Boboszów

Boboszów
	wieś
	; Kościół św. Anny w Boboszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Międzylesie
Wysokość	480–520 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	202
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-530
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853671
	Położenie na mapie gminy Międzylesie Boboszów
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Boboszów
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Boboszów
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Boboszów
	50°06′26″N 16°41′45″E/50,107222 16,695833

Artykuł	50°06′26″N 16°41′45″E
- błąd	39 m
WD	50°6'N, 16°42'E, 50°9'N, 16°40'E
- błąd	2326 m
Odległość	905 m

Boboszów (niem. Bobischau^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie.

Położenie

Boboszów to wieś łańcuchowa leżąca wzdłuż górnego biegu Nysy Kłodzkiej oraz potoku o nazwie Bobosz. Znajduje się na granicy Gór Bystrzyckich i Masywu Śnieżnika, na wysokości około 480–520 m n.p.m.^[4] Sąsiaduje z wsiami: Dolnik (Schönthal), Pisary (Schreibendorf) i Kamieńczyk (Steinbach). Najbliższe miasta po stronie czeskiej to Králíky (Grulich) oraz Lichkov (Lichtenau).

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Liczba ludności

Nazwa

Bobrischaw (1358)
Bobiczow (1472)
Bobczow (1479)
Bolčov (1492)
Bobschhof (1538)
Bowischaw (1631)
Bobieschau (1653)
Babischaw (1789)
Bobischau (II poł. XVIII w. – 1945)
Bibiszów / Bobzów / Bobrza / Bobża (krótki okres po 1945 roku)
Boboszów (nazwa współczesna)^[5]^[6]

Historia

Choć już w starożytności przez Przełęcz Międzyleską wiodły ważne szlaki handlowe – w tym jedna z odnóg szlaku bursztynowego^[5] – pierwsza wzmianka o osadzie Bobrischaw znajduje się dopiero w dokumencie z 1358 roku, dotyczącym podziału dóbr Otto Glaubitza pomiędzy jego synów^[7]. Z dokumentu tego wynika, że już wtedy we wsi funkcjonowały dwie kuźnice^[7]. Umieszczony w akcie zapis (eyn marg czinzis of dem obirsten hamir – 'jedna marka czynszu z górnej kuźnicy’^[8]) stanowić może również najstarsze świadectwo przerobu rudy żelaza na ziemi kłodzkiej^[7]. W czasie wojen husyckich Boboszów został całkowicie zniszczony (najprawdopodobniej wraz ze znajdującymi się tam kuźnicami^[9]) i pozostawał niezamieszkały przez ponad sto lat^[7]. W drugiej połowie XVI wieku został ponownie zasiedlony przez braci Michała i Dawida von Tschirnhausów^[7]. W 1653 roku kupiony został wraz z innymi dobrami międzyleskimi przez rodzinę von Althannów i był w jej posiadaniu aż do 1945 roku^[7].

Okres szybkiego rozwoju wsi przypadł na połowę XVIII wieku; w 1748 roku zamieszkiwało ją 28 kmieci i 71 zagrodników oraz chałupników^[5]. Około 1750 roku z Boboszowa do Międzylesia przeprowadzili się bracia Ludwigowie, jedni z twórców „zagłębia tkackiego” w południowej części ziemi kłodzkiej^[8]. Wtedy też w samym Boboszowie podstawą bytu mieszkańców stało się właśnie chałupnicze tkactwo lniane^[10]. W 1840 roku w miejscowości były 133 domy, w tym dwa młyny wodne, kaplica cmentarna, szkoła katolicka, olejarnia i gorzelnia^[4]^[5], a ponadto kilkadziesiąt warsztatów zajmujących się tkaniem bawełny lub przerabianiem lnu^[5].

W pierwszej połowie XX wieku we wsi – oprócz szkoły, młyna, urzędu celnego (określanego jako Zollamt albo Zollhaus) czy nawet remizy ochotniczej jednostki straży pożarnej^[11] – istniało także kilka gospód i zajazdów, m.in. Gasthaus zur Krone (tuż obok kościoła) czy Gast- und Logierhaus „Weidmannsruh” Eduarda Hoffmanna, bliżej Smreczyny. Ich rozwój związany był przede wszystkim z ożywieniem ruchu granicznego przez Przełęcz Międzyleską, jakie nastąpiło na przełomie XIX i XX stulecia^[5]. Wieś zaczęła się stopniowo wyludniać po 1945 roku, jednak obecnie jej sytuacja ludnościowa jest ustabilizowana^[5].

Przejście graniczne

Do 21 grudnia 2007 roku funkcjonowało w miejscowości przejście graniczne Boboszów-Dolní Lipka^[7], po zniesieniu przejścia granicznego można w tym miejscu przekraczać granicę na drodze krajowej nr 33.

Szlaki turystyczne

Przez Boboszów przechodzi szlak turystyczny z Międzylesia na Przełęcz Międzyleską^[4].

Osoby związane z Boboszowem

W Boboszowie urodził się Josef Andreas Pausewang (1908–1955), niemiecki malarz i rysownik.

Kościół parafialny pw. św. Anny

Obiekt jest jedną z niewielu wiejskich świątyń na ziemi kłodzkiej posiadających układ emporowo-halowy z dobudowanymi, płytkimi wnękami kaplicznymi oraz w ogóle jedną z ostatnich, wzniesionych w stylu późnobarokowym, w południowej części Hrabstwa Kłodzkiego (po kościołach w Wilkanowie, Nowej Wsi i Roztokach). Wykazuje ponadto pewne podobieństwa z kościołem w pobliskiej Różance, wzniesionym w latach 50. XVIII w.; ma jednak w porównaniu nieco mniejsze proporcje i posiada uboższe detale architektoniczne.

Budowę kościoła rozpoczęto w 1811 roku na miejscu dawnej, drewnianej kaplicy cmentarnej (capella funeralis; Begräbniskirche), którą postawiono prawdopodobnie między XVII a XVIII stuleciem i która już wtedy posiadała wezwanie św. Anny^[12]^[13]. Obecny kościół jest murowany, nieorientowany, jednonawowy z półkolistym prezbiterium i dostawioną dzwonnicą zwieńczoną cebulastym hełmem. Wewnątrz świątyni znajduje się ołtarz główny z około 1740 roku, dzieło rzeźbiarza Antona Nitscha i stolarza Josefa Schramma, zdobiony późnobarokowymi figurami świętych: Barbary, Małgorzaty, Eligiusza (Idziego?) i Eustachego; obraz św. Anny Samotrzeciej; neoromański ołtarz boczny Serca Jezusowego (pochodzący być może z Monachium); barokowy ołtarz św. Perygrynusa; prospekt organowy będący dziełem Josefa Junga (zm. 1886)^[14]; zachowany przykład stolarki drzwiowej czy ambona i chrzcielnica pochodzące z przełomu XVIII i XIX wieku^[5]. Na uwagę zasługują także malowidła powiązane bezpośrednio z kultem maryjnym (Zwiastowanie i Nawiedzenie, Święta Rodzina i Koronacja Marii) oraz symboliką kościelną (wizerunki Chrystusa, świętych czy ewangelistów).

Styl większości zachowanych fresków i dekoracji sklasyfikować należy do nurtu historyzmu, łączącego w sobie elementy neoklasyczne i neobarokowe.

Budynek podlegał licznym remontom i pracom konserwatorskim, m.in. w 1852, 1883, 1901, 1911 czy 1973 roku. Obecnie wpisany jest do wojewódzkiego rejestru zabytków.

Grupa figuralna Ukrzyżowania

Boboszowska grupa figuralna Ukrzyżowania jest jednym z doskonalszych i bardziej imponujących przykładów lokalnej sztuki rzeźbiarskiej, prezentuje wysoki poziom artystyczny. Składa się z kamiennego, ozdobionego cokołu, krzyża z ukrzyżowanym Chrystusem oraz niegdyś dwiema, teraz tylko jedną wolnostojącą figurą u jego stóp. Dzięki wykutemu z tyłu zapisowi wiadomo, że dzieło powstało w warsztacie Antona Winge na początku XIX wieku.

Figura św. Jana Nepomucena

Wykonana z piaskowca, XVIII-wieczna figura ukazuje czeskiego kanonika i męczennika św. Jana Nepomucena. Znajduje się nieopodal czeskiego miasta Lichkov, wzdłuż biegu dawnego szlaku handlowego (rzeźba miała więc spełniać najprawdopodobniej funkcję patronacką i ochronną dla podróżnych przemierzających tę trasę^[15]). Duchowny przedstawiony jest w szacie liturgicznej obszytej koronką, na głowie ma biret, na lewym ramieniu trzyma krucyfiks, wzdłuż którego spoczywa symboliczny liść palmy. Interesującym elementem rzeźby jest sentencja:

DIVVS PATRONVS IOANNES NEPOMV CENVS HIC STAT. PARTE HONORIS NOSTRI

co przetłumaczyć można jako:

ŚWIĘTY PATRON JAN NEPOMUCEN TEN POSĄG JEST CZĘŚCIĄ NASZEGO HONORU^[15]

Sentencja ta jest chronostychem, który kryje datę „1730” – zapewne datę wykonania figury.

Inne zabytki

Na terenie wsi znajdują się również:

cmentarz przykościelny z zachowanymi nagrobkami poniemieckimi,
Pietà ufundowana przez Josephusa Nentwiga w 1787 roku,
przydrożne kapliczki i krzyże.

W Boboszowie zachowały się liczne gospodarstwa i domy pochodzące z XIX bądź XX wieku, niektóre nawiązujące wyglądem do tradycyjnej architektury sudeckiej.

Zdjęcia

Kościół św. Anny w Boboszowie
Widok na kościół
Przykościelny cmentarz
Św. Jan Nepomucen
Pieta z XVIII w.
Droga 33 w Boboszowie
Budynek w Boboszowie
Gospodarstwo w Boboszowie
Przejście graniczne Boboszów–Dolní Lipka
Przejście graniczne Boboszów–Dolní Lipka
Granica
Dom nr 21 w Boboszowie, dawny gościniec
Dawny budynek wiejskiej OSP
Zajazd „Byczy Róg”
Panorama wsi
Nysa Kłodzka w Boboszowie
Położenie w gminie Międzylesie

Przypisy

↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 71 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 21.
↑ ^a ^b ^c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 56–59. ISBN 83-7005-341-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h MarekM. Staffa MarekM. (red.), Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 56–59 .
↑ Dodatkowo dawne mapy i plany Ziemi Kłodzkiej.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 299. ISBN 978-83-89188-95-3.
↑ ^a ^b WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., Ziemia Kłodzka. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2018, s. 299 .
↑ KazimierzK. Bartkiewicz KazimierzK., Dzieje ziemi kłodzkiej w wiekach średnich, Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1977, s. 174 .
↑ MarekM. Staffa MarekM. (red.), Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 57 .
↑ HeinzH. Katzer HeinzH., Bobischau. Das südlichste Dorf in der Grafschatz Glatz/ Niederschlesien, Braunschweig: Selbstverlag, 2004 .
↑ Jan KarelJ.K. Rohn Jan KarelJ.K., Antiquitas ecclesiarum, capellarum, et monasteriorum, aliarumque aedium sacrarum Districtus Curinensis et comitatus Glacensis, Praga 1775, s. 130 .
↑ FelixF. Prudlo FelixF., Die vorhandenen höhenmessungen in Schlesien, beider antheile, der grafschaft Glatz, der preussischen Lausitz und den angrenzungen, vorzüglich in den gebirgigen theilen: gesammelt, kritisch bearbeitet und mit sehr vielen neuen vermehrt, nebst scharfer begrenzung der meisten gebirgszüge im schlesischen gebirge, Breslau 1837, s. 241 .
↑ DziedzicD. Marcin DziedzicD., Budowniczowie organów z Boboszowa, Kłodzka i Dusznik Zdroju w XIX i XX wieku, „Gospodarka-Rynek-Edukacja”, 17 (3), 2016, s. 51–53 .
↑ ^a ^b Nepomuki Hrabstwa Kłodzkiego, Nepomuki [dostęp 2022-10-24] .

Bibliografia

WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, ISBN 83-7005-341-6.
Bartkiewicz K., Dzieje ziemi kłodzkiej w wiekach średnich, Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1977.
Katzer H., Bobischau. Das südlichste Dorf in der Grafschatz Glatz/ Niederschlesien, Braunschweig: Selbstverlag, 2004.

[GUS-1] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 71 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[M_Choroś_Ł_Jarczak_Słownik-3] M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 21.

[staffa-4] Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 56–59. ISBN 83-7005-341-6.

[:1-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h MarekM. Staffa MarekM. (red.), Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 56–59 .

[6] Dodatkowo dawne mapy i plany Ziemi Kłodzkiej.

[rewasz-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 299. ISBN 978-83-89188-95-3.

[:0-8] WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., Ziemia Kłodzka. Przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2018, s. 299 .

[9] KazimierzK. Bartkiewicz KazimierzK., Dzieje ziemi kłodzkiej w wiekach średnich, Wrocław: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1977, s. 174 .

[10] MarekM. Staffa MarekM. (red.), Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. T. 16: Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 57 .

[11] HeinzH. Katzer HeinzH., Bobischau. Das südlichste Dorf in der Grafschatz Glatz/ Niederschlesien, Braunschweig: Selbstverlag, 2004 .

[12] Jan KarelJ.K. Rohn Jan KarelJ.K., Antiquitas ecclesiarum, capellarum, et monasteriorum, aliarumque aedium sacrarum Districtus Curinensis et comitatus Glacensis, Praga 1775, s. 130 .

[13] FelixF. Prudlo FelixF., Die vorhandenen höhenmessungen in Schlesien, beider antheile, der grafschaft Glatz, der preussischen Lausitz und den angrenzungen, vorzüglich in den gebirgigen theilen: gesammelt, kritisch bearbeitet und mit sehr vielen neuen vermehrt, nebst scharfer begrenzung der meisten gebirgszüge im schlesischen gebirge, Breslau 1837, s. 241 .

[14] DziedzicD. Marcin DziedzicD., Budowniczowie organów z Boboszowa, Kłodzka i Dusznik Zdroju w XIX i XX wieku, „Gospodarka-Rynek-Edukacja”, 17 (3), 2016, s. 51–53 .

[Nepomuki-15] Nepomuki Hrabstwa Kłodzkiego, Nepomuki [dostęp 2022-10-24] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Miasta	Międzylesie
Wsie	Boboszów Długopole Górne Dolnik Domaszków Gajnik Gniewoszów Goworów Jaworek Jodłów Kamieńczyk Lesica Michałowice Nagodzice Niemojów Nowa Wieś Pisary Potoczek Roztoki Różanka Smreczyna Szklarnia
Zniesione nazwy	Czerwony Strumień

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne