Bodziszek łąkowy

Bodziszek łąkowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządbodziszkowce
Rodzinabodziszkowate
Rodzajbodziszek
Gatunekbodziszek łąkowy
Nazwa systematyczna
Geranium pratense L.[3]
Sp. pl. 2:681. 1753

Bodziszek łąkowy (Geranium pratense L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bodziszkowatych. Rodzimym obszarem jego występowania jest Europa i Azja, ale rozprzestrzeniony jest też poza obszarem swojego naturalnego występowania i uprawiany jest w wielu krajach świata[4]. W Polsce roślina średnio pospolita na całym niżu, częściej występuje na południu[5].

Morfologia

Łodyga
Wznosząca się, rozgałęziona, i pokryta włoskami gruczołowymi. Osiąga wysokość do 80 cm. Pod ziemią roślina posiada krótkie kłącze[6].
(c) Gwen and James Anderson, CC BY-SA 2.0
Kwiat
Morfologia
Narys kwiatowy
Liście
Nerkowate, dłoniasto-dzielne, pocięte niemal do samej nasady. Składają się z 7 wąskich odcinków Liście odziomkowe długoogonkowe, w środkowej części łodygi krótkoogonkowe, u góry siedzące. Wszystkie liście gruczołowato owłosione[6].
Kwiaty
Wyrastają po dwa na szczycie łodygi i jej odgałęzień. Mają średnicę do 3 cm, ich kielich składa się z 5 trwałych ostro zakończonych działek. Korona składa się z 5 dużych jajowatych fioletowej lub niebieskiej barwy płatków, które są orzęsione u nasady. W środku kwiatu pojedynczy słupek z pięciodzielnym znamieniem i wydłużoną szyjką oraz 10 pręcików w dwu okółkach. Nitki pręcików mają nasady trójkątne i rozszerzone. Miodniki znajdują się u nasady pręcików zewnętrznego okółka[6][7].
Owoc
Rozpadająca się, 5-dzielna rozłupnia zakończona dzióbkiem. Rozłupki gruczołowato owłosione, posiadające skręcającą się łukowato lub ślimakowato ość[8].

Biologia i ekologia

Rozwój
Bylina, hemikryptofit[5]. Kwitnie od czerwca do września. Kwiaty przedprątne, zapylane przez owady[9]. Roślina samosiewna. Kwiaty bodziszka wykonują swoiste ruchy; w pączku są pochylone w dół, podczas kwitnienia ich szypułka się wyprostowuje, po zapyleniu skręca w dół, a w czasie dojrzewania nasion znów wyprostowuje się, wyrzucając nasiona[6].
Siedlisko
Wilgotne i średnio wilgotne łąki, przydroża, rowy, zarośla. Roślina azotolubna. W górach występuje po regiel dolny[8].
Fitosocjologia
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Arrhenatherion, Ass. Filipendulo-Geranietum[10].

Zastosowanie

W medycynie ludowej roślina była uznawana za leczniczą. Jej ziele zawiera m.in. gorycz, kwas elagowy, kwas galusowy, garbniki. Stosowano ją jako środek ściągający[8].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).
  3. ↑ The Plant List. [dostęp 2012-07-04].
  4. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-25].
  5. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. ↑ a b c d D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
  7. ↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. ↑ a b c Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.
  9. ↑ Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  10. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Media użyte na tej stronie

Snaputis.jpg
Pievinis snaputis.
Geranium pratense flowerdiagram.png
Diagram of a flower of Geranium pratense (Geraniaceae)
Meadow Cranesbill, Auchmithie - geograph.org.uk - 527380.jpg
(c) Gwen and James Anderson, CC BY-SA 2.0
Meadow Cranesbill, Auchmithie The flowers provide vivid points of blue amongst the long grass either side of the path.