Bożena Krzyżanowska

Bożena Krzyżanowska
Data i miejsce urodzenia6 września 1957
Kraków
Data i miejsce śmierci11 sierpnia 2019
Wrocław
Zawódaktorka
Lata aktywności1978–2019

Bożena Barbara Krzyżanowska-Marcinkowska (ur. 6 września 1957 w Krakowie, zm. 11 sierpnia 2019[1] we Wrocławiu) – polska aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka. Znana szczególnie z tytułowej roli Édith Piaf w spektaklu Piaf granym we Wrocławskim Teatrze Współczesnym[2]. W 1989 zdobyła Grand Prix na wrocławskim X Przeglądzie Piosenki Aktorskiej[3].

Życiorys

Urodziła się i wychowała w Krakowie[4], gdzie w 1976 ukończyła VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Wyspiańskiego. Studiowała na Wydziale Aktorskim w krakowskiej PWST. Na drugim roku studiów zadebiutowała na scenie Starego Teatru w zastępstwie za Monikę Niemczyk w roli Misi Chomińskiej w widowisku Joanny Olczak-Ronikier Z biegiem lat, z biegiem dni... (1978)[3] w reżyserii Andrzeja Wajdy. W 1980 obroniła dyplom aktorski dzięki podwójnej roli Bianki i Wdowy w komedii Shakespeare’a Poskromienie złośnicy w reż. Anny Polony z Krzysztofem Globiszem, Krzysztofem Pieczyńskim i Anną Chitro. Jeszcze podczas studiów wystąpiła jako Nela w przedstawieniu Aleksieja Arbuzowa Okrutne zabawy w Teatrze Dramatycznym w Gdyni.

W latach 1980–1985 związana była zawodowo z Teatrem Ludowym, gdzie grała Basię w Krakowiakach i góralach (1981) Wojciecha Bogusławskiego w reż. Henryka Giżyckiego, Orsettę w Awanturze w Chioggi (1981) Carla Goldoniego w reż. Macieja Wojtyszki, Judytę w Księdzu Marku (1981) Juliusza Słowackiego, narzeczoną w Krwawych godach (1984) Federica Garcíi Lorci, Laurę w Kordianie (1984) Słowackiego.

W psychologicznym filmie kostiumowym Macieja Wojtyszki Ognisty anioł (1985) z Jerzym Radziwiłowiczem[3] wystąpiła jako Renata, która od dzieciństwa widzi wokół siebie ognistego anioła, którego nazwywa Madielem. Izabella Cywińska przyjęła ją do Teatru Nowego w Poznaniu[3], gdzie pracowała w latach 1985-1989, podróżowała po Europie z widowiskiem Janusza Wiśniewskiego Modlitwa chorego przed nocą (1987), gdzie grała postać Konia.

W 1989 zdobyła Nagrodę Główną na X Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Krzysztof Jasiński zaangażował ją do roli Kordulli w musicalu Janusza Grzywacza Pan Twardowski z Andrzejem Zauchą, prapremiera odbyła się 5 lutego 1990 w Krakowskim Teatrze STU. W 1991 w teatrze Schauspiel w Bonn w przedstawieniu Janusza Wiśniewskiego Ankunft Quai 4 śpiewała niemiecką wersję piosenki Agnieszki Osieckiej. W 1992 otrzymała Medal Młodej Sztuki w Poznaniu. W 1994 Jan Szurmiej obsadził ją w roli Emilii w Sztukmistrzu z Lublina noblisty Isaaca Bashevisa Singera w Teatrze Muzycznym „Roma”[3].

W 1993 w Operetce Warszawskiej zagrała tytułową rolę francuskiej gwiazdy piosenki Édith Piaf w musicalu Pam Gems Piaf w reż. Jana Szurmieja. Rok później (1994) inscenizacja został przeniesiony na scenę Wrocławskiego Teatru Współczesnego, z którym była związana w latach 1997–2002.

W niemieckim miniserialu przygodowo-komediowym fantasy ZDF Stella Stellaris (1994) z Alexandrą Marią Larą, Karlem Michaelem Voglerem i Karoliną Rosińską pojawiła się jako Rosanna von Fall, matka dziecięcych bohaterów[3].

Występowała w widowisku poświęconym Agnieszce Osieckiej – pt. Piosenki Osieckiej (2003) w reż. Jana Szurmieja w jednej z głównych ról jako Stara A. w Teatrze im. Norwida w Jeleniej Górze, Operze za 3 grosze (2004) Bertolta Brechta w reż. Laca Adamíka jako zdeklasowana arystokratka Pani Celia Peachum w Teatrze Syrena oraz spektaklu muzycznym Pamięci Edith Piaf[5] z akordeonistą Wiesławem Prządką[2].

Na małym ekranie można ją było dostrzec w serialach: M jak miłość (2005), Na dobre i na złe (2006), Bezmiar sprawiedliwości (2006) i Hotel 52 (2010).

Została pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[6].

Filmografia

Przypisy

  1. Nie żyje Bożena Krzyżanowska (pol.). e-teatr.pl. [dostęp 2019-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-12)].
  2. a b X Dni Romana Wilhelmiego (pol.). Scena Na Piętrze. [dostęp 2019-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-12)].
  3. a b c d e f Janusz R. Kowalczyk (2005-04-01): Bożena Krzyżanowska. Trafić na swój materiał (pol.). „Rzeczpospolita”. [dostęp 2005-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-25)].
  4. Personalidade: (Polônia) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2019-08-12].
  5. Piosenki z repertuaru Edith Piaf wyśpiewała Bożena Krzyżanowska (pol.). Integrative Medical Center. [dostęp 2019-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-12)].
  6. Nekrolog. nekrologi.net [dostęp 2019-09-05]

Linki zewnętrzne