skoczyli po tym, jak Gering ustanowił swój drugi rekord świata[7][8]. W 1954 r. stworzono pierwsze plany budowy nowej, większej skoczni narciarskiej i od 1969 r. do lotów używana była już Letalnica. Mimo tego aż do lat 90. w kompleksie regularnie organizowane były zawody[9]. Ostatni międzynarodowe konkursy rozegrane na obiekcie K-120 to zakończenie Pucharu Świata w sezonie 1997/98 w dniach 21 i 22 marca 1998 oraz zawody Pucharu Kontynentalnego w sezonie 2000/01 dnia 18 lutego 2001. Skocznia była użytkowana do 16 grudnia 2001, później popadła w ruinę. Z powodu problemów finansowych była nieczynna przez ponad 10 lat. Dłużej działała skocznia normalna (Srednja velikanka), na której zawody Pucharu Kontynentalnego organizowano aż do sezonu 2006/07. Rozegrano tam też Mistrzostwa Świata Juniorów w Narciarstwie Klasycznym 2007[9].

Przebudowa 2011–2012

W lutym 2011 r. podjęto decyzję o budowie Nordijskiego centera Planica, tj. o przebudowie istniejących obiektów i budowie nowych[10]. W październiku 2012 r. ukończono przebudowę Bloudkovej velikanki i Srednjej skakalnicy, po której rozmiary skoczni zostały zmienione do rozmiarów HS-139 i HS-104. 13 października 2012 pierwszy skok na nowym obiekcie oddał Primož Peterka, a następnego dnia podczas otwarcia obiektu rozegrano mistrzostwa Słowenii w skokach narciarskich, których zwycięzcą został Jurij Tepeš[11]. W sezonie 2013/2014 po 16 latach przerwy na skoczni odbyły się konkursy Pucharu Świata[9]. W związku z nowymi przepisami Międzynarodowej Federacji Narciarskiej w sezonie 2017/18 został zmieniony rozmiar skoczni normalnej z odległości 104 na 102 metry oraz rozmiar skoczni dużej ze 139 na 138 metrów[12][13].

Parametry techniczne

Skocznia duża

  • Punkt konstrukcyjny: 125 m
  • Wielkość skoczni (HS): 138 m
  • Długość rozbiegu: 98,4 m
  • Nachylenie rozbiegu: 35°
  • Długość progu: 6,7 m
  • Nachylenie progu: 11°
  • Wysokość progu: 3,1 m
  • Nachylenie zeskoku: 33,55°

Skocznia normalna

  • Punkt konstrukcyjny: 95 m
  • Wielkość skoczni (HS): 102 m
  • Długość rozbiegu: 88,5 m
  • Nachylenie rozbiegu: 34°
  • Długość progu: 6,4 m
  • Nachylenie progu: 10,5°
  • Wysokość progu: 2,4 m
  • Nachylenie zeskoku: 35,17°

Lista triumfatorów zawodów w Planicy

DataSkoczniaZawody1. miejsce2. miejsce3. miejsce
4 lutego 1934  K-90Otwarcie Franc Palme Bogo Šramel Gregor Klančnik
25 marca 1934  K-90MiędzynarodowyNorwegia Birger RuudNorwegia Sigmund RuudAustria Gregor Höll
17 marca 1935  K-106MiędzynarodowyPolska Stanisław MarusarzCzechosłowacja Antonín BartoňSzwajcaria Marcel Reymond
15 marca 1936  K-106MiędzynarodowyAustria Sepp BradlAustria Gregor HöllAustria Rudolf Rieger
16 marca 1938  K-106StudiowanieAustria Sepp BradlIII Rzesza Hans WiedemannAustria Walter Delle Karth
10 marca 1940  K-120StudiowanieIII Rzesza Sepp BradlIII Rzesza Gustl BerauerIII Rzesza Paul Häckel
2 marca 1941  K-120StudiowanieIII Rzesza Rudi GeringIII Rzesza Paul KraußIII Rzesza Hans Lahr
24 marca 1947  K-120Studiowanie Rudi FinžgarSzwajcaria Charles BlumSzwajcaria Fritz Tschannen
17 marca 1948  K-120MTLNSzwajcaria Fritz TschannenSzwajcaria Jean ZurbriggenSzwajcaria Charles Blum
14–17 marca 1950  K-120MTLN Janez Polda Rudi FinžgarNorwegia Sverre Stenersen
19 marca 1950  K-120Wystawa Rudi FinžgarNorwegia Slattsveen Janez Polda
13–14 marca 1954  K-120MTLNFinlandia Ossi LaaksonenNorwegia Jack AlfredsenFinlandia Hemmo Silvennoinen
9–10 marca 1957  K-120MTLN Helmut RecknagelFinlandia Eino KirjonenFinlandia Pekka Tirkkonen
26–27 marca 1960  K-120MTLN Helmut RecknagelNorwegia Arne LarsenFinlandia Raimo Vitikainen
22–24 marca 1963  K-120K.O.P. MTLN Dieter Bokeloh Dietmar Klemm Veit Kührt
25–27 marca 1966  K-120MTLNCzechosłowacja Jiří Raška Michaił Wierietiennikow Dieter Neuendorf
24 marca 1968  K-120Pomnik Polda 3Czechosłowacja Jiří RaškaCzechosłowacja Josef MatoušAustria Willi Schuster
25 marca 1973  K-120Pomnik Polda 6Szwajcaria Walter Steiner Heinz WosipiwoCzechosłowacja Josef Matouš
12 kwietnia 1975  K-120Kongsberg CupAustria Toni InnauerAustria Rudolf Wanner Janez Loštrek
13 kwietnia 1975  K-120Pomnik Polda 7Austria Willi Pürstl Bogdan NorčičAustria Rudolf Wanner
20 marca 1976  K-120Kongsberg CupAustria Hans Wallner Bogdan NorčičNiemcy Peter Leitner
21 marca 1976  K-120Pomnik Polda 8zawody odwołane z powodu złych warunkow pogodowych
19 marca 1978  K-120Pomnik Polda 9Austria Reinhold Bachler Bogdan Norčič Marko Mlakar
22 marca 1980  K-120Puchar ŚwiataAustria Hubert NeuperAustria Armin KoglerAustria Hans Millonig
22 marca 1981  K-120Puchar ŚwiataNorwegia Dag Holmen JensenAustria Armin KoglerAustria Alfred Groyer
28 marca 1982  K-120Puchar ŚwiataNorwegia Ole BremsethAustria Hubert NeuperWłochy Massimo Rigoni
27 marca 1983  K-120Puchar Świata Primož UlagaKanada Horst BulauAustria Richard Schallert
25 marca 1984  K-120Puchar ŚwiataCzechosłowacja Pavel PlocNorwegia Vegard OpaasPolska Piotr Fijas
23 marca 1986  K-120Puchar ŚwiataAustria Ernst VettoriAustria Andreas FelderFinlandia Matti Nykänen
27 marca 1988  K-120Puchar Świata Primož Ulaga Rajko LotričFrancja Didier Mollard
26 marca 1989  K-120Puchar Świata Jens WeißflogNorwegia Kent JohanssenAustria Andreas Felder
24 marca 1990  K-120Puchar ŚwiataWłochy Roberto CeconFinlandia Ari-Pekka Nikkola Jens Weißflog
25 marca 1990  K-120Puchar ŚwiataFinlandia Ari-Pekka NikkolaNiemcy Dieter Thoma Primož Ulaga
28 marca 1992  K-120Puchar Świata
drużynowy
Austria Austria
Andreas Felder
Martin Höllwarth
Werner Rathmayr
Heinz Kuttin
Niemcy Niemcy
Christof Duffner
Andreas Scherer
Ralf Gebstedt
Jens Weißflog
Finlandia Finlandia
Ari-Pekka Nikkola
Toni Nieminen
Raimo Ylipulli
Risto Laakonen
29 marca 1992  K-120Puchar ŚwiataAustria Andreas FelderAustria Heinz KuttinFinlandia Toni Nieminen
27 marca 1993  K-120Puchar Świata
drużynowy
Japonia Japonia
Masahiko Harada
Noriaki Kasai
Takanobu Okabe
Naoki Yasuzaki
Norwegia Norwegia
Roar Ljøkelsøy
Bjørn Myrbakken
Helge Brendryen
Espen Bredesen
Słowenia Słowenia
Robert Meglič
Matjaž Zupan
Urban Franc
Samo Gostiša
28 marca 1993  K-120Puchar ŚwiataNorwegia Espen BredesenAustria Andreas FelderNiemcy Christof Duffner
12 grudnia 1993  K-120Puchar ŚwiataNiemcy Jens WeißflogAustria Andreas GoldbergerNorwegia Espen Bredesen
9 grudnia 1995  K-120Puchar Świata
drużynowy
Finlandia Finlandia
Jani Soininen
Mika Laitinen
Ari-Pekka Nikkola
Janne Ahonen
Japonia Japonia
Jin’ya Nishikata
Kenji Suda
Hiroya Saito
Masahiko Harada
Norwegia Norwegia
Espen Bredesen
Eirik Halvorsen
Roar Ljøkelsøy
Lasse Ottesen
10 grudnia 1995  K-120Puchar ŚwiataFinlandia Mika LaitinenNorwegia Roar LjøkelsøyFinlandia Janne Ahonen
24 marca 1996  K-120WystawaSłowenia Primož PeterkaAustria Andreas GoldbergerSłowenia Samo Gostiša
21 marca 1998  K-120Puchar ŚwiataJaponia Kazuyoshi FunakiSłowenia Primož PeterkaJaponia Hiroya Saito
22 marca 1998  K-120Puchar ŚwiataJaponia Noriaki KasaiJaponia Hiroya SaitoAustria Martin Höllwarth
21 marca 2014  HS 139Puchar ŚwiataNiemcy Severin FreundNorwegia Anders BardalSłowenia Peter Prevc
22 marca 2014  HS 139Puchar Świata
drużynowy
Austria Austria
Stefan Kraft
Andreas Kofler
Thomas Diethart
Gregor Schlierenzauer
Polska Polska
Maciej Kot
Piotr Żyła
Klemens Murańka
Kamil Stoch
Norwegia Norwegia
Andreas Stjernen
Tom Hilde
Anders Fannemel
Anders Bardal
23 marca 2014  HS 139Puchar ŚwiataSłowenia Peter PrevcNiemcy Severin FreundNorwegia Anders Bardal

MTLN – Międzynarodowy Tydzień Lotów Narciarskich

Rekordziści skoczni

Skocznia duża K120 (przed przebudową)

W 1941 r. na Bloudkovej velikance ustanowiono tylko dwa rekordy świata, a nie pięć, jak wskazują niektóre źródła[7][8] W sumie na tej skoczni pobito dziesięć rekordów świata w długości skoku.

DataZawodnikOdległość
4 lutego 1934  Norwegia Jahr55,0 m
4 lutego 1934   Rado Istenič55,0 m
4 lutego 1934   Tone Dečman56,0 m
4 lutego 1934   Edo Bevc55,0 m
4 lutego 1934   Franc Palme55,0 m
4 lutego 1934  Norwegia Jahr62,0 m
4 lutego 1934   Tone Dečman62,5 m
23 marca 1934  Norwegia Per Jonson78,0 m
23 marca 1934  Norwegia Birger Ruud78,0 m
23 marca 1934  Norwegia Sigmund Ruud81,0 m
23 marca 1934  Norwegia Sigmund Ruud82,0 m
23 marca 1934  Austria Gregor Höll83,0 m
24 marca 1934  Norwegia Sigmund Ruud85,5 m
25 marca 1934  Norwegia Birger Ruud86,5 m
25 marca 1934  Austria Gregor Höll89.0 m
25 marca 1934  Norwegia Sigmund Ruud95.0 m
25 marca 1934  Norwegia Birger Ruud92,0 m Rekord świata
14 marca 1935  Norwegia Reidar Andersen93,0 m Rekord świata
15 marca 1935  Polska Stanisław Marusarz95,0 m Rekord świata
15 marca 1935  Norwegia Reidar Andersen98,0 m Rekord świata
15 marca 1935  Norwegia Reidar Andersen99,0 m Rekord świata
15 marca 1936  Austria Josef Bradl101,5 m Rekord świata
DataZawodnikOdległość
15 marca 1938  Austria Josef Bradl107,0 m Rekord świata
2 marca 1941  III Rzesza Rudi Gehring108,0 m Rekord świata
2 marca 1941  III Rzesza Heinz Palme109.0 m
2 marca 1941  III Rzesza Rudi Gehring118,0 m Rekord świata
14 marca 1948   Janez Polda120.0 m
14 marca 1948  Szwajcaria Charles Blum121.0 m
15 marca 1948  Szwajcaria Fritz Tschannen120,0 m Rekord świata
8 marca 1957   Helmut Recknagel120,0 m
9 marca 1957   Helmut Recknagel124,0 m
25 marca 1960   Helmut Recknagel124,5 m
27 marca 1960   Helmut Recknagel127,0 m
25 marca 1966  Czechy Jiří Raška129,0 m
27 marca 1966  Czechy Jiří Raška130,0 m
21 marca 1976  Szwecja Lennart Elimä132,0 m
22 marca 1981  Austria Armin Kogler134,0 m
26 marca 1993  Japonia Noriaki Kasai140,0 m
27 marca 1993  Japonia Noriaki Kasai140,0 m
27 marca 1993  Japonia Noriaki Kasai140,0 m
24 marca 1996  Słowenia Primož Peterka140.0 m
24 marca 1996  Słowenia Primož Peterka142.0 m
24 marca 1996  Słowenia Primož Peterka142.0 m
22 marca 1998  Japonia Noriaki Kasai147,5 m

     Rekord świata z upadkiem lub dotknięciem zeskoku.

     Rekord skoczni z upadkiem lub dotknięciem zeskoku.

Galeria

Przypisy

  1. Svetozar Guček, 90-letnik (słoweń.). Gore in ljudje, 1 januar 2010.
  2. Luftseilas på ski (strona 4) (norw.). Nordland Avis, 1 april 1952.
  3. Rateče K25 (pol.). skisprungschanzen.com. [dostęp 2021-11-21].
  4. Adam Kwieciński: Wyniki konkursu (pol.). wyniki-skoki.hostingasp.pl. [dostęp 2021-12-31].
  5. Neznana znana Planica (Ustęp 5) (słoweń.). smucisca.net, 13 marca 2010.
  6. Adam Kwieciński: Wyniki konkursu (pol.). wyniki-skoki.hostingasp.pl. [dostęp 2021-12-31].
  7. a b Znamki 101 za nas in 108 za Nemce & Serija senzacij (strona 1, kolumna 4) (słoweń.). Jutro, 3 marca 1941.
  8. a b Neverjetne daljave (strona 4, kolumna 4) (słoweń.). Slovenski dom, 3 marca 1941.
  9. a b c Velikanka, Planica. skisprungschanzen.com. [dostęp 2012-10-15].
  10. Anna Bińkowska: Skoki Narciarskie: Powstanie „Planica Nordic Centrum”. skijumping.pl, 2011-02-16. [dostęp 2012-10-15].
  11. Konstancja Suchanek: Skoki Narciarskie: Jurij Tepes ponownie mistrzem Słowenii. skijumping.pl, 2012-10-14. [dostęp 2012-10-15].
  12. Adam Bucholz: Planica i Vikersund z HS240. FIS ujednolica przepisy o rozmiarach obiektów. skijumping.pl, 2017-11-16. [dostęp 2017-11-21].
  13. Homologated Jumping Hills (ang.). fis-ski.com, 2017-11-19. [dostęp 2017-11-21].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of SFR Yugoslavia.svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Nova Bloudkova velikanka in nova srednja skakalnica.jpg
Autor: Krtkewiki, Licencja: CC BY-SA 3.0
14.10.2012 je potekala otvoritev nove Bloudkove velikanke in nove srednje skakalnice v Planici. Prvi zmagovalec in novi državni prvak je postal Jurij Tepeš.
Brata Ruud pod Bloudkovo velikanko 1935.jpg
Brata Ruud pod Bloudkovo velikanko.
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, petek.jpg
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, petek
Velikanka.JPG
Autor: Krtkewiki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bloudkova velikanka
Bloudkova velikanka.jpg
Autor: Krtkewiki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bloudkova velikanka
Tekma v smučarskih skokih v Planici 1963.jpg
Tekma v smučarskih skokih v Planici
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota (4).jpg
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota
Ivan Rožman.jpg
Ivan Rožman
Stanko Bloudek.jpg
Stanko Bloudek (11 February 1890 – 29 November 1959) was a Slovenian aeroplane and automobile designer, a sportsman and a sport inventor, designer, builder and educator.
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota (3).jpg
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota (2).jpg
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota
Bloudek Stanko.jpg
Stanko Bloudek
Sport records icon WR.svg
Sport records icon to be used for world records.
Porusena Bloudkova velikanka.jpg
Autor: Krtkewiki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Leta 2001 podrta Bloudkova velikanka
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota.jpg
Tekma ob 25-letnici planiške mamutske skakalnice, sobota